"Policja czarnych dziur" na tropie. Nowe odkrycie w Wielkim Obłoku Magellana
Międzynarodowy zespół naukowców - także z Polski - odkrył "uśpioną" czarną dziurę o masie gwiazdowej w Wielkim Obłoku Magellana. Poinformowały o tym Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) oraz Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego. Co ciekawe, jak podały, odkrycia dokonała "policja czarnych dziur".
Czarna dziura, zdjęcie ilustracyjne
Skąd pseudonim "policja czarnych dziur"? Jak podaje ESO, odkrycia dokonała grupa naukowców, która do tej pory raczej obalała podobne rewelacje. Tym razem "detektywi" sami znaleźli nowy obiekt, co ogłosili w "Nature Astronomy". To pierwsza "uśpiona" czarna dziura o masie gwiazdowej, jednoznacznie wykryta w innej galaktyce poza Drogą Mleczną.
"Uśpiona", czyli jaka? Czarna dziura o masie gwiazdowej powstaje na koniec życia masywnej gwiazdy, która zapada się pod wpływem własnej grawitacji. Jeśli nastąpi to w układzie podwójnym, w efekcie wokół siebie krążyć będą jasna gwiazda i czarna dziura.
W przypadku, gdy czarna dziura nie emituje ze swoich okolic wysokoenergetycznego promieniowania rentgenowskiego - astronomowie mówią, że jest "uśpiona". Te uśpione najtrudniej znaleźć, gdyż prawie wcale nie oddziałują ze swoim otoczeniem.
Czarna dziura, która powstała bez wybuchu supernowej
Naukowcy przeszukali prawie tysiąc masywnych gwiazd w rejonie mgławicy Tarantula w Wielkim Obłoku Magellana. Naukowcy z "policyjnej" grupy, którą kierował dr Tomer Shenar z Uniwersytetu Amsterdamskiego, szukali takich gwiazd, które mają za towarzyszki czarne dziury.
Okazało się, że jeden z układów, o nazwie VFTS 243, składa się z gorącej, niebieskiej gwiazdy o masie 25 razy większej, niż masa Słońca, i niewidocznego obiektu o masie co najmniej dziewięć razy większej niż masa Słońca. Zbadano różne hipotezy dotyczące natury niewidocznego składnika, ostatecznie okazało się, że jest to "uśpiona" czarna dziura.
Polski wkład do odkrycie "uśpionej" czarnej dziury
Istotnym elementem badań były obserwacje prowadzone przez polskich astronomów z Uniwersytetu Warszawskiego w ramach projektu OGLE, warszawskim teleskopem w Obserwatorium Las Campanas w Chile.
Wśród autorów publikacji w "Nature Astronomy" na temat odkrycia w Wielkim Obłoku Magellana, jest sporo polskich nazwisk.
To: Mariusz Gromadzki, Patryk Iwanek, Szymon Kozłowski, Przemysław Mróz, Paweł Pietrukowicz, Radosław Poleski, Krzysztof Rybicki, Dorota M. Skowron, Jan Skowron, Igor Soszyński, Michał K. Szymański, Andrzej Udalski, Krzysztof Ulaczyk, Marcin Wrona.
