Pojawił się nowy kandydat na ministra finansów. "Sprawdził się"

Kto zostanie nowym minister finansów w rządzie opozycji? Na to pytanie nie znamy jeszcze konkretnej odpowiedzi, ale giełda nazwisk ruszyła. - Są dwie szkoły w tym zakresie. Albo to jest technokrata, najlepiej makroekonomista, albo to polityk z autorytetem, który zwykle, choć w przypadku PiS było inaczej, otacza się ekspertami - mówi w rozmowie z money.pl Izabela Leszczyna, wiceprzewodnicząca KO, była wiceminister finansów w latach 2013-15.

Leszczyna sama jest typowana na szefową resortu, jeśli wygra u Donalda Tuska opcja polityka, który ma zarządzać technokratami. Minusem posłanki jest brak stricte wykształcenia ekonomicznego. Ukończyła ona bowiem filologię. - Jednak dała się poznać jako zaangażowana osoba stricte specjalizująca się w finansach publicznych, rozmawiająca z ekonomistami, rozumiejąca ten zawiły i trudny temat - sądzi jedna z jej koleżanek partyjnych.

Ona sama mówi nam, że "nie stoi w kolejce po stanowisko ministra finansów".

Na stole pojawiło się jednak również nowe nazwisko. To Mateusz Szczurek, były główny ekonomista ING Banku Śląskiego, który był już w resorcie finansów w końcówce rządów PO-PSL. Od siedmiu lat jest za to członkiem Europejskiej Rady Budżetowej. To niezależne ciało doradcze stworzone przy Unii Europejskiej, mające na celu dbanie o stabilność fiskalną. Szczurek zasiada tam w pięcioosobowym składzie (wraz z Belgiem, Włochem i Holendrem, a Radzie przewodniczy Duńczyk).

- Mateusz idealnie pasowałby do tej roli. Jest na poważnie rozważaną 'opcją środka', czyli czymś pomiędzy technokratą a politykiem, który zna resort, bo już nim zarządzał. Jego atuty są oczywiste dla całego rynku. To on wyprowadził Polskę z procedury nadmiernego deficytu (EDP - przyp. red.) w 2015 r., którą odziedziczyliśmy niejako po decyzjach pierwszego rządu PiS-u przez obniżenie PIT-u oraz w następstwie kryzysu finansowego. W 2024 r., po ośmiu latach prawicy, Unia zapewne znów nałoży na nas kaganiec, bo deficyt, zamiast zmieścić się w 3 proc. PKB, będzie oscylował w okolicach 5 proc. - mówi nam jedna z osób nowej koalicji znająca kulisy sprawy.

O procedurze nadmiernego deficytu pisaliśmy w money.pl tuż po wyborach parlamentarnych. Pracownicy MF nazwali ją "cuchnącą miną" pozostawioną przez rząd PiS swoim następcom. W skrócie chodzi w niej o to, że rząd jest zmuszony pokazać jasną ścieżkę zejścia z deficytem sektora finansów publicznych do poziomu poniżej 3 proc. a ze wszystkich działań fiskalnych, takich jak np. podwyższenie kwoty wolnej bądź zwiększenie socjalu, musi się spowiadać brukselskim urzędnikom.

- EDP w zasadzie eliminuje finezję w prowadzeniu finansów. To oznacza koniec rozsypywania pieniędzy z helikoptera, koniec zwiększania socjalu, koniec nowych wielkich, politycznych obietnic - mówił nam jeden z urzędników resortu finansów.

- Mateusz wiedziałby, jak rozmawiać z Brukselą i jak pogodzić sprzeczne interesy programu politycznego wraz z zapewnieniem rynków, że nic złego się u nas nie dzieje i trzymamy lejce na wodzy. Pamiętajmy też, że to on przygotował zestaw ustaw dot. uszczelnienia systemu podatkowego, który później wykorzystał PiS, chwaląc się sukcesami w tym zakresie - twierdzi nasz informator.

Co na to sam zainteresowany? - O nie. Jak pojawiłem się na giełdzie nazwisk, to znaczy, że jestem już spalony - śmieje się w rozmowie z money.pl Mateusz Szczurek. Po chwili dodaje już nieco poważniej, że to stanowczo zbyt wcześnie, aby o czymkolwiek rozmawiać. - Na razie mamy jeszcze rząd PiS. Wszystko potrwa przynajmniej dwa miesiące, a Unia najpierw musi na Polskę procedurę nałożyć, żeby ewentualnie było z czego wychodzić - przekonuje ekonomista.

Wśród tzw. technokratów, którym Donald Tusk miałby powierzyć misję posprzątania finansów publicznych, znajduje się jeszcze dr Sławomir Dudek. Przez ponad 20 lat pracował w budynku przy ul. Świętokrzyskiej, a teraz prowadzi Instytut Finansów Publicznych (IFP). To on najgłośniej od lat przestrzega przed negatywnymi skutkami nieprzejrzystości w kasie państwa. Ostatnio w money.pl dr Dudek komentował wykonanie budżetu naszego kraju po wrześniu tego roku, mówiąc o licznych zagrożeniach m.in. w podatkach.

Specjalista prowadził również liczne debaty w kontrolowanym przez opozycyję Senacie dot. stabilności finansowej państwa, na których często uczestnikiem był z kolei inny kandydat nowej koalicji na stanowisko ministra - Ludwik Kotecki, obecny członek Rady Polityki Pieniężnej. Kotecki był już głównym ekonomistą w MF, zna się na budżecie i także wie, ile jest do zrobienia w zakresie finansów publicznych, co przedstawił w felietonie dla money.pl kilka dni temu. Kotecki wraz z Dudkiem i Rafałem Beneckim, obecnie głównym ekonomistą ING Banku Śląskiego, napisali także książkę o zagrożeniach nadmiernego długu publicznego.

Rozważany ma być również prof. Paweł Wojciechowski, doradca większości rządów w demokratycznej Polsce, były minister finansów za rządów PiS, były główny ekonomista ZUS, a ostatnio autor programu gospodarczego Polska 2050 Szymona Hołowni. Prof. Wojciechowski również w licznych publikacjach zgłębiał temat finansów publicznych i obecnie wraz ze Sławomirem Dudkiem działają w IFP.

Kandydatem na stanowisko szefa resortu finansów jest także Andrzej Domański, poseł-elekt, wcześniej szef Instytutu Obywatelskiego, powiązanego z PO think tanku politycznego. Domański nie ma jednak doświadczenia z mediami, dużą polityką i zarządzaniem ministerstwem, zna za to rynek finansowy. Dlatego w kuluarach spekuluje się, że to on mógłby zastąpić Pawła Borysa na stanowisku szefa Polskiego Funduszu Rozwoju.

Sam Domański nie stroni od kwestii finansowych. Pytany w piątek w Radiu Zet o program wyborczy KO, powiedział, że pieniądze na realizację obietnic "są i będą", a świadczenia typu 800 plus, 13. i 14. emerytura "będą utrzymane".

Skąd te pieniądze? Zejście z oprocentowanie polskich obligacji to już oszczędności rzędu 17-20 mld zł w skali roku. KPO - 270 mld zł, wyższy wzrost gospodarczy dzięki prorozwojowym programom, które przedstawiliśmy, to 8 do 10 mld zł. Handlowa niedziela - pewnie do 1 mld zł. TVP - 3 mld zł - wyliczał doradca Donalda Tuska.

- Ponadto, według szacunków NIK, przeniesienie długu - który teraz jest w PFR i BGK - z powrotem do budżetu, to oszczędności rzędu 12 mld zł. Oprocentowanie obligacji PFR i BGK jest wyższe niż oprocentowanie obligacji emitowanych przez Skarb Państwa - dodał.

Damian Szymański, wiceszef i dziennikarz money.pl