Postępowanie administracyjne. Co należy o nim wiedzieć?
Postępowanie administracyjne reguluje kodeks postępowania administracyjnego. Określa zasady postępowania przed organami administracji publicznej.
Określone postępowanie jest postępowaniem administracyjnym, jeśli jest toczone przed organem administracji publicznej. Trzeba pamiętać, że nie można w tym momencie pominąć organów, które zostały powołane w ramach realizacji partnerstwa publiczno-prywatnego. Są to organy, które w pewnych zadaniach wyręczają samorząd. Może to być np. firma wodociągowa.
Drugim wskaźnikiem, że dane postępowanie jest administracyjne to ustalenie, czy konkretny organ może załatwić naszą sprawę, a także czy ma odpowiednią właściwość miejscową. Jeśli będzie tak faktycznie, to warto będzie określić charakter sprawy. W przypadku osoby indywidualnej, gdy dotyczy określonej osoby, to organ będzie rozstrzygał prawa i obowiązki konkretnej osoby. Kodeks postępowania administracyjnego będzie też stosowany, jeśli organ rozstrzyga sprawę, czyli wydaje konkretną decyzję jako jednostronne rozstrzygnięcie.
Czego nie reguluje kodeks postępowania administracyjnego?
W kilku przypadkach nie będziemy stosować przepisów kodeksu postępowania administracyjnego. Wtedy procedura będzie wyglądała inaczej. Będą stosowane osobne przepisy i szczegółowe regulacje. Każda z tych dziedzin ma swój własny akt prawny. Każdy akt prawny będzie określał, w jaki sposób będziemy stosować określoną procedurę. Chodzi tu m.in. o:
- sprawy podatkowe;
- sprawy karno-skarbowe;
- sprawy związane z podrzędnością organizacyjną i służbową;
- sprawy naruszające immunitet dyplomatyczny.
W przypadku, gdy istnieje spór między określonymi organami administracji publicznej, to kodeks postępowania administracyjnego wskazuje, które organy powinny rozstrzygnąć daną sprawę. Wtedy mamy do czynienia z pojęciem organu wyższego stopnia i ministra właściwego. Może się zdarzyć, że kilka organów uważa, że może załatwić sprawę, ale mimo to nie czuje, że jest właściwym. Wtedy właśnie trzeba zajrzeć do postępowania administracyjnego.
W sytuacji, gdy ma być wydane zaświadczenie, to kodeks postępowania administracyjnego zakłada, że jest to postępowanie uproszczone. Dokumenty, które poświadczają prawa i obowiązki wymagają skomplikowanej procedury. O zaświadczenie trzeba się ubiegać, czyli o nie zawnioskować. Innymi słowy, w takim przypadku organ nie zadziała z własnej inicjatywy. Osoba, która ma uzyskać konkretny dokument, sama musi potwierdzić fakty. Wtedy organ sprawdza określone dane w konkretnym albo innych dokumentach. W przypadku takiego postępowania nie ma stron, nie jest też wydawana decyzja. Jeśli organ odmówi wydania zaświadczenia, to można złożyć zażalenie.
Skargi i petycje
Obywatel ma prawo złożyć skargę albo petycję. Wtedy stosuje się inną procedurę niż postępowanie ogólne. W tym przypadku będziemy mieli do czynienia z szerokim zakresem podmiotowym. Wszystko dlatego, że każdy może złożyć skargę z powodu niezadowolenia na działalność organów.
Zasady postępowania administracyjnego
Zasady są filarami, na których opieramy całość postępowania. Filary naczelne wywodzą się z konstytucji, a także ogólne, które mają źródło w Kodeksie postępowania administracyjnego i Ordynacji podatkowej. W przypadku konstytucyjnych chodzi o
- prawo do procesu, czyli obrony swojego interesu;
- prawo do sądu, które wywodzi się z możliwości kontrolowania działań administracji;
- zasadę praworządności, zakładającą, że administracja opiera się na tej samej podstawie prawnej;
- zasadę proporcjonalności, zakładającą, że administracje nie może zbytnio ingerować w życie jednostki;
- zasadę równości wobec prawa;
- prawo do wnoszenia petycji;
- dwuinstancyjności postępowania, które określa, że postępowanie może być rozpatrywane dwa razy.