Debatę na temat zrównoważonego rolnictwa XXI wieku podczas Międzynarodowego Szczytu Klimatycznego TOGETAIR2022 poprowadził Przemysław Białkowski, dziennikarz z Zielonej Interii. Udział w niej wzięli przedstawiciele Fundacji Rozwoju Rolnictwa Terra Nostra: Adam Baucza, Prezes Zarządu oraz Paweł Kaczmarek, członek Rady Nadzorczej, reprezentując koncepcję i zalety rolnictwa regeneratywnego. Obok w nich w panelu zasiedli: Magdalena Nowicka, Ministerstwo Rolnictwa, Maciej Golubiewski, European Comission, Diana Piotrowska, NFOŚiGW, Łukasz Łowiński, Poznański Instytut Technologiczny, Sieć Badawcza Łukasiewicz oraz Tomasz Krupiewski z McDonald's Polska.
Spotkanie było okazją podnoszenia świadomości w zakresie rolnictwa regeneratywnego oraz stanowiło platformę wymiany myśli i oczekiwań różnych środowisk krajowych i unijnych w ustanawianiu zasad, promowaniu oraz we wdrażaniu do produkcji rolniczej praktyk regeneratywnych.
Przemysław Białkowski rozpoczął dyskusję stwierdzeniem, że każda dziedzina, powiązana jest teraz z sytuacją na Wschodzie. Mówi się o Ukrainie jako o spichlerzu Europy, która może wyżywić ponoć 600 mln ludzi. Zacznijmy od pytania, jak bardzo sąsiednia wojna wpłynie na to, co się dzieje w Polsce i w Europie.
Sytuacja geopolityczna, a bezpieczeństwo żywnościowe
Maciej Golubiewski przytoczył dane:
Kryzys, wojna na Ukrainie powoduje fakt, że dwóch największych producentów żywności nie eksportuje jej, również do Unii Europejskiej(...) Sytuacja nie zagraża może bezpieczeństwu żywieniowym w Europie ale grozi kryzysem w krajach Afryki i Bliskiego Wschodu.
Jak przedstawił, 53% pszenicy, 20% kukurydzy w Europie pochodzi z Ukrainy. Kryzys wymaga jego zdaniem oceny z punktu widzenia bezpieczeństwa żywnościowego. Kwestia zapewnienia odpowiedniej ekonomii żywnościowej traktowana jest na równi z bezpieczeństwem militarnym. Co należałoby zrobić? Podkreślił, że równoważenie i odporność rolnicza nie kłóci się z bezpieczeństwem żywnościowym.
Magdalena Nowicka z Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi nadmieniła, że sensem działalności rolniczej jest produkcja żywności. Sytuacja na Wschodzie umocniła Ministerstwo w przekonaniu o konieczności zrównoważenia kwestii przyrodniczych z kwestiami produkcyjnymi.
To, co się dzieje za wschodnią granicą, to zagrożenie bezpieczeństwa żywnościowego. Możemy je jednak potraktować jako szansę (...) może jesteśmy w stanie pełniej wykorzystać nasz potencjał produkcyjny – opisał możliwości Adam Baucza.
Kluczowy z perspektywy bezpieczeństwa kraju sektor żywnościowy musi przygotować się na zmiany. Ekstremalne zjawiska pogodowe już dziś odciskają piętno w rolnictwie będąc przyczyną erozji gleby, a ostatecznie pustynnienia coraz większych obszarów. Czy zmiany w przyrodzie będą na tyle znaczne, że zajdzie konieczność importu żywności – tu pada pytanie o koszty pozyskania artykułów spożywczych i, co ważniejsze, zagrożenie głodem dla części mieszkańców globu? Jak temu zaradzić? Potrzebne są reformy poprzedzone kampanią informacyjną kierowaną do producentów, przetwórców żywności i konsumentów.
Regeneracja - wizja przyszłości czy konieczność
Niestety rolnicy już teraz bardzo mocno odczuwają zmiany klimatu, a konsekwencje ponosimy wszyscy. Ekstremalne zjawiska pogodowe, jak przewlekłe susze czy powodzie to najbardziej widoczne efekty zmian klimatycznych powodujące nawet 30% strat plonów. Wiedza nt. przewag rolnictwa regeneracyjnego, świadomość potrzeby transformacji produkcji konwencjonalnej na biologizacyjną, czyli regeneratywną i zaangażowanie w ten proces tak polityków, legislatorów, przedstawicieli środowisk naukowo-badawczych, instytucji rolnych, przedsiębiorców, jak i konsumentów oraz mediów wydaje się być konieczne. Tylko tak możemy produkować pełnowartościową żywność z zachowaniem dbałości o środowisko naturalne i zdrowie nas wszystkich.
Od pola do stołu
Na pytanie o dojrzałość do rezygnacji ze stosowania nawozów sztucznych, Adam Baucza stwierdził, że od dłuższego czasu widoczny jest trend ich ograniczania.
Jesteśmy być może w stanie zredukować nawet 20 - 30% ilości stosowanych nawozów, ale powinno się do tego zachęcić rolników odpowiednimi środkami finansowymi. Poziom rentowności musi być utrzymany, a konkretna instytucja mogłaby potwierdzać certyfikatem jakość żywności
Adam Baucza w wywiadzie z organizatorami Szczytu Klimatycznego podaje propozycje, w jaki sposób możemy zwiększyć potencjał plonotwórczy gleby.
Jak zwiększyć ilość i jakość plonów? Posłuchaj wywiadu z Adamem Bauczą
Żywność zrównoważona w oczach klientów
Paweł Kaczmarek, członek Rady Nadzorczej Fundacji Terra Nostra powołał się na badania Accenture, zwracając uwagę, że preferencje konsumenckie są już zbadane. Aż 80% konsumentów jest gotowa kupować żywność, natomiast ciągle brakuje systemu gwarantowania jakości certyfikowanej żywności. Z jednej strony widać rosnące zainteresowanie wysokojakościową żywnością dostępną dla każdego, a z drugiej pokutuje brak wiedzy, wymiany informacji oraz współpracy między ogniwami łańcucha produkcji spożywczej. Rolnictwo regeneratywne jest szansą na rozwój tego sektora, a także zwiększenie efektywności produkcji.
Tomasz Krupiewski, Menadżer ds. zrównoważonego rozwoju McDonald's Polska wyjaśnia:
Patrząc przez pryzmat dwóch testów, jakie przechodzimy: najpierw covid, a teraz woja, to zostało potwierdzone, że zrównoważony rozwój jest potrzebny. (...) Zasoby są dostępne w coraz mniejszej ilości, są coraz droższe. To pokazuje, że zrównoważony rozwój jest ważny.
Wzrost cen energii, gazu będzie oddziaływał na produkcję. Ograniczenie używania nawozów, środków ochrony roślin będzie promowało rolników, którzy będą chcieli iść w kierunku zrównoważonego rozwoju. Rolnik powinien wiedzieć do kogo się zwrócić w celu przygotowania mapowania pola.
Biologizacja = regeneracja = unikatowa troska o glebę
Podczas debaty uczestnicy zgodnie przyznali, że przeprojektowanie łańcuchów produkcji żywności na rolnictwo regeneratywne może przynieść znaczące korzyści całemu społeczeństwu tak na skutek podnoszenia jakości żywności, jak i ograniczenia emisji gazów cieplarnianych.
Bioróżnorodność w polityce rolnej
Diana Piotrowska, Dyrektor Departamentu Ochrony Przyrody i Leśnictwa, NFOŚiGW zapytana o to, jak wygląda rola bioróżnorodności w polityce rolnej odpowiedziała, że edukacja w tym obszarze jest niezwykle istotna. Priorytetem jest zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego, w kilkudziesięcioletniej perspektywie, co będzie możliwe dzięki stymulowaniu praktyk retencyjnych, zadbanie o bioróżnorodność, ograniczanie chemizacji w rolnictwie. Polskie rolnictwo powinno niwelować zmiany klimatu. Ogólna polityka europejska i polska polityka rolna idą w tym kierunku.
Fundacja Rozwoju Rolnictwa Terra Nostra powstała w 2019 roku, a jej misją jest edukacja oraz wdrażanie do praktyki rolniczej Systemu Produkcji Regeneratywnej – podejścia do produkcji rolnej gwarantującego wytwarzanie wysokiej jakości produktów żywnościowych przy racjonalnym korzystaniu z zasobów naturalnych i szczególnej trosce o biologię gleby. Organizacja powstała z myślą o tym, żeby dzielić się wiedzą o zdrowiu gleby i poprawie jakości żywności.
W debacie udział wzięli:
- Magdalena Nowicka, Zastępca Dyrektora Departament Płatności Bezpośrednich, Ministerstwo Rolnictwa
- Maciej Golubiewski, Head of Cabinet of Commissioner for Agriculture, Mr. Janusz Wojciechowski, European Comission
- Diana Piotrowska, Dyrektor Departamentu Ochrony Przyrody i Leśnictwa, NFOŚiGW
- Łukasz Łowiński, Poznański Instytut Technologiczny, Sieć Badawcza Łukasiewicz
- Paweł Kaczmarek, Członek Rady Nadzorczej Fundacji Terra Nostra
- Tomasz Krupiewski, Menadżer ds. zrównoważonego rozwoju McDonald's Polska
- Adam Baucza, Prezes Fundacji Terra Nostra
- MODERATOR: Przemysław Białkowski, Zielona Interia
Materiał partnera: TOGETAIR 2022