Czym są mediacje?
Na początek warto powiedzieć, co to są mediacje. Przez pojęcie to należy rozumieć jedną z metod rozwiązywania sporów, uznawaną za bardzo skuteczną. Polega ona na podjęciu interwencji przez stronę trzecią, obiektywną, niezwiązaną ze skłóconymi. Mediator w ramach prowadzonych mediacji pomaga poprawić relacje pomiędzy skłóconymi osobami czy przedsiębiorcami oraz dąży do wypracowania konstruktywnego rozwiązania problemu. Stosuje przy tym różne techniki, które mają doprowadzić do osiągnięcia pożądanego porozumienia.
Mediator bierze także udział w negocjacjach, zwłaszcza takich, w przypadku których interesy stron są sprzeczne. Łagodzi powstające napięcia i pomaga w wypracowaniu kompromisu, choć nie powinien narzucać żadnego jedynego słusznego rozwiązania.
Co najważniejsze, mediator powinien umiejętnie skłaniać strony do podjęcia rozmowy i dążenia do kompromisu. Musi być całkowicie neutralny i nigdy nie bronić jawnie punktu widzenia jednej ze stron. Do najważniejszych cech mediacji zaliczyć można:
- dobrowolność podjęcia,
- bezstronność i neutralność mediatora,
- poufność,
- akceptowalność rozwiązań,
- profesjonalne podejście mediatora.
Strony mają wpływ na to, jakie rozwiązanie ostatecznie będzie przez nie akceptowalne i satysfakcjonujące. Mediator czuwa nad procedurą całego procesu wypracowania porozumienia. Skłania do tego, by skłócone osoby wysłuchały swoich argumentów i zastanowiły się nad nimi.
Szczególnym rodzajem tego rozwiązania jest mediacja sądowa. Co to jest mediacja sądowa? To mediacje podejmowane na polecenie sądu lub z woli stron sporu. Jeśli sprawa trafiła już do sądu, ten może podjąć decyzję o skierowaniu stron na mediacje z urzędu. Właściwie na każdym etapie postępowania masz prawo do wnioskowania o rozpoczęcie mediacji sądowych. Uczestniczy w nich mediator wpisany na listę prowadzoną przez prezesów sądów okręgowych. Po wypracowaniu tak zwanej ugody mediacyjnej jest ona kierowana do sądu w celu zatwierdzenia, aby mogła uzyskać moc prawną.
Gdzie są wykorzystywane mediacje?
Właściwie wykorzystanie mediacji jest możliwe w każdej sprawie, w których dwie osoby lub na przykład dwie firmy nie mogą dojść do porozumienia. W potocznym rozumieniu nawet skłócone ze sobą rodzeństwo, małżonkowie czy inni członkowie rodziny mogą przejść mediację w zaciszu własnego domu. Problemem może być jednak dobranie odpowiedniego mediatora.
Do mediacji dochodzi najczęściej wówczas, gdy strony już próbowały się porozumieć w toku negocjacji, ale nie dało to spodziewanych rezultatów lub do rozmowy w ogóle nie doszło z różnych powodów. Strony te mogą wówczas zdecydować, że zaczną mediować i same wybierają sobie osobę mediatora.
Bardzo często mediacje mogą dotyczyć ważnych kontraktów na gruncie prowadzonej działalności gospodarczej. Jest również wspomniana mediacja sądowa.
Najczęściej pozwala ona na rozwiązywanie sporów dotyczących niemal wszystkich spraw, w przypadku których dopuszczalne jest zawarcie ugody. Najczęściej w ramach mediacji sądowej są rozstrzygane sprawy dotyczące:
- rozwodu i separacji,
- ważnych kwestii małżeńskich i rodzinnych,
- stosunków pomiędzy rodzicami i dziećmi,
- prawa pracy i konfliktów pomiędzy pracodawcami a zatrudnionymi,
- kwestii gospodarczych,
- spraw cywilnych, gdzie dopuszczalne jest zawarcie ugody.
Mediacje sądowe prowadzone są przy tym w oparciu o przepisy Kodeksu postępowania karnego. Ciekawostką może być to, że w sprawach karnych, o wykroczenia i z udziałem nieletniego sprawcy czynu karalnego również podejmowane są mediacje, ale kieruje na nie policja, prokuratura lub sąd.
Ile kosztuje mediacja sądowa?
Mediacja w sądzie jest usługą odpłatną. Jednak w przypadku, gdy strony zwracają się do mediatora jeszcze przed wszczęciem postępowania sądowego, strony samodzielnie uzgadniają z mediatorem, ile kosztuje mediacja sądowa.
Warto podkreślić, że jeśli strony wszczęły już postępowanie przed sądem i jednocześnie uiściły opłatę od pozwu czy wniosku, to przy zawarciu jednak ugody w ramach mediacji sądowej sąd zwróci z urzędu całą uiszczoną opłatę.
Wynagrodzenie mediatora jest uregulowane przepisami Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie wysokości wynagrodzenia i podlegających zwrotowi wydatków mediatora w postępowaniu cywilnym z dnia 20 czerwca 2016 roku. W sprawach o prawa majątkowe wynagrodzenie mediatora wynosi 1 proc. wartości przedmiotu sporu i nie mniej niż 150 zł, a nie więcej niż 2000 zł za całość postępowania mediacyjnego.
W sprawach o prawa majątkowe, w których nie można określić wartości przedmiotu sporu, oraz w innych sprawach wynagrodzenie mediatora sądowego wynosi za pierwsze posiedzenie 150 zł, a za każde kolejne – 100 zł, łącznie nie więcej niż 450 zł.
Ile zarabia mediator?
Mediator może zarabiać na swojej pracy tyle, ile pozwalają na to przepisy, ale dotyczą one jedynie mediacji, na które kieruje sąd. Jednak w przypadku umownych mediacji kwestia ta wygląda inaczej. Koszty mediacji zależą od cennika konkretnego mediatora czy kancelarii mediatorskiej. Pobierana jest najczęściej opłata wstępna w wysokości 100-150 zł, która obejmuje koszty administracyjne, konsultacje i ustalenie, czy sprawa nadaje się do mediacji. Później strony wnoszą opłaty za każdą rozpoczętą godzinę mediacji, w kwocie zwykle od 100 zł wzwyż.
Kiedy warto skorzystać z usług mediacyjnych?
Z usług mediacyjnych warto skorzystać wtedy, gdy możliwe jest zawarcie ugody bez potrzeby przechodzenia kosztownego i jednocześnie czasochłonnego postępowania przed sądem. Innymi słowy, jeśli można "dogadać się" bez udziału sądu, to należy podjąć chociaż taką próbę. Mediacje mogą zakończyć się konsensusem możliwym do zaakceptowania dla każdej ze stron.