Dowiedz się w jaki sposób wybierać formę prawną. Zapoznaj się z naszym poradnikiem.
Forma prawna przedsiębiorstwa to najprościej mówiąc sposób organizacji firmy. Wybór formy prawnej działalności to jedna z najważniejszych decyzji, które musi podjąć przedsiębiorca. Dlaczego to takie ważne? To w jakiej formie będzie działać firma, decyduje jakie będą koszty prowadzenia biznesu, sposób w jaki będzie rejestrowana firma, a także jak będzie opodatkowania. Co najbardziej istotne, forma prawna przedsiębiorstwa zależy tez od tego jaki będzie zakres odpowiedzialności za zobowiązania danej firmy, które poniesie właściciel lub wspólnicy.
Kodeks cywilny reguluje dwie formy prowadzenia firm. Mogą być prowadzone w formie:
- jednoosobowej działalności gospodarczej
- spółki cywilnej
Firmy mogą też działać jako spółki regulowane w kodeksie spółek handlowych.
Każda z form ma swoje wady i zalety:
Zdecydowane najprostszym sposobem prowadzenia firmy jest jednoosobowa działalność gospodarcza. Takich działalności mamy obecnie około 2 milionów. Żeby otworzyć firmę w takiej formie wystarczy dokonać zgłoszenia w gminie do Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej (CEIDG). W takiej formie „firma to przedsiębiorca". Odpowiada on całym majątkiem prywatnym za wszelkie zobowiązania, musi opłacać samodzielnie składki na ubezpieczenie społeczne, a podatki rozliczać według ryczałtu, karty podatkowej, skali progresywnej (18% i 32%) albo liniowej. Rozliczeń księgowych dokonuje się w sposób uproszczony, czyli w formie Księgi Przychodów i Rozchodów. Ale uwaga! Taka forma rozliczeń
możliwa jest tylko wtedy, gdy w działalności nie przekraczamy 2 mln euro obrotu. Działalność gospodarcza może być prowadzona przez jedną osobę. Jeśli jednak biznes chcemy prowadzić w kilka osób, warto spróbować z formą spółki cywilnej.
Spółka cywilna to najprostszy rodzaj spółki. Żeby powstawała wystarczy zawrzeć umowę spółki. Spółka cywilna to spółka zawierana pomiędzy przedsiębiorcami, którzy prowadzą swoje firmy (w formie jednoosobowych działalności gospodarczych). Spółka cywilna nie ma osobowości prawnej, Wspólnicy muszą jednak posiadać wpis do CEIDG. Spółka cywilna nie płaci podatku dochodowego. Każdy ze wspólników sam i niezależnie od spółki rozlicza się z tego podatku. Wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki solidarnie.
Spółka jawna ma bardzo prostą konstrukcję. Żeby ją zawiązać trzeba zawrzeć pisemną umowę spółki oraz zarejestrować spółkę w KRS. Spółce jawnej musi się składać z przynajmniej dwóch wspólników. Co ważne każdy z nich odpowiada całym swoim majątkiem za jakiekolwiek zobowiązania spółki. Spółka jawna ma jednak swój własny majątek, dlatego zobowiązania są w najpierw pokrywane środkami spółki. Dopiero, gdy ten majątek jest zbyt mały by pokryć wszystkie roszczenia, to wspólnicy zgodnie z prawem odpowiadają swoim prywatnym majątkiem w sposób solidarny. Spółka jawna nie płaci podatku dochodowego. Podatek ten odprowadzany jest indywidualnie przez każdego ze wspólników.
Spółka partnerska
Spółka partnerska może zostać założona wyłącznie przez przedstawicieli wolnych zawodów, takich jak np. lekarz, architekt czy też prawnik. Żeby powstała spółka partnerska trzeba sporządzić umowę spółki w formie aktu notarialnego i zarejestrować ją w KRS. Spółka partnerska nie płaci podatku, robi to indywidualnie każdy ze wspólników.
Spółka komandytowa to forma prawna, w której jeden ze wspólników odpowiada bez ograniczeń za zobowiązania, a odpowiedzialność pozostałych (komandytariuszy) ograniczona jest do sumy komandytowej. Wartość tę określa się w umowie spółki. To bardzo dobre rozwiązanie dla przedsięwzięć, w których wspólnicy mają bardzo różny potencjał finansowy. Umowa spółki komandytowej musi być sporządzona w formie aktu notarialnego, a potem zarejestrowana w KRS. Podatek płacą samodzielnie wspólnicy. Spółka komandytowa musi prowadzić pełną księgowość, za pomocą ksiąg rachunkowych.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie dla każdego
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością posiada osobowość prawną. Wspólnicy muszą wnieść do spółki kapitał zakładowy (minimum 5 tys. złotych). Dzięki temu odpowiedzialność wspólników jest ograniczona do wysokości wkładu. To podstawowy argument, który przesądza o tak dużej popularności spółki z o.o. Umowa spółki z o.o. musi być sporządzona w formie aktu notarialnego i musi być wpisana do KRS. Spółka z o.o. z racji tego, że ma osobowość prawną, płaci podatek dochodowy CIT. Wspólnicy, po wypłacie zysku w formie dywidendy, muszą od niej również zapłacić podatek (podwójne opodatkowanie).
Spółka akcyjna jest najlepszą formą prawną dla firm, które chcą wejść na giełdę. Konieczny jest w tym przypadku kapitał zakładowy w wysokości min. 100 000 zł. Do założenia spółki akcyjnej oprócz notarialnie sporządzonej umowy spółki i rejestracji jej w KRS (jak w przypadku innych spółek), wniesienie wkładu przez akcjonariuszy, a także powołanie zarządu i rady nadzorczej.
Raz założona firma może na przestrzeni lat i rozwoju zmienić formę działalności dowolnie.