Tykająca bomba PiS-u. "Desperacko chcą zrzucić odpowiedzialność"

Przez ostatnie tygodnie rządzący obiecywali, że węgla w Polsce nie zabraknie. Deklaracje te nijak się miały do rzeczywistości, bo węgla na składach albo nie ma, albo jest bardzo drogi. Aby kupić surowiec w rozsądnej cenie, trzeba wykazać się nie lada cierpliwością i determinacją, stojąc w długich kolejkach.

PiS - widząc, że drastyczne podwyżki cen prądu, gazu, węgla już wpływają na codzienność Polaków - przestał zaklinać rzeczywistość. Premier przyznał, że "jest problem" z dostępnością węgla w Polsce. Politycy PiS apelują też do Polaków, aby ograniczyli zakup surowca do momentu, gdy napłynie go więcej do kraju.

- Jeżeli ktoś potrzebuje trzech ton węgla, bo jest ta dopłata do węgla, niech kupi półtorej, bo później będzie miał gwarancję, że kupi kolejne półtorej tony - przekonywał niedawno na spotkaniu z mieszkańcami Siedlec prezes Jarosław Kaczyński.

Teraz PiS wpadł na nowy pomysł. Im bliżej zimy, tym ruchy obozu władzy są bardziej nerwowe. Partia rządząca ma świadomość, że porażki w sprawie ciepła - dostępności surowców czy prądu - zagrawantowania, by nie było częściowych wyłączeń lub blackoutu - wyborcy mogą jej nie wybaczyć, a przecież kampania wyborcza już de facto ruszyła. Klęska nie wchodzi w grę.

Wicepremier, minister aktywów państwowych Jacek Sasin zaapelował do samorządów, aby angażowały się w dystrybucję wśród mieszkańców węgla importowanego przez spółki PGE Paliwa i Węglokoks. Sasin przekonuje, że samorządy mają spółki komunalne, które mogą kupować węgiel bezpośrednio u importera i sprzedawać go z dużo mniejszą marżą niż inni pośrednicy.

Na reakcję samorządów długo nie trzeba było czekać.

"Znowu samorząd ma zastąpić przegniłe służby państwa PiS. Jechać do portu, transportować, kupować i zająć się dystrybucją węgla. PiS-u nie obchodzi, że to właśnie ministerstwo pasywów partyjnych, którym zarządza pan premier, ma wszystkie instrumenty, żeby to zrobić. Co tam. Zamiast przyznać się do klęski, myśli sobie pan premier: poszukamy kozła ofiarnego. A partyjna propaganda, oczywiście za pieniądze z naszych podatków, spróbuje zrobić Polakom wodę z mózgu. Oskarżymy samorządy" - napisał na Facebooku prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski.

"Jak zmienicie prawo o zamówieniach publicznych i inne potrzebne przepisy, pomożemy wam w tym, żeby węgiel trafił do potrzebujących. Oczywiście oczekujemy, że cena będzie poniżej tysiąca złotych za tonę - tak jak obiecywaliście" - dodał Trzaskowski.

"Inne samorządy już pomagają w dystrybucji węgla. Zamiast tracić czas na wojenkę z rządem, niech pan się weźmie w końcu do roboty" - odpowiedział na to wicepremier Sasin.

Zapytaliśmy Ministerstwo Aktywów Państwowych, jakie samorządy Jacek Sasin miał na myśli. "Proponuje zwrócić się do PGE Paliwa, która dysponuje aktualnymi informacjami na ten temat" - brzmi odpowiedź z MAP. Odpowiedzi spółki w tej sprawie jeszcze nie otrzymaliśmy.

Narrację Jacka Sasina wspiera minister klimatu i środowiska Anna Moskwa, która podkreśla, że "zaopatrzenie w energię elektryczną, ciepło i paliwa gazowe to zadania gminy obowiązkowe i wyłączne, a nie fakultatywne".

My nigdy nie uchylamy się od odpowiedzialności. Walczyliśmy już z pandemią, gotowi byliśmy na kryzys uchodźczy związany z wojną w Ukrainie, teraz mierzymy się z kryzysem energetycznym. Pomysł wicepremiera Sasina jest absurdalny. Dystrybucją węgla w Polsce powinny zajmować się przygotowane do tego podmioty gospodarcze - mówi tymczasem money.pl Beat Moskal-Słaniewska, prezydent Świdnicy.

Dodaje też, że stworzenie takiego podmiotu to dodatkowy czas, którego przecież już nie ma. Beata Moskal-Słaniewska zwraca także uwagę, że samorządy muszą się kierować określonymi przepisami. - Realizacja tego pomysłu mogłaby doprowadzić do złamania prawa, a naszą działalność kontrolują przecież regionalne izby obrachunkowe - przekonuje samorządowiec.

Odpiera także zarzuty rządzących. - Tak, zaopatrzenie w ciepło to obowiązek gminy. Nasza komunalna spółka już w wakacje zgromadziła zapasy węgla, by zimą dostarczyć ciepło mieszkańcom Świdnicy. My w przeciwieństwie do rządu wywiązaliśmy się z tego obowiązku - mówi prezydent miasta.

Obecną sytuację gorzko komentuje też prezydent Wałbrzycha Roman Szełemej.

- "Zaproszenie" samorządów to przyznanie się państwa do zupełnej bezradności. Oznacza to po prostu, że węgla może w Polsce zabraknąć - mówi w rozmowie z money.pl samorządowiec.

Sylwia Dąbrowska, burmistrz Boguszowa-Gorc, rozkłada ręce. Przekonuje, że chciałaby pomóc, ale nie może.

W 15-tysięcznej gminie mamy tylko jedną spółkę komunalną, która zajmuje się obsługą wspólnot mieszkaniowych i utrzymaniem czystości. Nie mamy sprzętu, nie mamy ludzi, nie mamy terenu, na którym moglibyśmy ten potencjalny węgiel przechowywać - tłumaczy burmistrz w rozmowie z money.pl.

"Rzeczpospolita" informuje, że handel węglem przez gminy może naruszać Konstytucję.

- Jeśli gmina podejmie się takiej działalności, to będzie pełnić rolę pośrednika, prowadzić działalność gospodarczą, a może to robić tylko w zakresie działalności komunalnej, do której dostarczanie węgla nie należy - przekonuje w dzienniku prof. Hubert Izdebski, Uniwersytet SWPS.

Prof. Anna Pacześniak, politolog z Uniwersytetu Wrocławskiego, komentując aktualną sytuację, mówi: trudno oprzeć się wrażeniu, że rządzący politycy PiS zastawiają na samorządy pułapkę, z której nie ma dobrego wyjścia.

Rządzący desperacko chcą zrzucić z siebie odpowiedzialność, ale takim posunięciem pokazują, jak sami niewiele mogą. Wizerunkowo fatalnie to ktoś wymyślił. Tylko wyznawca PiS, i to nie każdy, uwierzy, że za brak węgla odpowiadają wójtowie, burmistrzowie i prezydenci miast, a nie rządzący - mówi money.pl prof. Pacześniak.

Politolog przypomina też, że niedawno minister edukacji Przemysław Czarnek zagroził samorządom zarządem komisarycznym, gdyby z powodu kłopotów z ogrzewaniem szkół wdrożyły nauczanie zdalne.

- Zastanawia mnie krótkowzroczność pogróżek ministrów i prezesa Kaczyńskiego. Czy po ewentualnym wprowadzeniu rządowych komisarzy do samorządów, które zdaniem polityków PiS migałyby się od obowiązków, kaloryfery zrobią się cieplejsze? Na kogo wtedy zrzucą odpowiedzialność? - pyta prof. Pacześniak.

Malwina Gadawa, dziennikarka money.pl