Głośna sprawa wybitnego kolarza i założyciela fundacji LiveStrong - Lance'a Armstronga i jego wieloletnich batalii w obronie swojej domniemanej uczciwości, pozwy, oskarżenia innych, którzy go rzekomo oczerniali, została przez niego podsumowana dość jednoznacznie. Kiedy zapytany podczas słynnego wywiadu u Oprah Winfrey - dlaczego dopuścił się tych wszystkich czynów, dlaczego kłamał, oskarżał, zastraszał, powiedział - „Chciałem wygrać" a po chwili dodał - „Za wszelką cenę”.
Jego przykład jest ostrzeżeniem i metaforycznie, można odnieść go do biznesu, kiedy chcemy wygrać, za wszelką cenę, istnieje niebezpieczeństwo przekroczenia granicy, zza której nie ma możliwości powrotu, do stanu sprzed zaistniałej sytuacji.
Wiarygodność to złożone pojęcie, w wielu aspektach badany, w innych ciągle pozostaje w sferze teoretycznej. Często zadaję pytanie moim studentom MBA - Kto jest dla was osobą wiarygodną i dlaczego? Padają stwierdzenia typu - kompetentny, odważny, ma wiedzę, szanuje innych, autentyczny, zna swoje ograniczenia i otwarcie o nich mówi. Kiedy pytam o osoby, które nie są wiarygodne, z którymi pracują i dlaczego postrzegają je jako właśnie takie - to padają takie stwierdzenia jak -niespójność, konformizm, manipulują faktami, nie biorą odpowiedzialności, przypisują sobie zasługi zespołu itd.
Czym zatem jest wiarygodność? Jak ją budować? Jak jej nie tracić?
Kluczowy jest czas. W ogromnej ilości przypadków zbudowanie wiarygodności wymaga czasu, ludzie potrzebują utwierdzić się w swoich ocenach. Aneta Podyma-Milczarek, prezes firmy ubezpieczeniowej Unum mówi - „Prawdziwy test wiarygodności następuje w momencie próby - wymagających sytuacjach, w obliczu podejmowania trudnych decyzji. To w tych momentach widać, czy wartości organizacji żyją w sercach pracowników, czy tylko są deklaracją na papierze. Potrzeba czasu do zbudowania kultury opartej na wartościach, czasami wymaga to podejmowania trudnych decyzji personalnych, aby stworzyć zespół, dla którego wartości takie jak zaufanie czy wiarygodność są barometrem w podejmowaniu każdej decyzji i wyznaczają kierunki działania”.
Czas nie jest jednak jedynym wymiarem. Wiarygodność składa się z szeregu komponentów, które determinują jej poziom. Co się zatem liczy?
Spójność - postępowanie zgodne z deklaracjami, działanie w zgodzie z wartościami, tymi firmowymi i własnymi, uczciwość wobec siebie i innych. Testem spójności są sytuacje kryzysowe, próby - kiedy jest potencjalna cena do zapłacenia za bycie spójnym, To są momenty próby, podczas których liderzy są obserwowani. To momenty zwrotne, które budują lub niszczą wiarygodność.
Stanowisko - świadomość tego, w co wierzymy, jaką mamy opinię i stanowisko w sprawie. Tutaj ważna jest konsekwencja, wierność swoim poglądom, nie zmienianie zdania. To też element silnie powiązany z wartościami. Czy to znaczy, że zmiana zdania redukuje wiarygodność? Nie. W obliczu nowych informacji, zmian, dojrzewania-zmieniamy swoje poglądy lub stanowisko w pewnych sprawach. Jeżeli jednak jest to wyłącznie sytuacyjne dostosowywanie się do opinii innych, z braku odwagi, wiedzy czy po to, aby pozyskać przychylność innych, to działa to na naszą niekorzyść.
Ograniczenia - świadomość własnych ograniczeń, cech osobowości i otwartość w tym zakresie w stosunku do innych. John Baldoni na łamach Harvard Business Review napisał, że liderzy, świadomi swoich ograniczeń w kompetencjach, ale i osobowości, szukają członków zespołu, których osobowość i umiejętności będą dla nich komplementarne. Wizjoner potrzebuje do współpracy osób o praktycznym podejściu, jeśli jesteś osobą, która jest szybka w działaniu, z temperamentem, upewnij się, że masz przy sobie osoby analityczne i strategiczne.
Sebastian Kotow
Ekspert w zakresie zaufania organizacyjnego
Autor książki “Matematyka Zaufania”
www.zaufaniewbiznesie.pl