Prawo karne. Co obejmuje i jakie są jego cele?

Prawo karne to zbiór przepisów dotyczących popełnianych przestępstw. Zakazuje postępowania postrzeganego jako niszczące, szkodliwe lub w inny sposób zagrażające własności, zdrowiu, bezpieczeństwu i dobru moralnemu osób nim objętych. Większość prawa karnego jest ustanowiona przez ustawy, co oznacza, że ​​ustawy są wprowadzane przez prawodawcę.

Wyróżnia się pięć głównych celów prawa karnego - karę, odstraszenie, ubezwłasnowolnienie, rehabilitację i przywrócenie
Źródło zdjęć: © iStock.com
Marlena Kostyńska

Prawo karne obejmuje karanie i rehabilitację osób, które naruszają takie prawa. Różni się ono w zależności od jurysdykcji. Różni się również od prawa cywilnego, gdzie nacisk kładzie się bardziej na rozwiązywanie sporów i odszkodowanie dla ofiar niż na karanie lub rehabilitację. Procedura karna jest sformalizowaną oficjalną działalnością, która potwierdza fakt popełnienia przestępstwa i zezwala na karalne lub rehabilitacyjne traktowanie sprawcy.

Cele prawa karnego

Prawo karne jest charakterystyczne dla wyjątkowo poważnych potencjalnych konsekwencji lub sankcji za nieprzestrzeganie jego zasad. Kara śmierci może być narzucona w niektórych jurysdykcjach za najpoważniejsze zbrodnie. Można nałożyć także karę fizyczną lub cielesną, chociaż kary te są zabronione w znacznej części świata.

Osoby poddane karze mogą być osadzone w więzieniu lub areszcie na różnych warunkach w zależności od konkretnego przewinienia. Inną sankcją jest także nałożenie na skazanego nadzoru, w tym aresztu domowego. Skazani mogą być zobowiązani do przestrzegania szczegółowych wytycznych w ramach zwolnienia warunkowego lub okresu próbnego. Można również nałożyć kary grzywny, przejmując pieniądze lub mienie od osoby skazanej za przestępstwo.

Pięć celów prawa karnego

Kara – przestępcy powinni być ukarani w pewien określony sposób. Jest to najszerzej widziany cel prawa karnego. Osoby popełniające przestępstwo musi mieć świadomość kary, która będzie taka sama dla każdej osoby, która je popełni.

Odstraszanie – indywidualne odstraszanie ukierunkowane jest na konkretnego sprawcę. Celem jest nałożenie wystarczającej kary, aby zniechęcić sprawcę do przestępczego zachowania. Ogólne odstraszanie ma na celu ogół społeczeństwa. Nakładając karę na tych, którzy popełniają przestępstwa, inne osoby są zniechęcane do popełniania tych przestępstw.

Ubezwłasnowolnienie – ten cel prawa karnego ma za zadanie odseparować osoby, które popełniły dane przestępstwo od reszty społeczeństwa. Kara odosobnienia jest najczęściej realizowana w formie więzienia, rzadziej w formie wygnania. Ubezwłasnowolnienie sprawia, że przestępca nie może sam decydować o swoim losie, a zajmują się tym odpowiednie służby.

Rehabilitacja – ma na celu przekształcenie sprawcy w wartościowego członka społeczeństwa. Jej głównym celem jest zapobieganie dalszym przestępstwom poprzez przekonanie sprawcy, że jego postępowanie było niewłaściwe.

Przywrócenie – jest to zorientowana na ofiarę teoria kary. Celem jest naprawa, za pośrednictwem władz państwowych, wszelkich obrażeń zadawanych ofierze przez sprawcę. Na przykład osoba dokonująca defraudacji będzie zobowiązana do zwrotu nienależnie uzyskanych pieniędzy. Przywrócenie jest zwykle łączone z innymi głównymi celami wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych i jest ściśle związane z pojęciami z prawa cywilnego, na przykład przywróceniem szkody do stanu pierwotnego.

Wybrane dla Ciebie
Firmowe samochody tylko na prąd? Oto plan UE
Firmowe samochody tylko na prąd? Oto plan UE
Budowa bez pozwolenia. Sejm poparł poprawki Senatu
Budowa bez pozwolenia. Sejm poparł poprawki Senatu
Więzienie za rażące przekroczenie limitu prędkości. Ustawa trafi do prezydenta
Więzienie za rażące przekroczenie limitu prędkości. Ustawa trafi do prezydenta
Nowelizacja ustawy górniczej. Sejm przegłosował odprawy dla górników
Nowelizacja ustawy górniczej. Sejm przegłosował odprawy dla górników
Sejm za ujednoliceniem sposobu obliczania powierzchni użytkowej mieszkania
Sejm za ujednoliceniem sposobu obliczania powierzchni użytkowej mieszkania
Ambasador USA: Polska to jeden z cudów tego świata
Ambasador USA: Polska to jeden z cudów tego świata
Zapłacą ludziom za wymianę okien. Lotnisko rusza z akcją
Zapłacą ludziom za wymianę okien. Lotnisko rusza z akcją
Nagły zwrot Amerykanów. Zmieniają decyzję ws. rosyjskiego giganta
Nagły zwrot Amerykanów. Zmieniają decyzję ws. rosyjskiego giganta
Szybka kolej połączy Londyn i Niemcy. Podpisano memorandum
Szybka kolej połączy Londyn i Niemcy. Podpisano memorandum
Ważna umowa dla tysięcy Polaków. Poczta zdobyła gigakontrakt na obsługę sądów
Ważna umowa dla tysięcy Polaków. Poczta zdobyła gigakontrakt na obsługę sądów
Orange Polska zawarł nową umowę społeczną. Zakłada dobrowolne odejścia
Orange Polska zawarł nową umowę społeczną. Zakłada dobrowolne odejścia
Ile kosztuje funt? Kurs funta do złotego PLN/GBP 4.12.2025
Ile kosztuje funt? Kurs funta do złotego PLN/GBP 4.12.2025