Z Magdaleną Zmitrowicz, wiceprezes zarządu Banku Pekao S.A., nadzorującą Pion Małych i Średnich Przedsiębiorstw, rozmawiamy podczas 9. Europejskiego Kongresu Małych i Średnich Przedsiębiorstw.
Monika Rosmanowska: W Polsce działa już ponad 2 mln mikro, małych i średnich firm. W sektorze MŚP pracuje blisko 10 mln osób. W jakiej kondycji są rodzime firmy?
Magdalena Zmitrowicz: W świetle badań, które co roku przeprowadzamy wśród firm, sytuacja wygląda dobrze. 2018 rok przedsiębiorcy określili jako najlepszy od lat. Również w tym wzrost PKB utrzymuje się na poziomie ponad 4 proc.
Co ciekawe, sektor MŚP jest słabo nasycony kredytami. Relacja wartości istniejącego portfela kredytowego do PKB wynosi tylko 17 proc., średnia europejska to 32 proc. Z kredytów korzysta zaledwie 24 proc. pytanych przez nas mikroprzedsiębiorstw, 47 proc. małych i 74 proc. średnich firm.
Dlaczego tak się dzieje?
Firmy mogą powiedzieć, że to banki nie chcą finansować ich przedsięwzięć. Ale tak nie jest. Mamy uproszczone ścieżki uzyskania kredytu, ustandaryzowane dokumenty, do każdej firmy podchodzimy indywidualnie. Nasza oferta jest szyta na miarę i – co ważne – odpowiadamy na oczekiwania przedsiębiorstw, które potrzebują szybkiego finansowania.
Trudno jednoznacznie stwierdzić w czym tkwi problem. Jeżeli zaledwie co czwarty mikroprzedsiębiorca korzysta z kredytu to znaczy, że coś jest nie tak. Być może proces przyznawania pożyczek jest za długi, a może potrzeba zmian w kwestii zabezpieczeń…?
To jest problem, który trzeba rozwiązać jak najszybciej. To MŚP najsilniej wpływa na wzrost PKB i nie ma wątpliwości, że ten sektor trzeba finansować.
A może część firm, w tym start-upy nie są dla banków wiarygodne, mają „za krótką” historię?
I to jest zagadnienie, nad którym od pewnego czasu się pochylamy. Polskie start-upy świetnie się rozwijają, doskonale radzą sobie m.in. na rynku gier komputerowych. W tej chwili mamy też około 3 tys. fintechów. Jako bank intensywnie zastanawiamy się nad tym, jak je finansować i mamy już pewne pomysły. Ciężko byłoby nam w krótkim czasie zbudować w Polsce drugiego Siemensa, ale możemy rozwijać projekty, które już dziś mają duży potencjał.
Sprawa nie jest oczywiście prosta. To są zazwyczaj młodzi ludzie, poniżej 30 roku życia, którzy często mówią trudnym językiem i nie mają historii współpracy z bankami. A jednak trzeba im zaufać.
Duża w tym rola funduszy inwestycyjnych czy aniołów biznesu oraz coraz popularniejszych platform crowdfundingowych. Wyobrażam sobie sytuację, w której właściciele start-upów przychodzą do banku i mówią: mam projekt, inwestorów, którzy pokryją 30 proc. jego wartości, potrzebuję reszty.
Jak przedsiębiorcy oceniają swoją sytuację finansową?
Coraz lepiej. Z naszego badania wynika, że zyskują przede wszystkim te firmy, które sprzedają i inwestują za granicą. Niestety jest ich wciąż za mało. A to właśnie te przedsiębiorstwa mają znacznie wyższe przychody.
I pojawia się pytanie: jak zachęcić firmy do wyjścia z ofertą na zewnątrz w sytuacji, gdy popyt i konsumpcja na rynku wewnętrznym w zupełności im wystarcza. Dziś firmy mają zabezpieczone przychody, ale to się może w każdej chwili zmienić.
W biurze ds. eksportu wspieramy przedsiębiorców, jesteśmy nawet w stanie sfinansować importera, by mógł zapłacić naszemu klientowi.
Jesteśmy także numerem 1 jeśli chodzi o bankowość korporacyjną. Otwarta Platforma Finansowania to w pełni elektroniczna obsługa procesu finansowania faktur dla wszystkich produktów opartych o wykup wierzytelności (SCF, eFinancing, faktoring, finasowanie dostawców), pozwalająca nam pośrednio finansować dostawców naszych klientów.
A czy mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa inwestują w swój rozwój?
Muszą to robić. Rynek się zmienia i ci, którzy nie zainwestują w nowe technologie mogą mieć duży problem z utrzymaniem się. Koszty pracy, pracowników, energii rosną.
Przepisy, które weszły w życie w lipcu dają przedsiębiorcom możliwość bycia prosumentami. To pozwoliło nam stworzyć ofertę kredytów przeznaczonych na finansowanie paneli fotowoltaicznych do produkcji energii na użytek własny przedsiębiorstw.
Mniejsze firmy potrzebują także wsparcia w nierównej walce o pracownika z korporacjami. Tu pewne rozwiązania mógłby wprowadzić ustawodawca.
Jakie jeszcze są oczekiwania firm wobec rządu i instytucji publicznych?
To, na czym trzeba się dziś skupić to zmiany w zamówieniach publicznych. Gdy budowaliśmy w Polsce drogi zamówienia trafiały do dużych, zagranicznych podmiotów. Nasze firmy były podwykonawcami. Natomiast, gdyby zamówienia były dzielone na odcinki, wtedy mniejsze firmy mogłyby startować w przetargach.
Już dziś mamy duże udogodnienia dla MŚP, Konstytucję dla biznesu, rzecznika MŚP, ale oczekujemy więcej działań, które pozwolą pobudzić mikroprzedsiębiorczość.
Jeśli chcemy, by gospodarka się rozwijała, musi się rozwijać sektor MŚP. Przedsiębiorcy powinny wychodzić poza granice i tam sprzedawać swoje produkty i usługi, a my jako banki powinniśmy znaleźć rozwiązania, które – nawet w trudnych sytuacjach – pozwolą firmom działać i rozwijać się.