Helsińska Fundacja Praw Człowieka uważa, iż konieczne jest wprowadzenie przepisu nakładającego na policję lub inny organ dokonujący przeszukania obowiązku informowania osoby, u której dokonywane jest przeszukanie, o jej uprawnieniach.
Pismo w tej sprawie HFPC skierowała we wrześniu do ministra sprawiedliwości Andrzeja Czumy. List zamieszczony został w środę na stronach internetowych fundacji.
Jak zauważono w piśmie, podpisanym przez prezes zarządu fundacji Danutę Przywarę, obecne zapisy polskiego Kodeksu postępowania karnego generalnie spełniają standardy zabezpieczenia praw osoby, u której dokonywane jest przeszukanie.
Zgodnie z aktualnymi unormowaniami przeszukań zamieszkanych pomieszczeń można dokonywać w porze nocnej tylko "w wypadkach nie cierpiących zwłoki". Ponadto podczas prowadzonego przeszukania może być obecna osoba, w mieszkaniu której ta czynność jest przeprowadzana i osoba wskazana przez prowadzącego przeszukanie. Możliwa - według k.p.k. - jest także obecność osoby wskazanej przez właściciela mieszkania na świadka, jeśli nie utrudnia to czynności policji.
Jednak - zdaniem fundacji - aby istniejące przepisy spełniały swoją "gwarancyjną rolę", muszą być one znana osobie, u której ma być przeprowadzone przeszukanie. Dlatego, jak wskazano w liście, dotychczasowa treść tych przepisów powinna być rozszerzona o nakaz informowania tej osoby o jej prawach.
"Ustawowe zobowiązanie funkcjonariuszy prowadzących przeszukanie do pouczenia osoby, u której jest ono prowadzone, miałoby również walor polegający na uwrażliwieniu funkcjonariuszy na prawa osoby przeszukiwanej i mogłoby mieć wpływ na zmniejszenie liczby nadużyć, które zdarzają się w praktyce" - napisała fundacja.
Jak przypomniano w liście, w końcu lipca Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu w wyroku ze skargi Piotra Rachwalskiego i Agaty Ferenc przeciwko Polsce orzekł, że wejście uzbrojonych policjantów z psami do zajmowanego przez grupę studentów budynku we Wrocławiu w 1997 roku, wyprowadzenie ich w środku nocy z budynku, postawienie pod murem i użycie siły nieproporcjonalne do sytuacji stanowiło naruszenie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.
Trybunał uznał, że młodzi ludzie, przebywający w budynku - tzw. skłocie - nie stanowili zagrożenia dla porządku publicznego; nie uskarżał się na nich także nikt z sąsiadów. Natomiast - jak ocenił Trybunał - wezwanie policyjnych posiłków doprowadziło do eskalacji napięcia. Według Trybunału, nawet jeżeli młodzi ludzie nie chcieli pokazać dokumentów tożsamości, użycie pałek było nieproporcjonalne do sytuacji. Trybunał zasądził po 2 tys. euro na rzecz każdego ze skarżących.
W ocenie Fundacji Helsińskiej wprowadzenie postulowanej przez nią zmiany pozwoli uniknąć podobnych sytuacji do tej, która stała się przedmiotem skargi. (PAP)
mja/ itm/ gma/
