Co najmniej 5-10 lat więzienia i półtora miliona euro grzywny ma grozić za najpoważniejsze przestępstwa przeciwko środowisku naturalnemu - zaproponowała w piątek Komisja Europejska. Kraje członkowskie będą musiały dostosować odpowiednio swoje kodeksy karne.
Chodzi o nielegalne zanieczyszczenie powietrza, gleby albo wód szkodliwymi substancjami na dużą skalę, nielegalny przewóz odpadów czy też handel zagrożonymi gatunkami roślin i zwierząt. Obecnie kraje członkowskie swobodnie decydują o karach za przestępstwa i czasami Komisja uznaje te sankcje za "nieadekwatne". Ponieważ utrudnia to działania na rzecz środowiska na poziomie UE, Komisja chce wyznaczyć wspólne, minimalne standardy kar.
"Proponowana dyrektywa będzie kluczowym rozwiązaniem uniemożliwiającym przestępcom korzystanie z różnic w prawie karnym poszczególnych krajów członkowskich, co jest ze szkodą dla środowiska naturalnego" - oświadczył unijny komisarz ds. wymiaru sprawiedliwości Franco Frattini.
Komisja przekonuje do konieczności wprowadzenia nowych przepisów, przypominając przykład statku "Probo Koala" pod banderą panamską, który w sierpniu zeszłego roku nielegalnie przywiózł na Wybrzeże Kości Słoniowej pół tysiąca ton toksycznych odpadów. Rozrzucono je na składowiskach i polach wokół Abidżanu. W rezultacie skażenia ponad pięć tysięcy osób się zatruło, a co najmniej trzy - zmarły. Katastrofa ekologiczna doprowadziła do dymisji rządu.
Proponowana dyrektywa zawiera katalog karanych przestępstw. Za najpoważniejsze z nich ma grozić co najmniej 5, a nawet 10 lat więzienia. Proponowane grzywny sięgają od 300 tys. do 1,5 mln euro. Najsurowsze kary mają być stosowane wtedy, kiedy np. nielegalny transport odpadów spowoduje śmierć albo poważne obrażenia u ludzi, duże szkody w środowisku naturalnym, albo kiedy przestępstwa dopuści się zorganizowana grupa przestępcza. Kraje członkowskie będą miały swobodę we wprowadzeniu bardziej rygorystycznych przepisów.
Dyrektywa przewiduje też szereg innych sankcji, takich jak obowiązek naprawienia wyrządzonych szkód albo zakaz kontynuowania działalności gospodarczej.
We wrześniu 2005 roku Trybunał Sprawiedliwości UE uznał, że Unia Europejska ma prawo ingerować w przepisy prawa karnego, by zapewnić skuteczną realizację swojej polityki w zakresie ochrony środowiska. Zanim wejdzie w życie, dyrektywa musi być jednak zaaprobowana przez kraje członkowskie i Parlament Europejski.
W 2003 roku kraje unijne jednogłośnie zgodziły się już na karanie podobnego katalogu przestępstw przeciwko środowisku, jednak tamta decyzja z powodów formalnych nie weszła w życie.
Michał Kot (PAP)
kot/ ksaj/ ro/
