Jak zapobiec niewywiązaniu się z umowy?
Tworząc umowę warto zawrzeć w niej zapisy zabezpieczające nasze interesy. Może to być kara umowna, zadatek, czy dobrowolne poddanie się egzekucji.
Aby wyegzekwować należne nam prawa w momencie, gdy kontrahent, z którym zawarliśmy umowę, nie wywiązuje się z niej, możemy zwrócić się do sądu.
Procedury sądowe są jednak kosztowne, mogą trwać długo, a wyrok nie zawsze jest dla nas korzystny. Aby zatem zapobiec sytuacjom niewywiązania się z umowy, warto już w momencie jej podpisania zawrzeć w treści odpowiednie klauzule pozwalające zabezpieczyć nasze interesy czy chociażby ułatwić i przyspieszyć ewentualne dochodzenie roszczeń.
Kara umowna nie zależy od wielkości szkody
Dobrym i chyba najprostszym zabezpieczeniem dyscyplinującym strony umowy jest zabezpieczenie w postaci kary umownej. Strony zawierając umowę mogą w jej treści zawrzeć klauzulę, zgodnie z którą dłużnik zobowiązany będzie do zapłacenia określonej sumy pieniężnej w momencie, gdy nie wywiąże się z umowy lub zrobi to nienależycie. Umowa może np. przewidywać sytuację, gdy jedna ze stron opóźnia się z wykonaniem umowy, co zobowiązuje ją do zapłaty kary umownej w wysokości kilku procent wartości umowy za każdy dzień opóźnienia.
Oczywiście jeżeli w treści umowy nie zastrzeżemy kary umownej, dochodzić będziemy mogli od dłużnika odszkodowania na tzw. zasadach ogólnych. Jest to jednak utrudnione, gdyż w takim wypadku zobowiązani będziemy do wykazania przed sądem związku przyczynowego pomiędzy wadliwym zachowaniem dłużnika a szkodą, a także do wskazania wartości poniesionej szkody.
Natomiast w przypadku zawarcia w umowie klauzuli o karze umownej wykazać będziemy musieli jedynie fakt niewywiązania się lub nienależytego wywiązania się z umowy. Nie musimy natomiast wskazywać wysokości poniesionej szkody - strona, która nie wywiązała się z umowy, zobowiązana będzie do zapłaty kary w wysokości ustalonej w umowie. Kara umowna należy się bez względu na wysokość poniesionej szkody.
Należy przy tym pamiętać, że kara umowna dotyczy świadczeń niepieniężnych. Niedopuszczalne jest jej zastrzeżenie w sytuacji, gdy świadczenie strony przeciwnej jest świadczeniem pieniężnym. W wypadku należności pieniężnych sankcją za nieterminowe ich regulowanie są odsetki.
Zadatek *chroni obie strony *
Wykonanie umowy zabezpieczyć możemy również zadatkiem. Jest to zabezpieczenie, które służy ochronie interesów obydwu stron umowy. Najczęściej stosuje się je w przypadku zawierania umów przedwstępnych kupna-sprzedaży, ale nie tylko. Zadatek jest to określona suma pieniężna wpłacana w chwili zawierania umowy przez jedną ze stron na rzecz drugiej. W razie wywiązania się z umowy zadatek zostaje zaliczony na poczet świadczenia strony, która go dała, a gdy jest to niemożliwe, zostaje on zwrócony.
W przypadku gdy z umowy nie wywiąże się strona dająca zadatek, strona go przyjmująca, ma prawo do zatrzymania zadatku. Natomiast gdy z umowy nie wywiąże się strona, która go przyjęła, strona, która go dała, może żądać zwrotu dwukrotności zadatku.
( http://www.money.pl/u/money_chart/graphchart_ns.php?ds=03.08.2011 09:00&de=03.08.2011 17:35&sdx=0&i=&ty=1&ug=1&s%5B0%5D=WIG20&w=460&h=250&cm=0&rl=1 ) Sam porównuj dane na wykresach - wypróbuj MoneyAnalytics
Zastrzeżenie prawa wlasności
Inną, jednak niezbyt często stosowaną, metodą zabezpieczenia wykonania umowy jest tzw. zastrzeżenie prawa własności. Zastosowanie tego zastrzeżenia ma rację bytu w sytuacji, gdy sprzedajemy produkt np. na raty albo z odroczonym terminem zapłaty. Umowa powinna wtedy określać, że dopóki kontrahent nie ureguluje należnego wynagrodzenia, sprzedawana rzecz jest dalej naszą własnością, mimo że może ona zostać wydana i oddana w użytkowanie. Gdy więc zawrzemy w umowie zastrzeżenie prawa własności, będziemy mogli albo egzekwować należne nam wynagrodzenie, albo żądać odbioru rzeczy od dłużnika.
Dobrowolne poddanie się egzekucji
Kolejną i dość skutecznie dyscyplinującą możliwością dodatkowego zabezpieczenia wykonania umowy jest uzyskanie przez nas przy zawieraniu umowy zgody dłużnika na dobrowolne poddanie się egzekucji. Zgoda taka powinna mieć formę oświadczenia dłużnika zawartego w formie aktu notarialnego.
Ogólnie mówiąc, oświadczenie takie obejmuje wskazanie obowiązku oraz terminu zapłaty sumy pieniężnej. Posiadając oświadczenie dłużnika o dobrowolnym poddaniu się egzekucji w przypadku niewywiązania się z umowy, składamy to oświadczenie w sądzie z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności, a następnie bezpośrednio kierujemy się do komornika. W ten sposób pomijamy etap długotrwałego i często kosztownego procesu sądowego.
