Nadchodzi ogromny kryzys? To spektakularny cios w całe Indie

Indyjski miliarder Gautam Adani w 2022 r. wyprzedził na moment założyciela Amazona Jeffa Bezosa i zajmował drugie miejsce w rankingu najbogatszych ludzi świata, a zarządzany przez niego konglomerat spółek wchodzących w skład Adani Group stał się w Indiach symbolem biznesowego sukcesu.

To już jednak przeszłość. Pod koniec stycznie 2023 r. analitycy z Hindenburg Research opublikowali raport oskarżający Adani Group o gigantyczne oszustwa księgowe oraz pranie brudnych pieniędzy, nazywając jej działalność "największym przekrętem w korporacyjnej historii świata". Adani Group odpowiedziała z kolei Hindenburgowi, że ten atak to nic innego jak dobrze zaplanowane przestępstwo giełdowe, w ramach którego czerpie się zyski z rzucania fałszywych oskarżeń.

Rynek jak na razie wziął jednak zdecydowanie stronę ekspertów z Hindenburg Research. Z giełdowej kapitalizacji spółek wchodzących w skład Adani Group w zaledwie tydzień zdążyło już wyparować 108 miliardów dolarów, a sam Adani w parę dni stracił dziesiątki miliardów dolarów i nie jest już najbogatszym człowiekiem w Azji.

Jak zauważa agencja Bloomberga, siła rażenia tego raportu może być znacznie większa. Może on w ogóle podważyć zaufanie inwestorów do całych Indii, bo ukazuje poważne problemy z jakością indyjskiego systemu prawnego.

60-letni obecnie Adani od wielu lat należy do kręgu bliskich znajomych premiera Indii Narendry Modiego. Równocześnie jego grupa kapitałowa, która inwestowała m.in. w budowę lotnisk, elektrowni czy centrów IT, znajduje się w samym środku projektu wzrostu gospodarczego opartego na wielkich inwestycjach, który swoim nazwiskiem firmuje Modi.

Raport Hindenberg Research stwierdza to, o czym w Indiach mówiło się od lat. Ta historia jak dotąd nie przebiła się jednak na pierwsze strony światowych gazet. Teraz – jak podkreśla Bloomberg – problemy spółek z grupy Adani uderzają także w cały indeks MSCI Indie, a zaciągnięty przez nie dług może stać się poważnym obciążeniem dla tamtejszych banków.

Adani raczej nie pociągnie za sobą w dół całej hinduskiej giełdy, ale na pewno może sprawić, że będzie sobie ona w najbliższym czasie radzić gorzej niż np. Chiny – ocenia cytowany przez Bloomberga Jian Shi Cortesi ze szwajcarskiego GAM Investments.

Sama linia obrony Adaniego bazuje jednak na tym, że jeśli upadnie grupa zarządzanych przez niego firm, ten fakt pogrąży całą indyjską gospodarkę, a jeśli uda się ją uratować, będzie to "zwycięstwo dla całych Indii".

Jak zauważa Bloomberg, skala tego upadku może być ogromna, bo z Adani Group na co dzień styczność mają setki milionów Hindusów. To jeden z głównych producentów energii elektrycznej w Indiach, a także m.in. największy prywatny operator transportu morskiego i lotniczego. Konglomerat ma też w planach inwestycje o wartości 70 miliardów dolarów w odnawialne źródła energii, które stanowią trzon planu Modiego, by Indie uzyskały neutralność klimatyczną.

Ryzyko zwiększa fakt, że ekspansja koncernu w dużej mierze została sfinansowana długiem.

Za Indiami cały czas przemawia jednak nie tyle ich siła, co przede wszystkim słabość najbliższej alternatywy, czyli komunistycznych Chin:

• Indie w ostatnim czasie odnotowywały bardzo szybki wzrost gospodarczy, a pod względem liczby ludności najprawdopodobniej już wyprzedziły Chiny.
• W trzecim kwartale 2022 r. w Indiach PKB wzrósł na poziomie 6,3 proc. rok do roku, a prognoza na najbliższe lata zakłada kolejne 6-8 proc. wzrostu PKB rocznie.
• Silnym argumentem na rzecz teorii, że Indie dalej będą się szybko rozwijać, ma być przede wszystkim struktura hinduskiej demografii. Gdy Chiny gwałtownie się starzeją, Indie są młodym społeczeństwem, gdzie dominują osoby wkraczające w dorosłość. Równocześnie Indie cieszą się stosunkowo wysokim wskaźnikiem dzietności (2,05 w 2020 r.).
• Bardzo duża część populacji posługuje się jęz. angielskim, który jest w tym kraju pomocniczym jęz. urzędowym.
• Dodatkowo, chociaż poziom hinduskiej demokracji za Modiego pogorszył się, to Indie bez wątpienia dalej zasługują na tytuł największej demokracji świata. Z wynikiem 7,04 na 10 punktów znalazły się w 2022 r. na 46. miejscu rankingu Wskaźnik Demokracji (ex aequo z Polską).

• Tymczasem Chiny, oskarżane o rażące naruszenia praw człowieka na masową skalę, znajdują się w nim na 156. miejscu na 167 krajów (1,94 pkt). Zawracające na autorytarną ścieżkę Chiny odstraszały w ostatnim czasie inwestorów, którzy coraz częściej spoglądają raczej na Indie czy Wietnam. W ostatnim czasie swoje nowe fabryki w Indiach buduje m.in. Apple. Amerykański koncern chce, żeby do 2027 r. w Indiach produkowanych było 50 proc. wszystkich iPhone'ów.
• Chociaż Indie mogą być jednym z najbardziej poszkodowanych krajów przez wywołane przez człowieka negatywne zmiany klimatu, podobny los ma spotkać Chiny.