Kontrola w Porcie Gdynia. Posłowie PiS interweniują w NIK

W poniedziałek przed siedzibą Portu Gdynia odbyła się konferencja prasowa, podczas której posłowie PiS: Kacper Płażyński i Dorota Arciszewska-Mielewczyk poinformowali, że otrzymali dokumenty z portu dotyczące przetargu na obsługę terminala promowego. Ich zdaniem doszło do "odrzucenia oferty złożonej przez konsorcjum polskich spółek na podstawie nieudokumentowanych spekulacji, co w konsekwencji doprowadziło do wyboru gorszej oferty i obniżenia przyszłych przychodów spółki".

We wrześniu Port Gdynia poinformował, że operator promowy Stena Line wygrał przetarg na korzystanie z Publicznego Terminala Promowego na lata 2026–2032.

W przetargu brało udział również konsorcjum Unity Line Limited i Best Ferries Alliance 1 (połączenie kilku polskich operatorów promowych, działających razem pod wspólną marką w celu realizacji projektów i przetargów).

Po zakończeniu przetargu Port Gdynia podał, że złożona oferta przez konsorcjum "zawierała wartościową koncepcję w zakresie rozwoju ruchu promowego, jednakże brak pełnej zgodności z warunkami określonymi w specyfikacji postępowania uniemożliwił jej dalsze procedowanie. Decyzja nie stanowi oceny potencjału ani kompetencji konsorcjum".

Poseł Płażyński powiedział, że z analizy dokumentów przetargowych wynika, iż oferta konsorcjum byłaby korzystniejsza dla gdyńskiego portu. – Polskie konsorcjum złożyło ofertę na przewóz pojemności brutto nie mniejszej niż 45 milionów GT, podczas gdy Stena Line – nie mniejszej niż 43 miliony GT. Konsorcjum zaoferowało gwarantowaną liczbę pasażerów nie mniejszą niż 750 tys., a Stena Line – nie mniejszą niż 700 tys. – wyliczał.

Ponadto – jak wskazywał Płażyński – polskie konsorcjum planowało otwarcie dwóch połączeń do Ystad i Karlskrony, a Stena Line tylko do Karlskrony. Stena Line przewidywała 17,5 zawinięć do portu tygodniowo, a konsorcjum 23,5 w 2026 roku i 27,5 od 2027 roku. – Nie trzeba być specjalistą, żeby wiedzieć, która oferta jest warta więcej – przekonywał poseł PiS.

Zdaniem posłów PiS port, odrzucając ofertę konsorcjum, "naraził się na straty finansowe w kolejnych latach". Podkreślili, że odrzucenie oferty konsorcjum "oparte o zarzut niewykonalności propozycji nie zostało wykazane faktami, a jedynie przypuszczeniami jednego niezależnego eksperta, który jednocześnie określał konsorcjum jako podmiot o wieloletnim bogatym doświadczeniu i że nie ma podstaw do podważania jego kompetencji".

Płażyński podał, że tym ekspertem był dr hab. Maciej Matczak, który sporządził "Raport weryfikacji ofert". To m.in. na jego podstawie podjęto decyzję, że przetarg wygrała Stena Line.

Posłowie zarzucili Portowi Gdynia, że powołanie eksperta przez komisję postępowania nie miało umocowania w żadnym dokumencie ani upoważnienia udzielonego przez zarząd do przeprowadzenia postępowania. Według nich ekspert w raporcie opierał się na przypuszczeniach, a nie na faktach. Jako dowód zacytowali fragmenty raportu: "Uruchomienie połączenia promowego do Karlskrony (Karlshamn) w perspektywie czterech miesięcy może być niewykonalne, a projekt można uznać za mało dojrzały realizacyjnie". A także: "uwzględniając fakt, że współwłaścicielem operatora jedynego obecnie funkcjonującego terminala promowego w Karlskronie jest konkurent, uzyskanie dostępu do infrastruktury będzie utrudnione".

Na zakończenie konferencji posłowie PiS poinformowali, że składają wniosek do prezesa NIK Mariusza Haładyja o wszczęcie kontroli w Zarządzie Morskiego Portu Gdynia.

Decyzji Zarządu Morskiego Portu Gdynia sprzeciwia się również Międzyzakładowa Organizacja Związkowa NSZZ "Solidarność", działająca przy Polskiej Żegludze Morskiej w Szczecinie. W oświadczeniu opublikowanym na swojej stronie internetowej związkowcy wezwali Zarząd Morskiego Portu Gdynia oraz polski rząd "do natychmiastowej interwencji".

Zarząd Morskiego Portu Gdynia (ZMPG) w odpowiedzi na konferencję polityków PiS wydał oświadczenie.

W postępowaniu nie brała udziału spółka Polskie Promy (POLSCA) ani żadna spółka Skarbu Państwa. Oferty złożyli: Stena Line oraz Konsorcjum składające się z Unity Line Limited, 'spółki córki' Polskiej Żeglugi Morskiej i Best Ferries Alliance 1, spółki prywatnej – przekazały władze portu.

Według ZMPG, "postępowanie dotyczące korzystania z Publicznego Terminala Promowego w Porcie Gdynia zostało przeprowadzone w sposób transparentny, konkurencyjny i zgodny z obowiązującym prawem, zarówno krajowym, jak i unijnym. Procedura została oparta na szczegółowej Specyfikacji Postępowania, z którą wszyscy oferenci się zapoznali i zaakceptowali jej zapisy. Postępowanie miało kilka etapów, które pozwalały na precyzyjne przedstawienie oferty i wprowadzenie do niej uwag" – czytamy w piśmie ZMPG.

Władze portu zaznaczyły w oświadczeniu, że oferta na Pakiet I złożona przez konsorcjum Unity Line Limited i Best Ferries Alliance 1 została odrzucona z przyczyn formalnych. Komisja, po analizie złożonej koncepcji, stwierdziła, że niemożliwe jest wykonanie usługi w zakresie deklarowanych wartości przez konsorcjum. Wobec powyższego komisja nie mogła przyjąć oferty ani dopuścić jej do dalszej oceny – podaje ZMPG.

"Nieprawdą jest również, że Port Gdynia mógł zawrzeć aneks z obecnym operatorem terminala, Stena Line, wydłużający obowiązującą umowę o rok. Gdyby możliwość legalnego przedłużenia umowy istniała, nie byłoby w ogóle potrzeby ogłaszania nowego postępowania. Co więcej, dalsze utrzymywanie poprzedniego stanu rzeczy byłoby niekorzystne finansowo dla Spółki, gdyż dotychczasowy operator korzystał z istotnych ulg taryfowych na bazie umowy zawartej wiele lat wcześniej" – napisały władze Portu Gdynia.

Podkreśliły, że nie doszło do żadnego naruszenia zasad przejrzystości, uczciwej konkurencji ani równego traktowania oferentów. "Procedura była nie tylko zgodna z prawem, ale i konieczna – stanowiła wymóg wynikający z finansowania inwestycji środkami Unii Europejskiej. Zaniechanie jej lub preferencyjne potraktowanie któregokolwiek armatora mogłoby skutkować utratą dotacji i koniecznością zwrotu środków unijnych" – podały władze spółki.

Publiczny Terminal Promowy w Gdyni został oddany do użytku w czerwcu 2022 r. Obiekt ma powierzchnię ponad 7 hektarów. Obejmuje on jedno stanowisko promowe i ma zdolność przewozową na poziomie ponad 8,2 mln metrów linii ładunkowych rocznie oraz pozwala na obsługę blisko 2,5 mln pasażerów.