W czerwcu 2009 roku Polska podpisała z Katarem długoterminową umowę na dostawy 2 mln ton skroplonego gazu LNG rocznie do portu w Świnoujściu. Na razie nic nie wskazuje na to, aby jej realizacja była zagrożona, ale jeśli kryzys będzie się pogłębiał, Polska - jak i Europa - może sporo stracić.
Piątego czerwca Arabia Saudyjska, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Egipt i Bahrajn zerwały stosunki z Katarem. Po tej informacji podobne kroki podjął również Jemen, Libia oraz Malediwy. Powodem były oskarżenia o wspieranie terroryzmu. Kraje te zablokowały połączenia lotnicze, morskie i lądowe z emiratem. Do nocy z wtorku na środę, czyli z 4 na 5 lipca Dauha ma czas, aby spełnić wystosowanych 13 żądań. Od tego zależy ewentualne zakończenie bojkotu.
Wspólna ofensywa krajów Zatoki Perskiej sparaliżowała Katar. W kraju zabrakło żywności, której przeważającą większość sprowadzano z zagranicy. Jak informowaliśmy w money.pl, porty morskie, lotnicze, a także połączenia drogowe tych krajów zostały zamknięte dla obywateli Kataru.
Blokada uderzyła między innymi w linie lotnicze Qatar Airways, które latają także do Polski, a we Wrocławiu mają swoje europejskie biuro obsługi klienta. Sytuacja przedsiębiorstwa stałaby się tragiczna, gdyby nie wsparcie Iranu i Turcji, które pozostawiły otwarte korytarze powietrzne dla katarskich samolotów kierujących się do Europy i z powrotem.
Co z katarskim gazem?
Katar to jedno z najmniejszych, ale jednocześnie i najbogatszych państw świata. Majątek (zawdzięczany zyskom z wydobycia surowców) umiejętnie inwestuje z myślą o przyszłych pokoleniach - o czym więcej przeczytasz w money.pl. Zajmuje się tym państwowy fundusz majątkowy - Qatar Investment Authority. Obecnie dysponuje on środkami rzędu 335 mld dol.
Udział zysków z ropy naftowej w PKB tego kraju stanowi blisko 23,5. Codziennie z pól naftowych wydobywanych jest 619 tys. baryłek czarnego złota. Katar to także największy na świecie eksporter skroplonego gazu ziemnego (LNG). Na jego terenie znajduje się jedno z największych pól gazowych South Pars, z którego Katar czerpie surowiec we współpracy z Iranem.
Nic dziwnego, że Europa - w tym i Polska - na chwilę wstrzymała oddech, czekając na decyzję Egiptu w kwestii transportu gazu przez Kanał Sueski. Jednak zaledwie dwa dni od ogłoszenia bojkotu, bahamski gazowiec Al Ruwais transportujący katarski LNG bez przeszkód przepłynął Kanał i 19 czerwca dotarł do Świnoujścia.
Polska pod koniec czerwca 2009 roku podpisała umowę między PGNiG a Qatargas Operating Company Ltd. (Qatargas) na dostawy skroplonego gazu ziemnego. Zawarta została na okres 20 lat. W ten sposób, jak podje MSZ, każdego roku do Polski ma trafiać 1,5 mld m sześc. surowca rocznie. Pierwsza komercyjna dostawa miała miejsce w czerwcu ubiegłego roku.
Blokada Kanału Sueskiego przez Egipt, mimo że teoretycznie niezgodna z prawem międzynarodowym, uderzyłaby w interesy Kataru, ale również spowodowałaby kłopoty europejskich odbiorców oraz wzrosty cen na światowych rynkach tego surowca.
Cenny partner?
Polskę jednak z Katarem łączą nie tylko umowy gazowe i uruchomione w 2012 połączenie lotnicze (w marcu 2013 r. Qatar Airways uruchomiło we Wrocławiu Centrum Obsługi Klienta, tworząc ponad 200 miejsc pracy). Wiele katarskich firm inwestuje nad Wisłą.
Przykładem może być zakupu kompleksu biurowców w Warszawie o łącznej powierzchni prawie 44 tys. m kw. przez spółkę zależną wspomnianego już katarskiego państwowego funduszu inwestycyjnego Qatar Investment Authority w 2011 roku. Z kolei pod koniec ubiegłego roku katarski hoilding Al-Sraiya kupił warszawski hotel Westin. Wartości tej transakcji nie ujawniono.
Również prywatni przedsiębiorcy inwestują w polskie spółki notowane na GPW w Warszawie oraz kupują spółki pozagiełdowe.
| Wymiana handlowa Polski z Katarem (dane w mln euro) | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2012 | 2015 | 2016 | |||||||||
| eksport | import | obroty | saldo | eksport | import | obroty | saldo | eksport | import | obroty | saldo |
| 25,5 | 8,5 | 34,1 | 17 | 44,5 | 17,1 | 61,6 | 27,4 | 74 | 271,5 | 345,5 | -197,4 |
| Źródło: Insigos/msz.gov.pl |
Nasze inwestycje w Katarze nie są tak spektakularne, ale warto zauważyć, że niedawno dokładnie w styczniu 2017 roku, dwie polskie marki: producent mebli biurowych Nowy Styl oraz wytwórca aparatury medycznej Alvo otworzyły z miejscowymi partnerami spółki joint-venture.
Jak wynika z informacji MSZ, wartość wymiany handlowej Polski z Katarem stale rośnie. Podczas gdy jeszcze pięć lat temu obroty wynosiły 34,1 mln euro, to już na koniec ubiegłego roku przekroczyły wartość 345,5 mln euro.
Do czasu realizacji dostaw LNG wymiana handlowa między oboma krajami równoważyła się, a nawet charakteryzowała dodatnim bilansem dla Polski. Jednak od 2016 roku saldo jest ujemne i odnotowujemy wysoki deficyt w obrotach handlowych.
Katarskie inwestycje w Europie
Katarczycy mają solidne zabezpieczenie liczone w setkach miliardów dolarów, na które składają się nieruchomości rozsiane po całym świecie i udziały w takich gigantach jak Volkswagen czy Tiffany&Co.
Qatar Investment Authority ma udziały między innymi w Barclays Bank, Credit Suisse, Harrodsie czy Porsche.
Jak pisaliśmy w money.pl, Katar jest także jednym z największych właścicieli nieruchomości w prestiżowych lokalizacjach na całym świecie. W Londynie szejkowie posiadają The Shard, najwyższy wieżowiec w Europie Zachodniej, a także sporą część kompleksu biurowego Canary Wharf. Brexit jest dla nich również okazją do zwiększenia swojego udziału na brytyjskim rynku - co analizowaliśmy na łamach money.pl.
W Nowym Jorku katarski fundusz zainwestował w trust, do którego należy Empire State Building. Jest również udziałowcem Rosnieftu i brytyjskiego National Grid, który zarządza siecią gazociągów na Wyspach.
Jak donoszą hiszpańskie media, polityczna izolacja Kataru może pozbawić nie tylko Hiszpanię, ale też państwa europejskie znacznych dochodów. Portal finansowy "Economia Digital"przypomina, że również poprzez promocję sportu kraj ten zainwestował miliardy w hiszpańską gospodarkę.
Będzie wojna futbolowa?
Katarscy szejkowie od lat inwestują w europejski sport. Fundusz Qatar Investment Authority jest większościowym udziałowcem w klubie piłkarskim Paris Saint-Germain. Ma również powiązania z hiszpańską FC Barceloną.
Jak donosi hiszpański portal "Economia Digital", w ostatnim sezonie Qatar Airways zainwestował w FC Barcelonę 35 mln euro, ale to tylko mała część środków z zapoczątkowanych przed kilku laty inwestycji katarskich w kataloński klub. W grudniu 2010 r. Qatar Foundation podpisał pięcioletnią umowę na sponsorowanie pierwszego zespołu piłkarskiego tego klubu, opiewającą na 170 mln euro.
Choć umowa wygasła, wsparcie dotychczasowego partnera Qatar Airways zostało przedłużone na 2017 rok. Co dalej? Jeśli kryzys będzie się pogłębiał, a państwa Starego Kontynentu przyłączą się do bojkotu, kontakty katalońskiego klubu z Katarem będą utrudnione.
Ale nie tylko na kluby piłkarskie łoży Katar. Z informacji "Economia Digital" wynika również, że państwo inwestuje w Europie miliardy euro w prawa do transmisji meczów piłkarskich. Za sprawą koncernu medialnego Bein Sports Katarczycy zyskali prawa transmisji spotkań ligowych w Hiszpanii, Portugalii, Francji, Wielkiej Brytanii i innych krajach, a także do relacjonowania rozgrywek Ligi Mistrzów i przyszłorocznego mundialu w Rosji.