Umorzenie egzekucji komorniczej, podobnie jak jej zawieszenie może nastąpić z wielu przyczyn. Zarówno z mocy prawa, z urzędu lub na wniosek wierzyciela a w uzasadnionych przypadkach także na wniosek dłużnika. Mówiąc najprościej, oznacza to, że postępowanie egzekucyjne kończy się bez zaspokojenia wierzyciela (w całości lub części). W praktyce orzeczenie sądu o umorzeniu postępowania uchyla wszystkie dokonane przez komornika czynności.
Kiedy może nastąpić umorzenie egzekucji komorniczej?
Sytuacji, w których sąd podejmuje taką decyzję, jest wiele. Można je podzielić na trzy kategorie.
- Umorzenie z mocy prawa
Następuje wówczas, gdy wystąpią przeszkody prawne do prowadzenia egzekucji. Dzieje się tak, kiedy np. postępowanie komornicze jest zawieszone przez okres jednego roku, a wierzyciel pozostał w tym czasie bezczynny – np. nie złożył wniosku o jego odwieszenie. Umorzenie z mocy prawa następuje także wtedy, kiedy dłużnik ogłosił upadłość, a postanowienie o nim się uprawomocniło.
- Umorzenie z urzędu
Następuje wskutek postanowienia wydanego przez organ egzekucyjny. Podstawą takiego umorzenia może być sytuacja, w której okaże się, że egzekucja związana ze sprawą nie należy do organów sądowych. Kolejny przypadek, który jednak zdarza się bardzo rzadko, to brak zdolności sądowej wierzyciela lub dłużnika – na przykład wówczas, gdy jedną ze stron jest organizacja społeczna, która nie posiada osobowości prawnej i nie powstała ani nie działa na podstawie obowiązujących przepisów.
Umorzenie z urzędu może również nastąpić, kiedy postępowanie jest prowadzone wobec dyplomaty obcego państwa. Najczęściej jednak do umorzenia postępowania komorniczego z urzędu dochodzi, kiedy dłużnik nie ma żadnego majątku i ewidentne jest, że prowadzona egzekucja nie pozwoli odzyskać środków o wartości, która przekroczyłaby koszty postępowania.
- Umorzenie na wniosek
O umorzenie postępowania komorniczego może wystąpić sam wierzyciel, który jest w pewnej mierze mocodawcą komornika. Wniosek o umorzenie może złożyć również osoba, przeciwko której skierowano postępowanie, a która w rzeczywistości nie jest dłużnikiem.
Postępowanie można również umorzyć na podstawie prawomocnego wyroku sądu, a także wówczas, gdy sposób prowadzenia egzekucji jest sprzeczny z treścią tytułu wykonawczego. np. w sytuacji w której komornik chce ją prowadzić z majątku osobistego współmałżonka dłużnika, podczas gdy może to robić wyłącznie z ich majątku wspólnego.
Warto pamiętać również, że:
- Umorzenie może dotyczyć zarówno całości egzekucji, jak i jej części – kiedy wykluczone zostają z niej np. niektóre składniki majątkowe dłużnika.
- Dłużnik, wobec którego toczy się postępowanie komornicze dotyczące świadczeń powtarzających się (np. alimentów), może zawnioskować o jego umorzenie, jeżeli ureguluje zaległe zobowiązania i wpłaci na rachunek depozytowy Ministra Finansów sumę w wysokości świadczeń za okres sześciu miesięcy. Kwota ta pozostanie depozytem do momentu, gdy na dłużniku będzie spoczywał obowiązek alimentacyjny. Gdy zaś ponownie spóźni się z płatnością, komornik ureguluje zaległość z tej puli i odwiesi egzekucję.
- Egzekucja świadczeń alimentacyjnych nie może być natomiast ani umorzona z mocy prawa, ani też ze względu na bezskuteczność postępowania.
Czy umorzenie postępowania komorniczego oznacza umorzenie długu?
Gdy postępowanie komornicze zostaje umorzone, komornik prowadzący sprawę jest zobowiązany do odstąpienia od wszystkich czynności. To jednak wcale nie oznacza, że sam dług znika. Zobowiązanie dłużnika nadal istnieje, a wierzyciel może sięgnąć po inne metody, aby odzyskać swoje pieniądze.
Po pierwsze, wierzyciel nadal dysponuje sądowym tytułem wykonawczym. Może zatem ponownie złożyć wniosek o egzekucję komorniczą.
Po drugie, może zażądać wyjawienia przez dłużnika majątku na drodze postępowania sądowego. W ramach tej instytucji dłużnik jest wzywany do sądu i zobowiązywany do podania wszystkich składników swojego majątku, a fałszywe zeznania są obarczone odpowiedzialnością karną. Jeśli w jej wyniku okaże się, że dłużnik rzeczywiście nie dysponuje środkami na spłatę zadłużenia, możliwe jest wpisanie go do Rejestru Dłużników Niewypłacalnych prowadzonego przez KRS.
Po trzecie, wierzyciel ma prawo sprzedać zobowiązanie innemu podmiotowi. Jego obsługę może przejąć np. firma windykacyjna, taka jak ULTIMO. Wówczas dłużnik może się spodziewać, że bez względu na to, czy zobowiązanie się przedawniło czy nie, będą podejmowane kolejne próby odzyskania zaległej sumy. Kontakty ze strony firmy windykacyjnej będą miały na celu polubowne rozwiązanie problemu i podpisanie ugody. Dla dłużnika może to być szansa na wyjście na finansową prostą, ponieważ spłata długu pozwoli mu m.in. przywrócić wiarygodność kredytową.
Jak widać, umorzenie egzekucji komorniczej to wcale nie koniec historii zaległych płatności. Będą się one ciągnęły za dłużnikiem aż do momentu, gdy zostaną spłacone. Dlatego najlepszym pomysłem jest poszukanie sposobu na ugodowe uregulowanie należności, np. w niewielkich ratach.
Materiał powstał przy współpracy z partnerem