Kim jest poseł i jakie pełni funkcje?

Stanowisko posła czy posłanki zajmują osoby, które zostały wybrane w powszechnych wyborach parlamentarnych. Na kandydatów z poszczególnych list wyborczych głosują obywatele dysponujący czynnym prawem wyborczym. W Polsce poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej jest członkiem niższej izby parlamentu. 

Analogicznie poseł Parlamentu Europejskiego, inaczej europarlamentu, jest członkiem tej instytucji i sprawuje w niej swoją funkcję. W PE jest 705 posłów, wybieranych w 27 państwach członkowskich UE. 

Już w XV wieku w Polsce istniała funkcja posła, który był osobą wybieraną przez sejmiki i oddelegowaną do głosowania i działania w Sejmie. Musiał wówczas działać dokładnie tak, jak nakazywały mu instrukcje wydawane przez władze sejmiku. Jednak Konstytucja 3 maja zniosła taką zależność. Kolejne ustawy zasadnicze zakazały ostatecznie narzucania posłowi takich instrukcji.

Aktualnie obowiązująca Konstytucja RP wskazuje w art. 104, kim jest poseł. To przedstawiciel Narodu, który nie jest związany z żadnymi instrukcjami wydawanymi przez wyborców. Poseł ma immunitet, co oznacza, że nie można go pociągnąć do odpowiedzialności za swoją działalność wchodzącą w zakres sprawowania swojej funkcji w Sejmie ani w czasie trwania kadencji i po jej wygaśnięciu. Za taką działalność poseł będzie odpowiadał wyłącznie przed Sejmem – w przypadku naruszenia praw osób trzecich może być pociągnięty do odpowiedzialności.

Poseł jako członek Parlamentu lub Parlamentu Europejskiego powinien być obecny i brać czynny udział w posiedzeniach Sejmu oraz jego organów, do których został wybrany. Może być członkiem nie więcej niż dwóch komisji sejmowych stałych. Może pełnić funkcję członka Rady Ministrów lub sekretarza stanu, ale funkcji tych nie można łączyć z członkostwem w komisjach stałych.

Podczas posiedzeń Sejmu poseł powinien w ramach swoich podstawowych obowiązków głosować i stosować się do poleceń Marszałka Sejmu. 

Obecnie kandydatem na posła w wyborach parlamentarnych może być osoba, która jest obywatelem RP i ukończyła 21 lat oraz dysponuje czynnym prawem wyborczym. 

Zanim poseł rozpocznie swoją kadencję w Sejmie, zobowiązany jest do złożenia przed nim ślubowania o treści:

"Uroczyście ślubuję rzetelnie i sumiennie wykonywać obowiązki wobec Narodu, strzec suwerenności i interesów Państwa, czynić wszystko dla pomyślności Ojczyzny i dobra obywateli, przestrzegać Konstytucji i innych praw Rzeczypospolitej Polskiej".

Na koniec zgodnie z wolą poszczególnych posłów przy ślubowaniu mogą oni dodawać frazę "Tak mi dopomóż Bóg". 

Jeśli poseł z jakichkolwiek względów odmówiłby złożenia ślubowania przed Sejmem, wówczas jest to równoznaczne ze zrzeczeniem się mandatu posła. 

Posłowie są wybierani do Sejmu RP na 4-letnią kadencję. Natomiast w przypadku posłów w Parlamencie Europejskim jest to kadencja 5-letnia. 

W związku z pełnieniem funkcji posła na Sejm RP otrzymuje on wynagrodzenie. Ile zarabia? Pobiera uposażenie odpowiadające 80 proc. pensji podsekretarza stanu. Uposażenie wynosi obecnie 12 826,64 zł brutto. Dodatkowo przysługują mu i inne świadczenia materialne, takie jak:

• dodatek do uposażenia w wysokości 20 proc. tej kwoty w przypadku pełnienia funkcji przewodniczących komisji sejmowych;
• dodatek do uposażenia w wysokości 15 proc. dla zastępców przewodniczących komisji;
• dodatek do uposażenia w wysokości 10 proc. jego kwoty dla posłów pełniących funkcję przewodniczących stałych podkomisji;
• dieta poselska w wysokości 25 proc. uposażenia, czyli nieco ponad 4000 zł brutto;
• bezpłatne przejazdy i przeloty w transporcie krajowym kołowym i lotniczym;
• ryczałt na pokrycie kosztów związanych z prowadzeniem biura poselskiego;
• zakwaterowanie w Domu Poselskim lub ryczałt przeznaczony na wynajęcie lokum w Warszawie (dla posłów spoza stolicy) itp. 

Łączna kwota dodatków funkcyjnych dla posłów nie może przekroczyć 35 proc. uposażenia poselskiego. 

Ile zarabia europoseł? Około 7 tys. euro na rękę plus diety, co daje nawet 40 tys. zł miesięcznie za sprawowanie takiej funkcji.