Placówka otrzymała pozytywną opinię dotyczącą prowadzonych badań, jednak ministerstwo odmówiło przyznania środków z powodu ich braku. Jak informuje Tomasz Mokwa, kierownik Centrali, w poprzednich latach instytucja regularnie otrzymywała finansowanie. Przez ostatnie trzy lata funkcjonowała dzięki środkom z Muzeum i Instytutu Zoologii Polskiej Akademii Nauk, jednak teraz również ta jednostka nie jest w stanie dalej wspierać działalności Centrali.
Do sprawy odniósł się minister nauki Dariusz Wieczorek w audycji "Gość Radia Zet". Szef resortu zlecił swojemu zastępcy Markowi Gzikowi wyjaśnienie sytuacji. Minister zaznaczył jednak, że nie ma możliwości sfinansowania wszystkich złożonych wniosków i zachęcił placówkę do odwołania się od decyzji konkursowej.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Problem z finansowaniem dotyka również inne instytucje badawcze. Kilka tygodni wcześniej odmowę finansowania z tej samej puli środków otrzymał statek badawczy "Oceania". Sytuacja wskazuje na szerszy problem z finansowaniem badań naukowych w Polsce.
Zagrożone badania i współpraca międzynarodowa
Ornitologia polska może ponieść poważne straty. Centrala, działająca nieprzerwanie od 1931 roku z jedynie roczną przerwą na początku II wojny światowej, pełni kluczową rolę w badaniach nad ptakami. Placówka odpowiada za szkolenie obrączkarzy, zarówno naukowców jak i miłośników ptaków, oraz koordynuje wszystkie działania związane ze znakowaniem ptaków w kraju.
Brak finansowania może mieć daleko idące konsekwencje dla wielu projektów badawczych. Centrala zarządza produkcją i dystrybucją obrączek, prowadzi bazy danych oraz koordynuje wymianę informacji między badaczami. Jej zamknięcie oznaczałoby przerwanie ciągłości badań nad populacjami ptaków, co w dobie zmian klimatycznych stanowi poważne zagrożenie dla wiedzy o bioróżnorodności.
Współpraca międzynarodowa również stoi pod znakiem zapytania. Centrala uczestniczy w projektach o zasięgu globalnym, czego przykładem jest niedawno opublikowany atlas migracji ptaków. Wstrzymanie działalności placówki może zagrozić realizacji wielu projektów badawczych w polskich ośrodkach naukowych, w tym także tych finansowanych ze środków ministerstwa.
Potencjalne zagrożenia dla zdrowia publicznego i ochrony przyrody
Problemy finansowe Centrali mogą potencjalnie utrudnić identyfikację ognisk chorób przenoszonych przez ptaki. Informacje o przemieszczaniu się ptaków i lokalizacji ognisk chorób są kluczowe dla podejmowania działań zapobiegawczych. Bez tych danych trudniej będzie chronić zarówno dzikie ptaki, jak i hodowle drobiu.
Choroby zakaźne przenoszone przez ptaki stanowią istotne zagrożenie dla zdrowia publicznego. W 2023 roku ptasia grypa spowodowała masowe wymieranie kolonii lęgowych mew i rybitw w Polsce, a także wymusiła likwidację stad drobiu. Obrączkowanie ptaków umożliwia monitorowanie rozprzestrzeniania się chorób i szybkie reagowanie na pojawiające się zagrożenia.
