Do segmentów rynku finansowego obok rynku pieniężnego oraz kapitałowego należy zaliczyć także rynek walutowy określany mianem Forexu (Foreign Exchange market). Biorąc pod uwagę wartość obrotów jest to największy rynek finansowy na świecie, którego głównym celem jest umożliwienie uczestnikom wzajemną wymianę walut. Mając do czynienia z rynkiem walutowym, warto dowiedzieć się kto handluje walutami i jakimi przesłankami się kieruje.
Fakt, że rynek walutowy charakteryzuje się największymi obrotami (nie należy mylić z wysokością zaangażowanych środków pieniężnych) wynika z jego specyfiki, gdyż jest on mocno „lewarowany” tzn. wykorzystuje się na nim tzw. dźwignię finansową, dzięki czemu uczestnik ma możliwość wykorzystania stosunkowo małej części kapitału do zawarcia transakcji o odpowiednio większej wartości. Należy pamiętać, iż wbrew obiegowym opiniom jakoby Forex wykorzystywany jest wyłącznie do spekulacji, rynek walutowy powstał z myślą ułatwienia międzynarodowym bankom komercyjnym wymianę handlową pomiędzy różnymi państwami. Z czasem, wraz z postępującą globalizacją i rozwojem technologii informatycznych, rynek międzybankowy (bo z takim rynkiem mamy do czynienia w przypadku rynku walutowego) stał się dostępny dla szerszej grupy uczestników, którzy dokonują transakcji w różnych celach.
Warto również zaznaczyć, iż kursy walut jakie udostępniane są uczestnikom indywidualnym na platformach brokerskich bazują właśnie na cenach z rynku międzybankowego. Ponadto trzeba mieć na względzie, że rynek walutowy jest rynkiem nieregulowanym tzn. nie istnieje na świecie żadna nadrzędna instytucja, która by określała i kontrolowała przestrzeganie zasad obrotu, jak np. Komisja Nadzoru Finansowego nadzorującą m.in. zasady obrotu na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Zasady handlu walutami rozwijały się na przestrzeni lat w praktyce obrotu między bankami. Obecnie płynności na rynku walutowym dostarczają największe instytucje finansowe na świecie, które dokonują wzajemnych transakcji pomiędzy swoim centrami, zlokalizowanymi na całym globie.
Określając uczestników na rynku Forex, warto podzielić ich na tych, którzy dokonują rzeczywistych transakcji finansowych, wynikających np. z specyfiki ich działalności oraz spekulantów, którzy handlując walutami i nie tylko poprzez wykorzystanie dźwigni finansowej (na rynku Forex można handlować również m.in. instrumentami finansowymi bazującymi na notowaniach surowców itp.) liczą na osiągnięcie ponadprzeciętnych zysków. Do pierwszej grupy należy zaliczyć przede wszystkim instytucje finansowe. Transakcje jakich dokonują opiewają na olbrzymie kwoty liczone najczęściej w setkach milionów danej waluty (np. dolarów amerykańskich). Uczestnicy ci, z uwagi na specyfikę swojej działalności, która nie polega na maksymalizacji zysków z handlu walutami, dokonują transakcji bez względu na to, jaka jest obecna cena danej waluty. Powyższe może powodować, iż w przypadku nagromadzenia się znacznych transakcji (w ujęciu wartościowym) dokonywanych przez instytucje finansowe, które nie zastanawiają się nad tym jaki jest
aktualny trend kursów, może wywołać nagłe i istotne wahania kursów, co z kolei może być wykorzystane przez innych uczestników rynku. Pośredników walutowych, którzy kojarzą uczestników rynku walutowego określa się mianem brokerów walutowych. Brokerzy nigdy nie dokonują transakcji na własnych rachunek.
Uczestnikami pośrednimi, którzy poprzez brokerów dokonują transakcji są najczęściej podmioty (przedsiębiorstwa), które chcą zabezpieczyć się przed ryzykiem wahań kursów walutowych. Przykładowo dla firmy, która regularnie dokonuje międzynarodowej wymiany handlowej np. wymiany towarowej, gdzie w zamian za towar otrzymuje płatność w walucie zagranicznej (później musi ją wymienić na walutę krajową np. w celu zapłaty za materiały), zmieniające się kursy walutowe (w przypadku eksporterów spadek danego kursu w wyniku umocnienia się waluty krajowej) mogą spowodować, że opłacalność działalności może się znacząco obniżyć. Chcąc uniknąć takich sytuacji, przedsiębiorstwa poprzez wykorzystanie instrumentów z rynku walutowego np. kontraktów terminowych są w stanie takie ryzyko wyeliminować.
Uważa się, że przeważającą większość obrotów na Forexie (nawet do 90%) generuje kolejna grupa uczestników - spekulanci, czyli podmioty ukierunkowane przede wszystkim na osiągnięcie własnego zysku. Warto rozróżnić, iż spekulanci różnią się od siebie m.in. wysokością kapitału jakim dysponują, horyzontem inwestycyjnym, czy realizacją odmiennej strategii inwestycyjnej. Do grup spekulantów zalicza się m.in.:
- Fundusze hedingowe – rodzaj instytucji finansowej, która odpowiedzialna jest za zarządzanie aktywami swoich klientów. Fundusze te często wykorzystując dźwignię finansową dokonują spekulacyjnych transakcji,
- Day-traderzy – osoby fizyczne, które dzięki dostępnym na rynku platformą tradingowych oferowanych przez brokerów dokonują bardzo dużej liczby transakcji, szczególnie w horyzoncie krótkoterminowym liczonym wręcz w minutach/godzinach. Nie ma ogólnej zasady co do charakterystyki tej grupy uczestników, z uwagi chociażby na ich liczebność lub stosowanie różnych strategii inwestycyjnych, jednak bardzo często starają się oni wykorzystywać małe wahania kursów (np. rzędu 20-30 pipsów, gdzie jeden pips oznacza najmniejszą możliwą zmianę wartości kursu walutowego).
Na koniec warto pamiętać, że uczestnikami rynku walutowego są również rządy państw i banki centralne, które dokonują transakcji walutowych w związku z wykonywaniem standardowych operacji np. zadań budżetowych, dokonywanie przelewów lub zarządzanie rezerwami walutowymi. Wraz ze wzrostem znaczenia aspektów związanych z zarządzaniem rezerwami dewizowymi, podmioty te będą odgrywać coraz większe znaczenie na rynku walutowym.