Rząd powinien zagwarantować nauczycielom odpowiednie pensje - domaga się Związek Nauczycielstwa Polskiego i postuluje zmiany w ustawie. To nie samorząd, a budżet ma wziąć na siebie ciężar płacenia wynagrodzeń. W tym celu subwencję ma zastąpić dotacja celowa. - To jest próba postawienia systemu z powrotem na nogi - zapowiada w rozmowie z money.pl prezes ZNP Sławomir Broniarz. Nauczyciele zaczynają zbierać podpisy pod ustawą
Związek Nauczycielstwa Polskiego proponuje, by wynagrodzenia nauczycieli zamiast z kasy samorządu terytorialnego pochodziły wprost z budżetu państwa. ZNP argumentuje, że samorządy od lat borykają się z brakiem pieniędzy na oświatę. Subwencja oświatowa w wielu miejscach pokrywa nie więcej niż 80 proc. wszystkich kosztów. Samorząd staje przed następującą alternatywą: albo dopłacać, albo kombinować. I jak tłumaczy prezes związku Sławomir Broniarz: lokalne władze niejednokrotnie sięgają po tę drugą opcję.
- Samorządy tłumaczą, że subwencja oświatowa im nie wystarcza. W efekcie pensje nauczycieli w wielu gminach daleko odstają od ustawowych poziomów, szkoły są zamykane, a czasami przekształcane w prywatne. Związek nie chce, by wynagrodzenie w oświacie było odzwierciedleniem poziomu zamożności gminy - tłumaczy Broniarz w rozmowie z money.pl.
ZNP najbardziej niepokoi, gdy samorządy zmieniają status prawny szkół z publicznego na prywatny. - Takie działanie powoduje wyłączenie stosowania Karty Nauczyciela w odniesieniu do nauczycieli zatrudnionych w szkołach samorządowych, których status publicznoprawny został zmieniony na status prywatnoprawny - wyjaśnia Broniarz. A wtedy poziom pensji może być dowolnie ustalany.
| Zarobki nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego | | |
| --- | --- | --- |
| Stopień awansu | Wynagrodzenie (brutto) | Liczba etatów |
| Źródło: Ministerstwo Edukacji Narodowej, GUS | | |
| nauczyciel stażysta | 2 717,59 zł (100 proc. kwoty bazowej)
| 16 020 |
| nauczyciel kontraktowy | 3 016,52 zł (111 proc. kwoty bazowej) | 74 617 |
| nauczyciel mianowany | 3 913,33 zł (144 proc. kwoty bazowej) | 127 531 |
| nauczyciel dyplomowany | 5 000,37 zł (184 proc. kwoty bazowej) | 245 991 |
Ile zarabiają nauczyciele? To zależy, kto odpowiada na to pytanie. Inne dane przedstawia Ministerstwo Edukacji Narodowej, inne ZNP. - Nauczyciele mają nawet 14 różnych dodatków do pensji, ale sposób ich obliczania jest na tyle skomplikowany, że kwoty 5 tysięcy złotych są wyssane z palca - broni nauczycieli prezes ZNP. - Dlatego nie ma co patrzeć na te wynagrodzenia, które wynikają ze stopnia awansu zawodowego, tylko na to, co rzeczywiście dostają nauczyciele - wyjaśnia. Więcej o tym, co składa się na pensję nauczyciela można przeczytać tutaj.
| Średnia pensja nauczycieli ze względu na stopień edukacji według danych Głównego Urzędu Statystycznego | |||
|---|---|---|---|
| Typ szkoły | Średnia pensja (brutto) | Średnia pensja mężczyzn (brutto) | Średnia pensja kobiet (brutto) |
| Źródło: GUS | |||
| Podstawowa | 4182,48 zł | 3862,49 zł | 4218,98 zł |
| Gimnazjum i wyżej | 4286,60 zł | 4113,22 zł | 4355,05 zł |
Co proponuje ZNP?
W tej chwili pieniądze przekazywane samorządom w ramach subwencji oświatowej nie zależą od liczby nauczycieli, ale od liczby uczniów. Za całość odpowiada specjalny algorytm, ale jak tłumaczy Związek Nauczycielstwa Polskiego od lat to się nie sprawdza.
- Szczególnym problemem finansowym jest zagwarantowanie wysokości wynagrodzeń nauczycielskich na poziomie gwarantowanym Kartą Nauczyciela. Samorządy każdego kroku "dokładają" - lub lepiej powiedzieć inwestują - kilka miliardów złotych w edukację. Związek i nauczyciele są w ciągłym konflikcie z samorządowcami, bo prawo jest notorycznie łamane - mówi Broniarz. Dlatego subwencję miałaby zastąpić dotacja celowa na wynagrodzenia z budżetu.
- Jej wprowadzenie da jasną odpowiedź na pytanie, kto odpowiada za wysokość nauczycielskich wynagrodzeń. Czy to jest dyrektor, samorząd, czy minister edukacji - tłumaczy money.pl Broniarz. Związek chce, by nowy system obowiązywał nie tylko w szkołach, ale również w przedszkolach. Nie kryje, że proponowane zmiany będą miały wpływ na budżet. Rząd musiałby znaleźć dodatkowe i brakujące samorządom miliardy. - Pensje nauczycieli nie powinny być przedmiotem przepychanek - podkreśla Broniarz.
| Wydatki na oświatę z budżetu państwa i funduszy europejskich w latach 2010-2016 (w miliardach złotych) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | |
| Źródło: Ministerstwo Edukacji Narodowej | |||||||
| Wydatki z budżetu na oświatę, w tym: | 37,528 | 39,591 | 41,991 | 43,002 | 44,081 | 44,974 | 46,022 |
| Zadania oświaty rządowej | 2,518 | 2,666 | 2,830 | 3,493 | 4,581 | 4,597 | 4,442 |
| Subwencja oświatowa dla JST | 35,010 | 36,925 | 39,161 | 19,509 | 39,500 | 40,377 | 41,580 |
Daleko od Sejmu
Propozycja ustawy została zaprezentowana w ubiegłym miesiącu. Wiceminister edukacji Teresa Wargocka była obecna na konferencji Związku Nauczycielstwa Polskiego. Zapewniła wtedy, że rząd zapozna się z projektem, ale nie przesądzała o jego losach.
Marszałek Sejmu w tym tygodniu zarejestrował Obywatelski Komitet Inicjatywy Ustawodawczej, popierający projekt ustawy. Dlatego w środę Związek zaczyna zbieranie podpisów pod projektem. ZNP ma trzy miesiące, by znaleźć 100 tysięcy podpisów pod obywatelskim pomysłem. Dopiero wtedy propozycja trafi do posłów.