Ulgi w spłacie składek ZUS

Zdarza się, że osoba prowadząca działalność gospodarczą ma problemy finansowe i nie ma pieniędzy na opłacenie składek na ubezpieczenia społeczne. Czy może w tej sytuacji liczyć na jakąś pomoc ze strony Zakładu Ubezpieczeń Społecznych?

Rozmowa z Anetą Ziemczyk, ekspertem z Departamentu Realizacji Dochodów w Centrali ZUS.

Zakład może udzielać płatnikom składek ulg w postaci *układów ratalnych i odroczeń terminów płatności *uwzględniając oczywiście możliwości płatnicze dłużnika oraz stan finansów ubezpieczeń społecznych.

Jaki ZUS?Ulga w formie odroczenia terminu płatności składek lub rozłożenia na raty zadłużenia może dotyczyć jedynie należności finansowanej przez płatnika składek.

Odroczenie terminu płatności stosowane jest wyłącznie do składek bieżących, których ustawowy termin płatności nie upłynął. Dlatego też wniosek w tej sprawie zainteresowany powinien złożyć najpóźniej przed upływem ostatniego dnia terminu płatności danej składki. *Należy pamiętać, że w przypadku tej ulgi naliczana jest *opłata prolongacyjna.

Zawarcie z dłużnikiem umowy o ratalnej spłacie zadłużenia od składek które rozłożono na raty, powoduje nie naliczanie odsetek za zwłokę począwszy od następnego dnia po dniu wpływu wniosku o udzielenie ulgi. Do każdej raty naliczana jest natomiast opłata prolongacyjna.

W przypadku układu ratalnego, warunki te są różne dla dłużników posiadających zadłużenie z tytułu składek na ubezpieczenie pracowników i dla dłużników, którzy posiadają zadłużenie z tytułu składek na własne ubezpieczenie.
W przypadku płatników, którzy zadłużeni są na ubezpieczenie pracowników, podpisanie umowy ratalnej możliwe jest dopiero po uregulowaniu składek na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez ubezpieczonych i składek na ubezpieczenie zdrowotne wraz z należnymi odsetkami za zwłokę.

Zgodnie bowiem z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych należności te nie podlegają ulgom. Warunek ten nie musi być spełniony tylko w przypadku płatników, którzy są zadłużeni z tytułu własnego ubezpieczenia.

Dłużnicy są ponadto zobowiązani do przedłożenia dokumentów, na podstawie których Zakład szczegółowo ocenia sytuację finansową podmiotu ubiegającego się o ulgę. Należy zaznaczyć, że każda sprawa jest rozpatrywana indywidualnie, co oznacza, że zakres udzielonej ulgi tj. okres spłaty, wysokość rat, jest dostosowany do sytuacji konkretnego dłużnika i jego możliwości płatniczych.

Równocześnie ZUS uwzględnia skutki udzielenia ulgi dla stanu finansów ubezpieczeń społecznych.

Umorzenie zadłużenia co do zasady ma charakter wyjątkowy. Zakład umarza należności dopiero wówczas, gdy wyczerpane zostaną inne sposoby ich odzyskania, a więc gdy na podstawie analizy konkretnej sprawy, stwierdzony zostanie brak możliwości ściągnięcia należności, w dłuższym okresie czasu, na drodze egzekucji lub spłaty zadłużenia w ramach układu ratalnego.

Najprościej rzecz ujmując - Zakład ma możliwość umorzenia należności tylko w przypadku ich *całkowitej nieściągalności. *Jednakże umorzenie może dotyczyć wyłącznie należności finansowanych przez płatnika.

Inaczej jest w przypadku ubezpieczonych będących równocześnie płatnikami składek.

Ich długi mogą być umorzone pomimo braku ich całkowitej nieściągalności. Przykładową przesłanką umorzenia może być sytuacja, w której opłacenie należności z tytułu składek pozbawiłoby zobowiązanego i jego rodzinę możliwości zaspokojenia niezbędnych potrzeb życiowych. Oczywiście jest to jedynie sytuacja przykładowa.

Każda sprawa jest wnikliwie rozpatrywana i poddawana rzetelnej analizie i niekoniecznie podany przykład będzie miał zastosowanie. Każda inna okoliczność może także uzasadniać umorzenie zobowiązań pod warunkiem, że jej skutkiem będzie diametralne pogorszenie się sytuacji rodzinnej bądź osobistej zobowiązanego.
Ciężar udowodnienia tego faktu spoczywa na zainteresowanym, zaś ocena przedstawionych okoliczności należy do ZUS.

Należy pamiętać, że umorzenie w przypadku osoby zobowiązanej do opłacania składek na własne ubezpieczenia może mieć wpływ na zakres oraz wysokość jego przyszłych świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Wniosek o udzielenie ulgi lub umorzenie należności trzeba złożyć do właściwego, ze względu na miejsce prowadzenia działalności gospodarczej ZUS-u.
Wniosek ten może być sporządzony w dowolnej formie. Na stronie internetowej Zakładu (www.e-inspektorat.zus.pl) zamieszczone są ich wzory.
Są one również dostępne we wszystkich oddziałach i inspektoratach ZUS. Wykaz wymaganych dokumentów można również znaleźć na wymienionej stronie internetowej.
Informacji w tym zakresie udzielają także pracownicy Zakładu. Należy pamiętać, że zakres dokumentacji ustalany jest indywidualnie w ZUS po złożeniu przez zainteresowanego odpowiedniego wniosku.

Niezadowoleni z rozstrzygnięcia w sprawie o umorzenie należności z tytułu składek, mogą wystąpić do Prezesa Zakładu z wnioskiem o jej ponowne rozpatrzenie. Natomiast na decyzję wydaną w związku z tym wnioskiem można wnieść skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

W przypadku wniosków o układ ratalny i odroczenie terminu płatności składek rozstrzygnięcie nie ma formy decyzji administracyjnej i nie można się od niej odwoływać do sądu. Udzielenie ulgi następuje w formie umowy cywilnoprawnej.

Jeśli płatnik nie zgadza się z rozstrzygnięciem terenowej jednostki Zakładu to może wystąpić z odwołaniem do Centrali Zakładu za pośrednictwem swojego Oddziału ZUS.

_ Rozmawiała Aleksandra Bełkowska _