Sprawdzamy, co może znaczyć hasło _ zbrojmy się _, które zyskało poklask, gdy Rosja po raz kolejny udowodniła sąsiadom, że powinni się jej bać. Nawet jeśli konsekwentnie w najbliższej dekadzie wydamy zaplanowaną niebagatelną kwotę 130 miliardów złotych na modernizację armii, to dalej wobec sąsiada będziemy bezbronni. To ułamek kwot, które potęgi militarne wydają na zbrojenia.
- _ To grosze, których wygospodarowanie w budżecie państwa i tak będzie niezwykle trudne, żeby nie powiedzieć, że niemożliwe _ - dr inż. Tomasz Szulc, specjalista w dziedzinie uzbrojenia z Politechniki Wrocławskiej w rozmowie z Money.pl szybko rozwiewa wątpliwości na temat tego, czy taka suma może zmienić obraz polskiego wojska. - _ W porównaniu do innych krajów i ich wydatków na obronność, jesteśmy goli i bosi _.
- _ Armię trzeba unowocześniać cały czas, to nieustający proces, ale trzeba to robić z głową. Od blisko pięciu lat prowadzimy program dronów i nie możemy się na nic zdecydować - _zauważa wrozmowie z MenStream.pl generał Gromosław Czempiński.W tym samym czasie poseł PO Stefan Niesiołowski, przewodniczący sejmowej Komisji Obrony Narodowej, w rozmowie z Money.pl przekonuje: _ To gigantyczna suma adekwatna do ważnej roli, którą Polska chce odgrywać w tej części Europy _.
Czytaj więcej: [ ( http://static1.money.pl/i/h/50/m258610.jpg ) ] (http://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/mon;wyda;8;mld;na;zakup;uzbrojenia;i;wyposazenia,203,0,1453259.html) Okręty, samoloty i rosomaki. MON wyda 8 mld Kwota ponad 90 miliardów złotych, czyli około 30 miliardów dolarów, na modernizację polskiego wojska do 2022 roku, pojawia się w programie zatwierdzonym ostatnio przez rząd. To suma podzielona na 14 programów operacyjnych. Ale, jak zaznaczył premier, wydatki na modernizację - które nie są zawarte w programie - mogą wynieść dodatkowo około 40 miliardów złotych.
W projekcie można przeczytać, że obok inwestycji w systemy obrony przeciwrakietowej, zakupów nowych samolotów, śmigłowców i okrętów, polska armia doczeka się też indywidualnego wyposażenia wojskowych, górnolotnie nazwanego w programie _ żołnierzem przyszłości _.
- _ Tendencja na całym świecie jest taka, by rozwijać obronę przeciwlotniczą, lotnictwo i siły szybkiego reagowania. Nie idziemy w liczebność armii, a jej jakość _ - przekonuje poseł Stefan Niesiołowski.
_ To kieszonkowa artyleria. _ Przed Rosją nas nie obroni
Rząd chce, by prawie jedna trzecia środków przeznaczonych na modernizację armii poszła na rozwój obrony powietrznej. Do 2022 roku ten projekt ma pochłonąć ponad 26 miliardów złotych, w tym w latach 2014-2016 - 1,2 miliarda złotych.
Jak czytamy w założeniach programu, resort obrony ma się skupić na pozyskiwaniu przeciwlotniczych zestawów rakietowych, zdolnych do obrony centrów administracyjno-gospodarczych i wojsk w trakcie prowadzonych operacji.
Dr inż. Tomasz Szulc nie ma jednak wątpliwości, że suma przeznaczona na ten cel to kropla w morzu potrzeb polskiej armii. - _ Właściwie to tylko zestawy rakietowe Wisła oraz Narew mają sens. Reszta wymieniona w programie to kieszonkowa artyleria. Nie oszukujmy się, że byłaby w stanie obronić nas przed atakiem rakietowym na przykład z Rosji _ - twierdzi ekspert.
Z kolei w wywiadzie dla MenStream.plgenerał Gromosław Czempiński przestrzega przed przecenianiem możliwości rosyjskiej armii - _ To, co widzimy w telewizji w trakcie pokazowych manewrów nie oddaje prawdziwego obrazu armii. Konflikt, prawdziwe działania wojenne weryfikują wartość wojska i to, co żołnierze wynieśli z ćwiczeń i poligonów. Jednak dopiero misje w Iraku i w Afganistanie pozwoliły prawdziwie obnażyć wszystkie braki. _
| Wydatki na modernizację polskiej armii do 2022 roku (w mld zł) | |
|---|---|
| System obrony powietrznej | 26,4 |
| Zwalczanie zagrożeń na morzu | 13,7 |
| Śmigłowce bojowe, VIP | 11,5 |
| Modernizacja wojsk pancernych | 8,6 |
| Transportery ROSOMAK | 7,8 |
| Modernizacja wojsk rakietowych | 6,9 |
| Systemy wsparcia dowodzenia | 5,7 |
| Uzbrojenie żołnierza przyszłości TYTAN | 3,1 |
| Rozpoznanie obrazowe i satelitarne | 2,5 |
| Rozpoznanie patrolowe | 1,5 |
| Samolot szkolno-treningowy AJT | 1,4 |
| Symulatory i trenażery | 1 |
| Samoloty transportowe | 0,4 |
| Przeciwpancerne pociski SPIKE | 0,4 |
| SUMA | 90,9 |
Źródło: Money.pl na podstawie programu wieloletniego _ Priorytetowe Zadania Modernizacji Technicznej Sił Zbrojnych RP w ramach programów operacyjnych _.
Druga ważna pozycja na rządowej liście uwzględnia wsparcie dla Marynarki Wojennej na kwotę prawie 14 miliardów złotych. Można na niej znaleźć wzmiankę o nowoczesnych okrętach podwodnych, okrętach patrolowych, czy stworzeniu nabrzeżnego dywizjonu rakietowego Marynarki Wojennej. Czy taka suma to dużo czy mało, jeżeli chodzi o wsparcie polskiej obronności na morzu? Wystarczy wspomnieć, że koszt jednego okrętu podwodnego to minimum miliard dolarów, czyli około 3 miliardy złotych.
- _ Proszę pamiętać o tym, że mówimy tylko o kosztach związanych z zakupami. Nie ma ani słowa o szkoleniach, czy późniejszej eksploatacji tego sprzętu _ - zauważa ekspert z Politechniki Wrocławskiej.
Modernizacja armii z budżetu państwa. To realne?
Chociaż kwota ponad 90 miliardów złotych na samą modernizację w ramach programów operacyjnych, czyli nieco mniej niż trzykrotność rocznego budżetu Ministerstwa Obrony Narodowej na utrzymanie całej armii, może robić wrażenie, to już sam 2014 rok nie wygląda imponująco. Zgodnie z założeniami kwota z programów operacyjnych to niecałe 3,5 miliarda złotych. Razem z innymi, zapowiadanymi wydatkami na modernizację, to około osiem miliardów złotych.
- _ Ta suma w ogromnej mierze ma być wydana w Polsce _ - zaznacza poseł Stefan Niesiołowski. - _ Chcemy odejść od schematu, w którym Polska była rynkiem zbytu dla zagranicznych koncernów zbrojeniowych. Wsparcie polskiego przemysłu obronnego oznacza przecież nowe miejsca prac _y.
W tym celu rząd dąży do konsolidacji przemysłu obronnego w Polsce. Pod koniec stycznia Rada Ministrów zdecydowała o połączeniu dwunastu firm z sektora zbrojeniowego w Polską Grupę Zbrojeniową, która ma uczestniczyć w modernizacji wojska. Docelowo ma to być 30 przedsiębiorstw skupionych wokół dawnego Bumaru, Huty Stalowa Wola i Wojskowych Zakładów Uzbrojenia. Łączne zatrudnienie w całej strukturze to około 14 tysięcy pracowników.
| Wydatki na modernizację armii w 2014 roku (w mln zł) | |
|---|---|
| Zwalczanie zagrożeń na morzu | 845,8 |
| Transportery ROSOMAK | 607,8 |
| Samoloty transportowe | 452,5 |
| Systemy wsparcia dowodzenia | 403,8 |
| Modernizacja wojsk rakietowych | 319,2 |
| Samolot szkolno-treningowy AJT | 240 |
| Symulatory i trenażery | 205 |
| System obrony powietrznej | 152 |
| Śmigłowce bojowe, VIP | 141 |
| Rozpoznanie obrazowe i satelitarne | 60,2 |
| Uzbrojenie żołnierza TYTAN | 40 |
| Przeciwpancerne pociski SPIKE | 16,2 |
| SUMA | 3 483,5 |
Źródło: Money.pl na podstawie programu wieloletniego _ Priorytetowe Zadania Modernizacji Technicznej Sił Zbrojnych RP w ramach programów operacyjnych _.
Eksperci zwracają uwagę na to, że program unowocześnienia polskiego wojska, jeżeli chodzi o jego koszty, jest bardzo napięty. Nie znajdziemy w nim bowiem ani słowa na temat innych źródeł finansowania niż budżet państwa. A ten przewiduje, że Polska na całą obronność przeznacza co roku co najmniej 1,95 procent PKB. W tym roku, podobnie jak w poprzednim, MON ma do dyspozycji 32 miliardy złotych. Wspomniana kwota ośmiu miliardów złotych stanowi więc mniej więcej jedną czwartą całego budżetu obronnego.
- _ Wydatki rzędu dwóch procent PKB rocznie na obronność to i tak wysoka suma, jak na państwa europejskie. Z jednej strony kwota planowana do 2022 roku jest ogromna, ale drugiej oczywiste jest to, że potrzeby polskiej armii są znacznie większe _ - przyznaje w rozmowie z Money.pl Tadeusz Wróbel, publicysta magazynu _ Polska Zbrojna _. - _ Planując takie wydatki rząd zakłada, że w kolejnych latach będziemy mieli do czynienia ze wzrostem gospodarczym. W ostatnich latach kryzys gospodarczy spowodował bowiem, że państwa europejskiej raczej cięły wydatki na obronność niż je zwiększały _.
Tymczasem Chińczycy mają... 60 łodzi podwodnych
Podczas gdy w większości krajów europejskich w ostatnich latach wydatki na obronność spadały, to są państwa, które zbroją się na potęgę. - _ W Ameryce Północnej i Europie od czasów kryzysu finansowego z 2008 roku widać stagnację bądź spadek wydatków na obronność. W tym samym czasie w Chinach i Rosji mieliśmy do czynienia z ich realnym wzrostem o odpowiednio 30 i 40 procent _ - piszą analitycy brytyjskiego ośrodka _ International Institute for Strategic Studies, _specjalizującego się w tematyce bezpieczeństwa międzynarodowego.
W opublikowanym przed miesiącem raporcie o zbrojeniach na świecie w 2013 roku wskazują na to, że w siłę rosną teraz przede wszystkim armie państw azjatyckich. Przykładowo Chiny mają już ponad 60 okrętów podwodnych, drugie tyle dużych okrętów i ponad setkę mniejszych. W najbliższych latach ten kraj będzie już dysponował trzema lotniskowcami. W tym samym czasie wydatki militarne w Europie spadają, a wśród 15 państw o największych budżetach obronnych są tylko cztery to kraje europejskie.
Źródło: Money.pl na podstawie raportu The Military Balance 2014, IISS.
Jeżeli przyjmiemy więc, że roczny budżet przeznaczany w Polsce na obronę sięga kwoty 10 miliardów dolarów, to okaże się, że w przypadku Rosji jest on siedmiokrotnie wyższy. - _ To oczywiście sumy oficjalne, a te sumy w przypadku Rosji czy Chin z pewnością są o wiele większe _ - uważa dr inż. Tomasz Szulc.
Eksperci są ostrożni w prognozowaniu, czy obecny konflikt Rosji z Ukrainą i polityczna rola, którą Polska chce w nim odegrać, wpłynie na znaczącą zmianę planów dotyczących modernizacji armii. Podkreślają, że ten proces powinien być rozłożony na lata i krótkoterminowe zmiany planów na niewiele się zdadzą.
Czytaj więcej w Money.pl
(red. BCh)