Polska energetyka stoi na progu gigantycznych zmian. Węgiel choć nadal dominujący, będzie w ciągu najbliższych lat w coraz większym stopniu zastępowany przez energetykę odnawialną (OZE). Powstaną gigantyczne farmy wiatrowe na Bałtyku, rozwijany na masową skalę będzie także program fotowoltaiczny (PV). Liderem w tej rewolucji technologicznej, dzięki której, poprawiając efektywność energetyczną uda się zredukować emisję CO2 i sprostać wymaganiom określonym w projekcie „Polityki Energetycznej Polski do 2040 roku” chce być Grupa Kapitałowa PGE. Już dziś należąca do niej spółka PGE Energia Odnawialna jest największym producentem zielonej energii w Polsce. Swoją dominującą pozycję zamierza umocnić budując w ciągu dekady nawet 2,5 GW w instalacjach PV.
To nie jedyne plany PGE Energii Odnawialnej. Spółka ma ambicje być również liderem we wprowadzaniu innowacyjnych, prototypowych rozwiązań w dziedzinie OZE.
Energia z beskidzkiej baterii
Najnowszym przedsięwzięciem spółki jest budowa nowoczesnego kontenerowego magazynu energii o mocy 500 kW i pojemności 750 kWh na Górze Żar w Beskidach. Powstanie on do końca maja przyszłego roku, tuż obok istniejącej i należącej do PGE Energia Odnawialna farmy fotowoltaicznej.
Ten projekt badawczo-rozwojowy, realizowany we współpracy z CIM-mes Projekt, spółką specjalizującą się w wykonywaniu wysoko wyspecjalizowanych obliczeń inżynieryjnych, jest odpowiedzią na potrzeby rynku. Obecnie można zaobserwować stały wzrost zainstalowanej mocy w odnawialnych źródłach energii, jak energia wiatrowa, czy słoneczna, co wymaga opracowania nowych metod stabilizacji pracy sieci elektroenergetycznych, a w szczególności sieci średniego napięcia – mówi Arkadiusz Sekściński, p.o. prezesa PGE Energia Odnawialna.
Magazyn będzie się składał z dwóch kontenerów z układem w technologii litowo-żelazowo-fosforanowej i przekształtnika, który zamienia prąd stały w zmienny. Cały mechanizm do budowy nowoczesnego magazynu, a także stacji transformatorowej, dostarczy specjalizująca się w takich zamówieniach spółka My-Soft.
Po uruchomieniu, system zostanie włączony do sieci średniego napięcia i poddany testom pod kątem współpracy z infrastrukturą elektroenergetyczną. Umożliwi to opracowanie modelu rozliczeń z Operatorem Sieci Dystrybucyjnej.
Produkcja z najczystszego paliwa świata
Energetyka wiatrowa to jeden z najważniejszych sektorów działalności PGE Energia Odnawialna. Posiada ona 14 farm wiatrowych o łącznej mocy zainstalowanej 550 MW. W przyszłym roku zostanie oddana do użytku kolejna inwestycja w województwie zachodniopomorskim, które zwiększą dotychczasowe moce o 97 MW.
W kręgu zainteresowań spółki jest jednak nie tylko stawianie nowych wiatraków. Równolegle prowadzi ona kilka projektów badawczo-rozwojowych.
Jednym z nich jest hybrydowa instalacja oparta o koncepcję power-to-gas (P2G). Ta nadal młoda i będąca na etapie rozwoju technologia umożliwiająca wykorzystanie nadmiaru energii z farm wiatrowych do produkcji wodoru, która po raz pierwszy pojawiła się kilkanaście lat temu, m.in. w Danii, Holandii i w Niemczech.
Jednakże projekt, który realizuje konsorcjum naukowo-przemysłowe, w skład którego wchodzą PGE Energia Odnawialna, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu i Bałtyckie Centrum Transferu Technologii, należące do Grupy Kapitałowej Sescom, jest bardziej złożony i nowatorski.
W pierwszej kolejności konsorcjum zamierza zbudować podstawową aparaturę produkującą mieszaninę biometanu i syngazu (pochodzącego z reakcji wodoru i dwutlenku węgla), który docelowo trafi do sieci gazowej. Następnie – po wykonaniu rozruchów próbnych – podłączone zostaną kolejne moduły elektrolizera, których zadaniem będzie produkcja czystego, „zielonego” wodoru do wykorzystania np. w celach transportowych.
Komercyjne wdrożenie hybrydowej instalacji opartej o koncepcję P2G stworzy spółce możliwość zwiększenia przychodów ze sprzedaży zmagazynowanej nadwyżki energii elektrycznej wytworzonej w dolinie nocnej. Co ważne projekt ma szanse na dodatkowe dofinansowanie, ponieważ zgłosiliśmy go do konkursu organizowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju – mówi Arkadiusz Sekściński, p.o. prezesa PGE Energia Odnawialna.
Skaner, który pomoże przewidzieć awarie
Kolejny projekt związany z energią wiatrową może przynieść spółce oszczędności związane z remontami. Do tego przedsięwzięcia wykorzystana zostanie technologia laserowa, która umożliwi zdalną i, co najważniejsze, precyzyjną ocenę stanu technicznego łopat turbin wiatrowych, co pozwoli z wyprzedzeniem zapobiec kosztownym usterkom. Projekt jest realizowany z firmą Scanway, która równolegle prowadzi prace nad polskim satelitą do obserwacji Ziemi. Scanway jest również startupem z portfela inwestycyjnego PGE Ventures – funduszu CVC utworzonego w strukturach Grupy Kapitałowej PGE – któremu zespół inwestycyjny zaufał jeszcze na początku 2018 roku.
Współpraca z firmą Scanway to dowód na to, że Grupa Kapitałowa PGE, lider branży energetycznej w Polsce, jest otwarta na nowoczesne technologie i innowacyjne rozwiązania, które przyczyniają się do jej rozwoju. Być może, już niedługo, będziemy realizować z tym startupem kolejny projekt. Spółka pracuje bowiem nad możliwością laserowej inspekcji składu pierwiastkowego węgla. Z takiego rozwiązania – które może sprawdzić się w naszych kopalniach – korzysta już amerykańska agencja kosmiczna NASA m.in. podczas wypraw na Marsa – mówi Paweł Śliwa, wiceprezes zarządu ds. innowacji PGE Polskiej Grupy Energetycznej.
Za pomocą lasera spółka chce również uzyskiwać dane, pozwalające na optymalne ustawienie gondoli turbiny względem wiatru. Pozwoli to zarówno podnieść efektywność produkcji energii, jak i zminimalizować obciążenia głównych komponentów wiatraka. Według wstępnych założeń dzięki temu rozwiązaniu uda się zwiększyć produktywność elektrowni nawet o 2–3 proc.
System chroniący ptaki przed wiatrakami
To nie koniec innowacji. Na terenie dwóch farm wiatrowych – FW Kisielice i FW Lotnisko PGE Energia Odnawialna pracuje nad wprowadzeniem systemu chroniącego ptaki przed zderzeniem z turbinami. Partnerem przedsięwzięcia jest renomowana spółka Bioseco. Na czym ma polegać ochrona? Dane pochodzące z kamer wizyjnych oraz radaru będą używane do automatycznej identyfikacji ptaków, katalogowania ich poszczególnych gatunków, śledzenia torów lotu. Co najważniejsze, aparatura będzie w stanie wykryć ptactwo z odległości 500 m od turbiny. W momencie, gdy zwierzęta znajdą się w strefie buforowej – mniej niż 300 m od wiatraka, turbina wyłączy się automatycznie i uruchomi ostrzegawczą sygnalizację świetlną. Nieprzypadkowo pilotaż odbywa się na wyżej wspominanych farmach. W ich okolicy siedliska mają bowiem m.in. bieliki, orliki krzykliwe, żurawie, błotniaki stawowe i bociany białe.
Projekt potrwa dwa lata. Jeśli system zda egzamin, zostanie zamontowany na innych farmach wiatrowych. Rozwiązanie to nie tylko przyniesie spółce oszczędności, bo nie będzie musiała ponosić kosztów związanych z okresowym wyłączaniem elektrowni w trakcie migracji ptaków, ale przede wszystkim pozytywnie wpłynie na utrzymanie cennej bioróżnorodności na terenach farm.
Robot w służbie elektrowni wodnej
Nowatorskie rozwiązania spółka wprowadza też w hydroenergetyce. Już niedługo na wyposażenie należących do PGE Energia Odnawialna elektrowni wodnych trafi Mini Guardian – niewielki, półmetrowy robot podwodny z sonarem, kamerami i reflektorami.
Dzięki niemu będzie możliwe dokładne filmowanie i fotografowanie wybranych, nawet najtrudniej dostępnych urządzeń znajdujących się pod wodą.
Robot usprawni prace związane z kontrolą stanu technicznego elektrowni. Do tej pory monitoring niektórych elementów prowadziła wynajęta grupa nurków. Mini Guardian te same zadania będzie realizował sprawniej, a przede wszystkim taniej i precyzyjniej.
Jednocześnie w Elektrowni Wodnej Oława trwają prace nad innym rozwiązaniem – systemem pomiarowym do monitorowania stanu technicznego przekładni hydrozespołu (tzw. Structural Health Monitoring System, SHM).
Bazując na zestawie czujników oraz światłowodzie umożliwi on obsłudze elektrowni bieżącą obserwację stanu technicznego urządzenia. Dzieki dostępowi do danych historycznych, będzie też możliwa dogłębna analiza trendów. Dodatkowo, wprowadzone zostaną poziomy alarmowe, które pozwolą z wystarczającym wyprzedzeniem reagować na niepokojące symptomy.
Samochody zasilane zieloną energią
Nowoczesne projekty PGE Energia Odnawialna realizuje nie tylko we własnych obiektach. Współpracując z należącą do Grupy Kapitałowej PGE spółką PGE Nowa Energia, zaangażowała się również w rozwój elektromobilności. Dzięki podpisanej w październiku 2019 r. umowie, PGE Nowa Energia stała się pierwszym w Polsce operatorem stacji ładowania samochodów elektrycznych, który zapewnia swoim klientom w pełni ekologiczne zasilanie.
Grupa PGE inwestuje w rozwój elektromobilności. To jeden z kluczowych obszarów naszej strategii, który wpisuje się w nasze kompleksowe działania na rzecz rozwiązań przyjaznych środowisku – powiedział Paweł Śliwa, wiceprezes PGE ds. innowacji.
Obecnie spółka dysponuje ponad 60 stacjami ładowania w 19 miastach w Polsce. Do końca 2020 r. ich liczba ma się zwiększyć do 200 punktów.
Agnieszka Pruszkowska-Jarosz