Kaganiec na banki? Chcą kredytów po nowemu

Opublikowany na stronie Rządowego Centrum Legislacji projekt nowej ustawy o kredycie konsumenckim ma na celu dostosowanie polskiego prawa do unijnych dyrektyw oraz wzmocnienie pozycji kredytobiorców w relacjach z instytucjami finansowymi. Dokument określa zasady zawierania umów kredytowych, obowiązki informacyjne kredytodawców oraz uprawnienia konsumentów wynikające z umowy.

Jedną z istotnych zmian jest zniesienie maksymalnej kwoty, powyżej której przepisy ustawy o kredycie konsumenckim nie miałyby zastosowania. Obecnie limit ten wynosi równowartość 75 tys. euro. Choć unijna dyrektywa podnosi tę granicę do 100 tys. euro, UOKiK proponuje objęcie regulacjami całego rynku kredytów konsumenckich, zapewniając jednakowy poziom ochrony wszystkim klientom.

Projekt wprowadza istotne zmiany w zakresie reklamy produktów kredytowych. Kredytodawcy będą zobowiązani do wyraźnego ostrzegania, że zaciągnięcie kredytu wiąże się z kosztami. Informacja ta musi być przekazana w sposób czytelny lub wyraźnie słyszalny. Zabronione będą reklamy sugerujące, że kredyt poprawia sytuację finansową lub że istniejące zadłużenie ma niewielki wpływ na możliwość uzyskania kolejnego zobowiązania.

Kredytodawcy zostaną również zobowiązani do uproszczenia informacji przekazywanych przed zawarciem umowy. Forma przekazu ma być bardziej przyjazna dla konsumentów, a najważniejsze informacje o kredycie powinny znajdować się na pierwszej stronie formularza informacyjnego. Dodatkowo kredytodawcy będą musieli przypominać klientom o prawie do odstąpienia od umowy, gdy informacje przedumowne przekazano krócej niż dzień przed zawarciem umowy.

Nowym obowiązkiem będzie przekazywanie konsumentom odpowiednich wyjaśnień, odrębnych od standardowych informacji przedumownych. Wyjaśnienia te mają pomóc klientowi w ocenie, czy kredyt jest dopasowany do jego potrzeb oraz wskazać konsekwencje braku spłaty zobowiązania.

Projekt wprowadza wyraźny zakaz udzielania kredytu w przypadku negatywnej oceny zdolności kredytowej. Badanie zdolności kredytowej ma być przeprowadzane na podstawie dokładnych informacji o dochodach i wydatkach konsumenta oraz innych danych dotyczących jego sytuacji finansowej, które są niezbędne i proporcjonalne do danego kredytu.

W sytuacji, gdy kredyt zostanie udzielony bez zbadania zdolności kredytowej, projekt przewiduje wprowadzenie sankcji w postaci kredytu darmowego. Konsument będzie miał również prawo do uzyskania od kredytodawcy jasnego i zrozumiałego wyjaśnienia oceny swojej zdolności kredytowej.

Nowe przepisy mają także zachęcić kredytodawców do restrukturyzacji kredytów w przypadku trudności ze spłatą. Jednocześnie kredytodawca będzie mógł zażądać rekompensaty od kredytobiorcy za przedterminową spłatę kredytu o stałym oprocentowaniu, gdy kwota spłaty przekroczy określony próg, nie wyższy niż 10 tys. euro w okresie 12 miesięcy.

Projekt wprowadza również zakaz pobierania opłat za kredyt konsumencki przed zawarciem umowy oraz sprzedawania produktów i usług niezwiązanych z kredytem, z wyjątkiem bezpłatnych ofert. Kredytodawca będzie mógł wymagać od konsumenta posiadania polisy ubezpieczeniowej, ale klient zachowa prawo wyboru innego ubezpieczyciela niż preferowany przez udzielającego kredyt.

Nowe regulacje obejmą również karty kredytowe. Do umów o karty płatnicze zawartych z konsumentami przez kredytodawców i instytucje kredytowe będzie miał zastosowanie reżim ochronny dotyczący między innymi obowiązków informacyjnych czy limitu pozaodsetkowych kosztów kredytu. Karty kredytowe oferowane przez podmioty pozabankowe mogłyby stać się w praktyce formą pożyczki gotówkowej służącą do omijania ustawowego limitu kosztów pozaodsetkowych.

Projekt doprecyzowuje również, że wcześniejsza spłata kredytu nie obejmuje konieczności zapłaty odsetek po dniu dokonania spłaty, a kredytodawca jest zobowiązany do rozliczenia się z konsumentem w ciągu 14 dni po spłacie. Zakazana będzie także sprzedaż łączona kredytu z produktami i usługami niefinansowymi, które mogą narażać konsumentów na dodatkowe koszty.