Od początku 2000 do końca 2008 roku stopa zwrotu w przypadku najlepszego OFE Generali wyniosła 28,6 procent. W tym samym czasie kapitał zgromadzony w zusowskim pierwszym filarze wzrósł o 39,6 procent. Wszystko to nie tylko przez spadki na giełdach, ale również przez prowizje pobierane przez OFE. Gdyby nie one stopa zwrotu byłaby wyższa o prawie 10 punktów procentowych.
Tylko do 10 stycznia osoby, które urodziły się po 31 grudnia 1968 r. i po raz pierwszy podejmując zatrudnienie nie zgłosiły się do żadnego funduszu mają czas na wybór OFE. Jeżeli tego nie zrobią 31 stycznia 2009 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeprowadzi losowanie, w wyniku którego wybierze OFE dla wszystkich.
Money.pl przeprowadził analizę skumulowanych stóp zwrotu Otwartych Funduszy Emerytalnych za okres styczeń 2000 grudzień 2008, która ma pomóc w wyborze funduszu
OFE gorsze od ZUS
Z obliczeń Money.pl wynika, że gdyby od stycznia 2000 do grudnia 2008 roku - czyli przez 108 miesięcy - na konto w OFE wpływało regularnie 100 zł to na koniec tego okresu wartość zgromadzonych środków w najlepszym OFE Generali wyniosłaby prawie 13 893 złotych. Tym samym stopa zwrotu osiągnęła poziom 28,6 procent. Natomiast w najgorszym OFE Bankowym przekazana przez ten czas w zarządzanie kwota 10 800 zł wzrosłaby do ponad 13 055 zł, a więc prawie 21 proc. zwrotu z kapitału.
źródło: obliczenia własne
Diametralnie inaczej wyglądała sytuacja w latach poprzednich. Od 2003 do 2007 roku osiągane wyniki zdecydowanie przemawiały za Otwartymi Funduszami Emerytalnymi.
Rok wcześniej najsłabszy OFE Pocztylion mógł pochwalić się skumulowaną stopą zwrotu za lata 2000-2007 na poziomie 48,7 proc., gdzie w tym czasie w składki, które pozostały na kontach zusowskich zostały zwaloryzowane w sumie o 34,7 procent.
| Losowanie OFE |
| --- |
| Losowanie przydziału do OFE obejmuje osoby, które urodziły się po 31 grudnia 1968 r. i po raz pierwszy podejmując zatrudnienie nie zgłosiły się do żadnego funduszu (obowiązek ten nie dotyczy studentów i uczniów do 26 roku życia, którzy podjęli pracę w ramach umowy zlecenia, umowy o dzieło lub rozpoczęli studia doktoranckie). Każdej osobie, która nie dopełniła tego obowiązku w ciągu 7 dni od podjęcia zatrudnienia, ZUS przypomina o konieczności zgłoszenia się do OFE. W przypadku gdy osoba podejmująca pracę nie dopełni tego obowiązku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wzywa ją na piśmie do zawarcia umowy z Otwartym Funduszem Emerytalnym w terminie: - do 10 stycznia, przy czym jeżeli od daty otrzymania wezwania do dnia losowania jest mniej niż 30 dni, termin ten mija 10 lipca, - do 10 lipca, przy czym jeżeli od daty otrzymania wezwania do dnia losowania jest mniej niż 30 dni, termin ten mija 10 stycznia. Osoby biorące udział w losowaniu są przydzielane tylko do tych funduszy, które osiągnęły wyższe niż średnia
stopy zwrotu w dwóch kolejnych okresach rozliczeniowych i zarządzają mniej niż 10 proc. aktywów netto wszystkich OFE. Z losowania wyłączone są trzy największe (pod względem liczby członków) fundusze emerytalne. |
Jeszcze wyraźniejsze różnice zaznaczyły się w 2006 roku. Wtedy wartość środków, z których ZUS będzie wypłacał świadczenia przyszłym emerytom, wzrosła w sumie od początku 2000 roku o 21,9 procent. Natomiast najlepszy OFE Polsat mógł pochwalić się skumulowaną stopą zwrotu w wysokości 63,8 proc, a najsłabszy OFE Aegon - 47,4 procent.
*Bessa na giełdach dołuje pieniądze w OFE *
Główną przyczyną tak znacznego spadku stopy zwrotu z kapitałów zgromadzonych w Otwartych Funduszach Emerytalnych w 2008 roku była kiepska sytuacja na Giełdzie Papierów Wartościowych. WIG 20, indeks największych notowanych spółek na Giełdzie Papierów Wartościowych, spadł o ponad 48 proc., natomiast akcje niektórych spółek straciły na wartości nawet 95 procent.
W tym czasie notowania jednostek OFE po raz pierwszy w historii zanotowały niższe poziomy na koniec od tych na początku roku. Wartość jednostki najlepszego OFE Allianz zmalała w rok o 12 procent. Najbardziej skurczyła się natomiast wycena OFE Polsat o ponad 17 procent.
źródło:obliczenia własne
OFE też pomogły prześcignąć się ZUS
Spadki na giełdzie to nie jedyna przyczyna, tego że w 2008 roku skumulowana stopa zwrotu z kapitałów gromadzonych w OFE od początku 2000 roku była niższa od waloryzacji tej części składek, która pozostaje w ZUS. Na obniżenie miała także wpływ prowizja pobierana przez fundusze.* ZOBACZ TAKŻE:*
Od początku działalności prawie wszystkie OFE pobierały maksymalną stawkę 7 proc. od przekazywanej przez ZUS składki. Jedynie Allianz do 2005 roku pobierał 5, a obecnie 4 procent. Tym samym kwota zarządzana przez fundusze wynosi nie jak w przypadku ZUS 100 proc. wpłaconej przez płatnika składki, ale mniej niż 93 proc. (należy jeszcze pamiętać, że ZUS pobiera za transfer do OFE 0,8 proc. przekazanych środków).
Money.pl przeprowadził symulację o ile wzrosłyby aktywa przekazywane przez członków, gdyby nie pobierały one prowizji.
źródło: obliczenia własne
Jak wynika z naszych wyliczeń choć nadal na koniec 2008 roku skumulowana stopa zwrotu od środków wpłacanych regularnie od początku 2000 roku na konta OFE byłaby niższa od waloryzacji dokonywanej przez ZUS, to jednak różnice znacznie by zmalały. I tak w przypadku Najlepszego OFE Generali stopa zwrotu wzrosłaby z 28,6 do 38,3 proc. czyli niemal do poziomu takiego o ile ZUS zwaloryzował składki (39,55 proc.). Gdyby nie prowizje o 9-10 punktów procentowych wzrosłaby rentowność wszystkich OFE, poza OFE Allianz, którego członkowie zyskaliby potencjalnie ponad 6 punktów procentowych.
| System emerytalny w Polsce |
| --- |
| Składka emerytalna wynosi w Polsce 19,52 proc. wynagrodzenia brutto. Z tego 7,3 proc. przekazywane jest do Otwartych Funduszy Emerytalnych, zaś 12,22 proc. pozostaje w ZUS (to on zbiera składki i przelewa ich część do OFE za co pobiera prowizję w wysokości 0,8 proc. przekazanej kwoty) i służy do wypłacania świadczeń obecnym emerytom. Emerytura z ZUS-u dla dzisiejszych pracowników będzie wypłacona ze składek ich dzieci. Jej wysokość nie będzie wynikać z zarządzania naszymi składkami, bo tak naprawdę kapitał przyszłych emerytów to tylko zapis księgowy. Środki zgromadzone w ZUS waloryzowane są raz do roku o wskaźnik oparty na indeksie cen i usług konsumpcyjnych (inflacja) oraz przyroście sumy składki emerytalnej, jakie zbiera ZUS. Natomiast kapitał gromadzony w OFE jest inwestowany w instrumenty finansowe takie jak: obligacje, bony skarbowe, akcje i jednostki NFI (ich udział nie może przekroczyć 40 proc. wartości portfela) oraz inne papiery dłużne. Takie rozwiązanie
powoduje, że nasze składki mogą wypracować dużo większą stopę zwrotu niż środki (a w zasadzie zapis elektroniczny) w ZUS-ie. Przynależność do OFE jest obowiązkowa dla wszystkich urodzonych po 31 grudnia 1968 roku. Objęci nowym systemem zostali także urodzeni przed 1 stycznia 1969, a po 31 grudnia 1948, jednakże mogli dokonać wyboru. Możliwości uczestnictwa w OFE nie mają natomiast urodzeni przed 1 stycznia 1949 roku, którzy otrzymają emerytury tylko z ZUS. |
*Na emeryturę oszczędza się inaczej jak inwestuje w akcje *
Zastosowany przez nas sposób obliczania stopy zwrotu OFE znacznie różni się od wyników, gdybyśmy do obliczenia rentowności inwestycji wykorzystali wskaźnik najczęściej stosowany w analizach - iloraz różnicy ceny na koniec i z początku okresu przez cenę początkową.
W takim przypadku stopy zwrotu osiągnęłyby na koniec 2008 roku nawet poziom prawie 130 proc. (OFE ING)
, a jedynie Aegon i Bankowy poniżej 100 procent.
źródło: obliczenia własne
Wadą takiego podejścia jest jednak fakt, że nie ma możliwości wpłacenia składki emerytalnej jednorazowo np. za 108 rozpatrywanych przez nas miesięcy z góry. Jest ona bowiem pobierana przez ZUS, a następnie przekazywana do OFE co miesiąc. Tak więc również w cyklu miesięcznych są nabywane jednostki uczestnictwa w OFE, za każdym razem po innej cenie. To zaś powoduje, że średnia stopa zwrotu kapitału zgromadzonego przez nas w OFE jest średnią stóp zwrotu ze wszystkich okresów.
| KOMENTARZ |
| --- |
| Arkadiusz Droździel, Money.pl
To, że w 2008 roku po raz pierwszy w historii jednostki uczestnictwa wszystkich OFE straciły na wartości nie powinno prawie nikogo obchodzić. W najbliższych dwóch latach - poza niewielką grupą kobiet z roczników 1949 i 1950 - nikt inny nie będzie bowiem otrzymywał emerytur z II filaru. W rzeczywistości system zacznie na wielką skalę wypłacać świadczenia dopiero w 2029 roku, gdy na emerytury przejdą - oczywiście jeżeli w tym czasie nie zostanie wydłużony wiek emerytalny - kobiety urodzone po 31 grudnia 1968 roku. W tym czasie zapewne będzie na giełdach nie jedna hossa i nie jedno załamanie, ale jak pokazuje historia notowań giełdowych w dłuższej perspektywie rynek zawsze pnie się do góry. Tak więc również i o wzrost wartości aktywów gromadzonych w OFE ich członkowie powinni być raczej spokojni. A gdyby jeszcze same fundusze były mniej zachłanne, wartość emerytury mogłyby być wyższe o dodatkowe kilka
procent. |