"Trump wybrał atak". Kanadyjczycy mają dość prezydenta USA

"Zniszczone zaufanie: radzenie sobie z niewiarygodnym sojusznikiem" - to raport Grupy Ekspertów ds. Relacji Kanada – USA, w którym autorzy – naukowcy, dyplomaci, liderzy biznesu i wojskowi – proponują rozwiązania zmniejszające ryzyko zależności od "sojusznika, partnera handlowego i sąsiada, który stał się niewiarygodny lub wręcz wrogi".

Raport zaleca stworzenie w Kanadzie rządowego centrum zarządzania kryzysowego, łączącego prace istniejących grup eksperckich, które na bieżąco będzie analizować sytuację, współpracować z prowincjami i sektorem prywatnym, proponować rozwiązania i koordynować ich wdrażanie w "kolejnych kryzysach, z którymi Kanada będzie musiała się mierzyć podczas prezydencji Trumpa". Sztab ten powinien przygotować także scenariusze na wypadek najgorszego rozwoju sytuacji.

Autorzy raportu przypomnieli, że w 1988 r. Kanada zniosła większość barier handlowych z USA, co świadczyło o zrozumieniu, że współpraca daje większe korzyści, pomimo przydarzających się czasami nieporozumień. "To założenie (…) zostało zburzone 20 stycznia 2024 r., kiedy oficjalną polityką nowej administracji stała się aneksja Kanady. Choć relacje Kanadyjczyków z amerykańskim narodem pozostają silne i zbudowane na wzajemnym szacunku, amerykański prezydent wybrał atak na nasz kraj".

Autorzy ocenili, że strategia "America First" nie oznacza, że amerykańska administracja ma w planach tylko wsparcie przede wszystkim obywateli USA, ale "prezydent dowiódł, że będzie działać na rzecz wykluczenia lub szkodę innych krajów, nie biorąc pod uwagę zasad działania fair lub zasad praworządności". Na podstawie takich obserwacji eksperci uznali, że amerykańskie decyzje o nałożeniu ceł na Kanadę nie mają nic wspólnego z problemem fentanylu czy migracji.

W tym kontekście autorzy raportu uznali też, że sojusznicy nie mogą dłużej być pewni, że USA będą respektować swoje zobowiązania traktatowe. "To szczególnie prawdziwe dla Kanady. Jakie mamy powody, by zakładać, że kraj, którego lider kwestionuje nasze prawo do istnienia, przybędzie na pomoc Kanadzie, gdyby np. Rosja czy Chiny zakwestionowały suwerenność Kanady w Arktyce" - napisali.

Relacje międzynarodowe z USA nie są już owocem współpracy i porozumienia, ale zależą od kaprysów jednego człowieka (…) Niemożność polegania na Ameryce ośmiela wrogów wolności i zagraża tym, którzy walczą o jej obronę - uznali eksperci.

Zalecili brak pośpiechu w negocjacjach i podkreślili, że Kanada dobrze sobie radziła przed 1988 r., gdy nie zniesiono jeszcze ceł. Przypomnieli opinię byłego szefa kanadyjskiego rządu Briana Mulroneya, który powtarzał, że "brak umowy jest lepszy niż zła umowa".

Raport ostrzega, że USA będą domagać się innych zmian na swoją korzyść, zarówno w sektorze rolnym, jak i bankach, podatkach czy wydobyciu surowców. "Nie powinniśmy oddawać niczego, nie uzyskując czegoś w zamian" - podkreślili autorzy, zwracając uwagę, że Kanada może np. domagać się likwidacji subsydiów w amerykańskim sektorze rolnym. Jednocześnie podkreślają znaczenie rozbudowania relacji gospodarczych z Unią Europejską i krajami azjatyckimi.

Grupa Ekspercka ds. Relacji Kanada – USA jest wspierana przez Norman Paterson School of International Affairs, która jest prestiżowym wydziałem polityki międzynarodowej na Uniwersytecie Carleton, oraz Kanadyjski Instytut Spraw Międzynarodowych (Canadian Global Affairs Institute). Uniwersytet Carleton mieści się w Ottawie, jest jednym z najlepszych kanadyjskich uniwersytetów.