Sejmowe komisje: Spraw Zagranicznych oraz Łączności z Polakami za Granicą wyraziły zaniepokojenie z powodu planowanych na Litwie zmian dotyczących funkcjonowania m.in. polskich szkół; przedstawiciele komisji zaapelowali o wznowienie dialogu polsko-litewskiego.
W czwartek w litewskim Sejmie miało odbyć się głosowanie nad nowelizacją ustawy o oświacie, uderzającą w szkolnictwo mniejszości narodowych na Litwie, w tym w szkolnictwo polskie. Ostatecznie jednak do głosowania nie doszło, projekt został wycofany z porządku dziennego posiedzenia.
W przedstawionym na piątkowej konferencji stanowisku sejmowych komisji posłowie wyrazili "zaniepokojenie z powodu planowanych zmian legislacyjnych, dotyczących sposobu funkcjonowania polskojęzycznej oświaty w Republice Litewskiej". "Wniesiona do Sejmu Republiki Litewskiej ustawa oznacza istotne pogorszenie sytuacji Polaków na Litwie i pozostaje w rażącej sprzeczności z powszechnie stosowaną w Europie zasadą nieumniejszania praw nabytych przez mniejszość narodową" - napisali posłowie.
"Tego rodzaju działania naruszają postanowienia Traktatu zawartego między Litwą a Polską, Konwencję Ramową Rady Europy o Ochronie Mniejszości Narodowych, a także uchwały Litewsko-Polskiego Zgromadzenia Parlamentarnego" - zaznaczyli, podkreślając, że "naruszana jest nie tylko litera, ale (...) także duch tych dokumentów".
Zaapelowali o spotkanie "odpowiednich Komisji polskiego Sejmu i litewskiego Sejmasu".
Szef Komisji Spraw Zagranicznych Andrzej Halicki (PO) powiedział PAP, że nowelizacja ustawy o oświacie "pogarsza warunki mniejszości, co jest odwrotnym kierunkiem do spodziewanych, bo na tym polega państwo i demokratyczne i opiekuńcze i obywatelskie, że pomaga słabszym, a nie ogranicza prawa i przywileje słabszych".
"Jeżeli preferencja wobec lokalnych szkół jest taka, że zawsze rangę wyższą ma szkoła litewska nad lokalną szkołą społeczności polskiej czy rosyjskiej, czy innej, to zawsze ta litewska będzie istnieć, a likwidowana będzie ta postrzegana jako drugiej kategorii" - zaznaczył.
Halicki dodał, że "nie można ograniczać szans edukacyjnych młodzieży narodowości polskiej czy rosyjskiej, nie można czynić z tej grupy społecznej obywateli drugiej kategorii".
"Ograniczanie praw obywatelskich jest sprzeczne z normami europejskimi, niezależnie od tego, co politycy litewscy mówią o litewskiej wykładni czy to oświatowej, czy historycznej i czynią z tego powinność obywatelską" - podkreślił poseł PO.
Zaznaczył, że "nikt nie neguje tego, że Polacy mieszkający na terenie państwa litewskiego są lojalnymi obywatelami Litwy, uczą się litewskiej historii, zdają egzaminy po litewsku, ale oprócz tego chcą uczyć się polskiego, zachować swoją tożsamość i swoją narodową dumę".
Na konferencji Halicki podkreślił, że w Polsce prawa mniejszości litewskiej są przestrzegane, a np. w gminie Puńsk są nazwy dwujęzyczne. "Na Litwie do głosu doszli politycy, którzy sami siebie nazywają konserwatywnymi, ale budują swój przekaz i swoją działalność na mocno nacjonalistycznym kursie" - powiedział.
Halicki ocenił, że "to niedobrze wróży wizerunkowi państwa litewskiego, a my byśmy chcieli mieć za sąsiada i partnera państwo silne, stabilne, demokratyczne, w pełni obywatelskie, opiekuńcze jeżeli chodzi o wszystkich obywateli".
Jak dodał, "w interesie Litwinów jest, żeby budowali te standardy, które przyświecają wszystkim demokracjom europejskim, albo prawie wszystkim".
Halicki zaznaczył, że problemy w relacjach polsko-litewskich dotyczą m.in. "nazewnictwa, paszportów, pisania nazwisk, a także współpracy w zakresie transportu i tranzytu". Zaapelował, by wznowić dialog polsko-litewski.(PAP)
edom/ mok/ jra/
