Ministerstwo Skarbu Państwa (MSP) chce zrewidować międzynarodowe umowy o wzajemnym popieraniu inwestycji z innymi państwami (BIT), które w świetle obecnych potrzeb wydają się nieaktualne i często pozostają jedynie elementem nacisku na stronę polską w relacjach gospodarczych, poinformował resort.
"Ministerstwo Skarbu Państwa, korzystając z doświadczeń nadzorowanej Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa, uważa za potrzebne zrewidowanie utrzymywania międzynarodowych umów o wzajemnym popieraniu inwestycji z innymi państwami (BIT - Billateral Investment Treaty) wewnątrz Unii Europejskiej. Umowy BIT przewidują, że inwestor zagraniczny może w każdej sytuacji, w której uzna, że doznał szkód, pozwać kraj przed międzynarodowy arbitraż. Obecnie przynajmniej część umów wydaje się nie spełniać celów założonych kilkadziesiąt lat temu, gdy były one podpisywane" - czytamy w komunikacie.
Umowy BIT budzą wątpliwości w Unii Europejskiej, m.in. z punktu widzenia swobody przepływu kapitału. Zakładają również niskie standardy prawa i orzecznictwa, natomiast idea, jaka towarzyszyła powstawaniu UE zakłada porównywalność prawa i orzecznictwa w krajach członkowskich, podkreślono.
"Zobowiązanie do wygaszenia wewnątrzunijnych umów BIT już 3 czerwca 2011 r. podjął ówczesny minister gospodarki. Jeśli międzyresortowa analiza tych umów wskaże na konieczność ich wypowiedzenia, rząd przeprowadzi to z poszanowaniem prawa międzynarodowego i dobrych obyczajów" - czytamy dalej.
Resort przypomina, że obowiązujące Polskę umowy BIT były zawierane głównie pod koniec lat 80. i w latach 90. XX wieku, kiedy zaufanie zagranicznych inwestorów do Polski i jej systemu prawnego było niskie, a kraj potrzebował kapitału. Dziś argument o zasadności utrzymywania specjalnych narzędzi ochrony inwestycji z krajami UE wydaje się być nieaktualny, a same postępowania są często wykorzystywane jako dodatkowy element nacisku na stronę polską w relacjach gospodarczych, a nie prawnych.
Obecnie w toku jest 11 postępowań inwestycyjnych, w których wartość sporów szacowana jest na 8-9 mld zł. Stronę polską przed odpowiednimi sądami arbitrażowymi reprezentuje zwykle Prokuratoria Generalna. Skuteczność strony polskiej jest bardzo wysoka i wynosi 97%, jednak każde postępowanie, nawet wygrane, to dla Skarbu Państwa 3-4 mln zł kosztów oraz dodatkowe obciążenie instytucjonalne. Często też nie udaje się odzyskać zwrotu kosztów od inwestora zagranicznego, który niezasadnie pozywa Polskę.
"Jeśli rząd podejmie decyzję o wypowiedzeniu którejkolwiek umowy BIT, jej wykonawcą będzie minister rozwoju, a minister skarbu państwa i nadzorowana przez niego Prokuratoria Generalna SP będą go wspierały" - podsumowano w komunikacie.
