*Mimo kryzysu finansowego i wojny w Gruzji, Komisja Europejska pozytywnie oceniła w czwartek ostatni rok Europejskiej Polityki Sąsiedztwa (EPS) i postępy dwunastu objętych tą polityką południowych i wschodnich sąsiadów UE. *
W przyjętym w czwartek corocznym sprawozdaniu z postępów EPS, KE chwali się, że w minionym roku odnotowano szereg osiągnięć krajów partnerskich w tak kluczowych dziedzinach współpracy, jak dużo większe zbliżenie w kontaktach politycznych, intensyfikacja wymiany handlowej, pogłębiona współpraca w dziedzinie badań i innowacji, większa mobilność młodych osób itd.
Dostało się Ukrainie, gdzie "wewnętrzna niepewność polityczna w ostatnim roku doprowadziła do osłabienia tempa reform". "Ukraina musi pilnie podjąć działania, by stawić czoło kryzysowi gospodarczemu i finansowemu i wdrażać reformy. Pomożemy Ukrainie" - powiedziała komisarz ds. stosunków zewnętrznych i europejskiej polityki sąsiedztwa Benita Ferrero-Waldner.
Ogólnie KE jest jednak zadowolona. Ocenia, że mimo trudnego klimatu (światowy kryzys gospodarczy i finansowy, konflikt między Rosją i Gruzją w sierpniu, interwencja Izraela w Gazie w grudniu), kontakty UE z jej sąsiadami nasiliły się. Ponadto EPS została pogłębiona przez dwie nowe inicjatywy: Unię dla Śródziemnomorza i Partnerstwo Wschodnie.
Inne sukcesy to wejście Ukrainy do Światowej Organizacji Handlu. Obecnie Kijów negocjuje z UE pogłębioną umowę o wolnym handlu w kontekście nowej umowy stowarzyszeniowej (pierwszej tego rodzaju umowy ze wschodnim sąsiadem). Zakończono też analizy w celu zbadaniu możliwości zawarcia podobnych umów z Gruzją i Armenią.
W 2008 roku UE pozostała najważniejszym partnerem handlowym krajów EPS. Eksport do UE najbardziej wzrósł w przypadku Egiptu, Jordanii, Libanu i Ukrainy.
1 stycznia 2008 roku weszły w życie umowy o ułatwieniach wizowych i readmisji z Ukrainą i Mołdawią. W październiku rozpoczęto dialog wizowy z Ukrainą, tak by w perspektywie długoterminowej wprowadzić reżim bezwizowy. Zintensyfikowano podobny dialog z Gruzją w celu zawarcia umów o ułatwieniach wizowych i readmisji oraz uruchomienia partnerstwa na rzecz mobilności, by stworzyć lepsze warunki legalnej migracji, przy równoczesnym zwalczaniu nielegalnej. W połowie roku zainicjowano podobne partnerstwo z Mołdawią.
W nową fazę - podkreśla KE - wkroczyła współpraca w dziedzinie energetyki. Rozpoczęto negocjacje w sprawie przystąpienia Mołdawii i Ukrainy do Traktatu o Wspólnocie Energetycznej, z czym wiąże się zobowiązanie obu państw do stopniowego osiągnięcia zgodności z unijnymi normami wewnętrznego rynku energetycznego. Ponadto UE dofinansowała modernizację postradzieckich reaktorów energii jądrowej na Ukrainie i pomaga Armenii w zagwarantowaniu minimalnych standardów bezpieczeństwa w elektrowni jądrowej w Mecamor. UE podpisała też protokół o współpracy energetycznej z Egiptem - ważnym producentem energii i zacieśniała kontakty z Azerbejdżanem, strategicznym partnerem, jeżeli chodzi o kaspijskie złoża ropy naftowej i gazu, zarówno jako producentem, jak i krajem tranzytowym.
Inne wymieniane przez KE osiągnięcia to wsparcie finansowe organizacji pozarządowych i władz lokalnych w Egipcie, Gruzji, Jordanii, na okupowanych terytoriach palestyńskich, w Tunezji i na Ukrainie; pomoc finansowa na rzecz reformy systemu edukacyjnego w Maroku, mającej na celu ograniczenie analfabetyzmu, zwłaszcza kobiet. KE podkreśla, że jej wsparcie pozwoliło na wprowadzenie obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego w Maroku oraz reformy sektora opieki zdrowotnej w Mołdawii.
W ubiegłym roku uruchomiono wspólnotowy mechanizm ochrony ludności, aby pomóc Gruzji po wojnie z Rosją oraz wesprzeć Ukrainę i Mołdawię w walce ze skutkami tragicznych powodzi.
Znacznie więcej młodych osób z krajów EPS uczestniczyło w wymianach studenckich i wolontariacie w ramach unijnego programu "Młodzież w działaniu".
I wreszcie - jak chwali się KE - zwiększyła się pomoc UE dla partnerów w ramach EPS: w 2008 roku przydzielono na nią 1,71 mld euro w porównaniu z 1,67 mld euro w roku 2007 roku.
Istniejącą od 2003 roku EPS objęte są Mołdawia, Ukraina, Gruzja, Armenia, Azerbejdżan, Izrael, Maroko, Jordania, Tunezja, Egipt, Autonomia Palestyńska i Liban.
Białoruś, choć została zaproszona do Partnerstwa Wschodniego (regionalnej platformy współpracy UE z sześcioma wschodnimi sąsiadami), nadal nie spełnia warunków demokracji koniecznych do uczestnictwa w dwustronnej współpracy z UE w ramach EPS.
Inga Czerny (PAP)
icz/ jo/ mc/
