Ponad dwie piąte Polaków (42 proc.) ocenia pozytywnie ustalenia podpisane przy Okrągłym Stole, krytycznie odnosi się do tych uzgodnień co dziesiąty badany (10 proc.), a blisko dwie piąte (37 proc.) ma do porozumień stosunek obojętny - wynika z sondażu CBOS.
W porównaniu z danymi sprzed pięciu lat oceny ustaleń Okrągłego Stołu nie zmieniły się w istotnym stopniu. O 1 proc. (z 41 do 42 proc.) wzrosła liczba respondentów wyrażających się pozytywnie o porozumieniach, o 2 proc. (z 12 do 10 proc.) zmalała grupa oceniająca uzgodnienia negatywnie. O 6 pkt. proc. (z 31 do 37 proc.) wzrosła natomiast liczba Polaków deklarujących obojętność wobec tego wydarzenia, a jednocześnie o 5 proc. (z 16 do 11 proc.) zmalał odsetek nieumiejących odpowiedzieć na to pytanie.
Na ocenę wydarzeń Okrągłego Stołu wpływ mają sympatie partyjne. Pozytywnie o porozumieniach mówią najczęściej zwolennicy PSL (85 proc.), PO (69 proc.), SLD (56 proc.) i Twojego Ruchu (48 proc.). Negatywny stosunek deklarują sympatycy PiS (25 proc.), jednak nawet wśród nich przeważają oceny pozytywne (37 proc.).
Według badanych sens wydarzeń Okrągłego Stołu najtrafniej odzwierciedla określenie: _ porozumienie elit _ - tak uważa prawie dwie piąte badanych (37 proc.) Polaków. O połowę mniejszy odsetek respondentów (17 proc.) uważa, że wydarzenia te należałoby określić jako _ demokratyczną rewolucję _. Określenie _ zmowa elit _ wybrało 15 proc., zaś 6 proc. daje wyraz przekonaniu, iż porozumienia te były tylko _ manipulacją służb specjalnych _, obliczoną na bezpieczne przejście ówczesnych elit władzy do systemu wolnorynkowego. Jedna czwarta respondentów (25 proc.) nie potrafiła opisać sensu wydarzeń Okrągłego Stołu.
Według CBOS w obecnych ocenach porozumienia zawartego przy Okrągłym Stole przeważa umiarkowany krytycyzm. Odpowiadając na pytanie, jak z perspektywy czasu oceniają porozumienie zawarte przy Okrągłym Stole, ponad dwie piąte ankietowanych (41 proc.) wyraża opinię, że przyjęty wówczas sposób przeprowadzenia przemian politycznych w Polsce miał swoje dobre strony, ale ustępstwa wobec ówczesnej władzy były zbyt duże, a kompromis za daleko posunięty. Nieco ponad jedna czwarta badanych (27 proc.) sądzi, że był to najlepszy, najbardziej właściwy sposób postępowania w ówczesnej sytuacji. Co dziewiąty Polak (11 proc.) negatywnie ocenia porozumienie zawarte przy Okrągłym Stole i uważa, że był to zły sposób przeprowadzenia przemian politycznych. Jedna piąta badanych (20 proc.) nie ma wyrobionego zdania na ten temat.
Oznacza to - komentuje CBOS - że z perspektywy ostatniego pięciolecia opinie na temat porozumień zawartych przy Okrągłym Stole nieco ewoluują. Rośnie liczba opinii krytycznych, zarówno tych zdecydowanie dystansujących się od tego wydarzenia, jak i umiarkowanie krytycznych, jednocześnie maleje odsetek ocen pozytywnych, wskazujących, że porozumienia zawarte przy Okrągłym Stole były najlepszym, najbardziej optymalnym w ówczesnych realiach rozwiązaniem. Zmniejsza się także odsetek odpowiedzi _ trudno powiedzieć _.
Pogląd, że przyjęty przy Okrągłym Stole sposób przeprowadzenia zmian w Polsce był w ówczesnej sytuacji najwłaściwszy, jest tym częstszy, im wyższe wykształcenie badanych. Odwrotna zależność dotyczy natomiast opinii jednoznacznie krytycznych - przekonanie, że porozumienia zawarte przy Okrągłym Stole były niepotrzebnym ustępstwem wobec władz komunistycznych, wyrażane jest tym częściej, im niższy poziom wykształcenia respondentów - informuje CBOS.
W najmłodszych grupach, w tym szczególnie wśród osób w wieku 18-24 lata, wyraźnie przeważa krytycyzm w ocenie porozumień Okrągłego Stołu - zwracają uwagę autorzy sondażu.
Według ustaleń CBOS, w grupach społeczno-zawodowych opinie o tym, że porozumienia Okrągłego Stołu były optymalnym w ówczesnym czasie rozwiązaniem, są najczęstsze wśród kadry kierowniczej oraz specjalistów z wyższym wykształceniem, osób pracujących na własny rachunek i pracowników administracyjno-biurowych. W pozostałych grupach przeważa krytycyzm. Rolnicy wyróżniają się tym, że wyraźnie częściej niż pozostali respondenci podzielają opinię, iż było to niepotrzebne ustępstwo wobec władz komunistycznych.
Trzy czwarte Polaków (75 proc.) - podaje CBOS - docenia w porozumieniach Okrągłego Stołu to, że umożliwiły one pokojowe i bezkrwawe przekazanie władzy w Polsce (w tym 32 proc. zdecydowanie). Jednocześnie ponad połowa badanych (57 proc.) uważa, że to właśnie Okrągły Stół sprawił, że w Polsce nie doszło do rozliczenia minionego systemu i jego głównych przedstawicieli (21 proc. jest o tym zdecydowanie przekonanych). Takiemu stawianiu sprawy przeczy mniej niż co piąty ankietowany (18 proc.). W interpretacji nadal przeważa wiara w siłę sprawczą tego, co się wówczas wydarzyło - więcej Polaków nie zgadza się z tezą, że porozumienie z komunistyczną władzą zawarte przy Okrągłym Stole było niepotrzebne, bo PRL i tak wkrótce by upadł (43 proc. wobec 34 proc.).
Sondaż został przeprowadzony w dniach 9-15 stycznia br. na liczącej 1067 osób reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkańców Polski.
Okrągły Stół - to negocjacje prowadzone od 6 lutego do 5 kwietnia 1989 r. przez przedstawicieli władz PRL, opozycji solidarnościowej oraz strony kościelnej. Prowadzone były w kilku miejscach, a ich rozpoczęcie i zakończenie odbyło się w siedzibie Urzędu Rady Ministrów PRL w Pałacu Namiestnikowskim (obecnie Pałac Prezydencki) w Warszawie. W obradach wszystkich zespołów brały udział 452 osoby. Okrągły Stół uważany jest za jedno z najważniejszych wydarzeń w najnowszej historii Polski, od którego rozpoczęły się zmiany ustrojowe Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, w tym częściowo wolne wybory do Sejmu, tzw. wybory czerwcowe (4 czerwca 1989 r.).
Czytaj więcej w Money.pl
