Stawka POLONIA – zamiennik dla WIBOR?

Szukanie zamiennika dla wygaszanego wskaźnika referencyjnego WIBOR(R), który jest elementem składowym oprocentowania kredytów i pożyczek w złotówkach, już się rozpoczęło. Jednym z rozwiązań w tym zakresie może być stawka POLONIA. Co to jest?

To stawka referencyjna, procentowa wyznaczana przez Narodowy Bank Polski. Określa średnie oprocentowanie niezabezpieczonych depozytów międzybankowych o terminie O/N (overnight), czyli depozytów przyjętych na jeden dzień, z terminem do następnego dnia roboczego. 

Obecnie stawka POLONIA wykorzystywana jest do wyznaczania oprocentowania niektórych instrumentów finansowych nominowanych w złotówkach i do określania kosztów pieniądza. 

Przy wyznaczaniu aktualnej wysokości stawki POLONIA NBP bierze pod uwagę transakcje przekazywania przez banki środków pieniężnych w zamian za określone oprocentowanie. Depozyty te działają podobnie jak lokaty overnight. Stawka POLONIA ma odzwierciedlać wahania kosztu pieniądza, czyli ceny depozytów na rynku międzybankowym o terminie O/N. 

Procesem, w ramach którego ustalana jest wysokość stawki referencyjnej POLONIA, jest fixing. Jego uczestnicy mają obowiązek przesłać do NBP informacje dotyczące złożonych oraz przyjętych w danym dniu roboczym niezabezpieczonych depozytów międzybankowych o terminie overnight. Powinni to zrobić do godziny 16:45. Wysokość stawki POLONIA publikowana jest w serwisie informacyjnym polskiego banku centralnego jeszcze tego samego dnia roboczego około godziny 17.

Stawka referencyjna POLONIA jest publikowana przez Departament Operacji Krajowych NBP. W kolejnych dniach czerwca stawka ta wynosiła:

• 5,12 proc. – 8.06.2022,
• 5,61 proc. – 9.06.2022,
• 5,67 proc. – 10.06.2022,
• 5,61 proc. – 13.06.2022,
• 5,63 proc. – 14.06.2022,
• 5,70 proc. – 15.06.2022.

A ile wynosi WIBOR(R) aktualnie? Na dzień 15 czerwca WIBOR(R) 3M wynosił 6,84 proc., a WIBOR(R) 6M – 7,11 proc.

Istnieją pewne różnice pomiędzy WIBOR(R) a stawką referencyjną POLONIA. WIBOR(R) także jest ustalany na fixingu, ale na podstawie kaskady danych. Jego wysokość jest ustalana około godziny 11.00, przez co nie jest w stanie zobrazować stanu rynku międzybankowego w trakcie całego dnia obrotu, co ma ogromne znaczenie w przypadku krótkoterminowych depozytów, do których zalicza się depozyty O/N. 

Teoretycznie stawka POLONIA mogłaby zastąpić WIBOR®, którego likwidacja jest właściwie przesądzona. Jednak wcześniej rząd zaproponował, by banki ustaliły alternatywną stawkę referencyjną, a zadaniem tym zajęła się spółka GPW Benchmark, czyli obecny administrator WIBOR(R)-u. Być może powstanie zupełnie nowy wskaźnik referencyjny. Jeśli banki nie dojdą do porozumienia, rząd narzuci swoje rozwiązania. Wtedy najbardziej prawdopodobne wydaje się, że WIBOR(R) zostanie zastąpiony indeksem POLONIA.

Likwidacja stawki WIBOR(R) ma wspomóc kredytobiorców hipotecznych, którzy zaciągnęli zobowiązania w złotówkach. Czy jednak rata kredytu realnie może się zmniejszyć, jeśli stawkę WIBOR(R) zastąpi POLONIA? Tak, choć zmiana nie będzie aż tak korzystna dla kredytobiorców, jak można by się spodziewać. 

Z uwagi na fakt, że stawka POLONIA jest niższa od WIBOR(R)u, wpłynie to korzystnie na obniżenie rat kapitałowo-odsetkowych. Różnice w wysokości stawek sięgają niespełna dwóch punktów procentowych i o tyle mogłoby zmniejszyć się oprocentowanie zobowiązań w złotówkach, gdyby POLONIA zastąpiła WIBOR(R). 

Zamiana WIBOR(R)-u na stawkę referencyjną POLONIA może zostać dokonana tylko wtedy, gdy spełni ona legalną definicję wskaźnika referencyjnego określonego w przepisach BMR. Występują w nich dwa pojęcia, mianowicie indeksu i wskaźnika referencyjnego. Stawka POLONIA spełnia definicję indeksu, jeśli jednak z mocy prawa lub na mocy decyzji banków stawka POLONIA NBP zacznie być wykorzystywana w kredytach hipotecznych jako element stopy procentowej, to wtedy zostanie spełniona definicja legalnego wskaźnika referencyjnego. Wówczas POLONIA mogłaby formalnie zastąpić WIBOR(R).