Płaca minimalna w górę. Już teraz jesteśmy w czołówce

OECD od lat bada stosunek płacy minimalnej do średniego wynagrodzenia w krajach członkowskich. Polska do tego grona została przyjęta w 1996 r.

Jak wynika z danych organizacji, jeszcze w 2000 r. stosunek płacy minimalnej do średniego wynagrodzenia (mediana) wynosił u nas 0,4 i był niski na tle innych krajów wspólnoty. Jednak w kolejnych latach praktycznie rok do roku rósł, a w 2014 r. przekroczył granicę 0,5 i od tego czasu nie spadł poniżej.

Z danych OECD wynika, że jeszcze przed planowanymi na 2023 r. podwyżkami płacy minimalnej, jesteśmy pod tym względem w czołówce.

Według danych za 2021 r., gdy płaca minimalna osiągnęła u nas pułap 0,55 mediany zarobków (połowa osób zarabia od niej mniej, połowa więcej), pod tym względem wyprzedziło nas tylko 10 z 38 krajów wspólnoty.

Najwyższy wynik, jeśli chodzi o stosunek płacy minimalnej do średniej (0,92), osiągnęła Kolumbia. Oznacza to, że minimalne wynagrodzenie w Kolumbii jest prawie równe średniemu wynagrodzeniu w tym kraju. Wysoko pod tym względem jest we wspomnianym zestawieniu borykająca się ostatnio z olbrzymimi problemami gospodarczymi Turcja (0,7 i 4. miejsce), ale też m.in. Nowa Zelandia (0,68), Korea i Francja (0,6) czy Wielka Brytania (0,57).

Z drugiej strony na samym końcu rankingu są Stany Zjednoczone (USA), które ze współczynnikiem 0,29 znacznie odbiegają od reszty stawki. Na podium od końca są też nasi bliscy sąsiedzi – Łotwa (0,42) oraz Litwa i Czechy (0,43). Stosunkowo niski stosunek minimalnej do średniej mają tak bogate kraje, jak Japonia (0,45) i Holandia (0,46).

Widać więc, że stosunek pensji minimalnej do średniej w danym kraju nie jest wyznacznikiem gospodarczej siły danego państwa. Czy gdy płaca minimalna jest stosunkowo wysoka w stosunku do średniej, to mamy do czynienia z niskim poziomem nierówności społecznych?

Jeśli porówna się zestawienie krajów OECD pod względem współczynnika Giniego, który uważa się za przyzwoity wskaźnik poziomu nierówności społecznych w danym kraju, to widać, że wiele krajów, które mają wysoki stosunek płacy minimalnej do średniego wynagrodzenia, ma też wysoki współczynniki Giniego, co oznacza, że nierówności są tam wysokie.

Współczynnik Giniego przyjmuje wartości od 0 do 1, gdzie 1 oznacza maksymalną nierówność.

I tak wśród krajów OECD (porównujemy ostatnie dostępne dane, które niekoniecznie pochodzą z 2021 r.), trzy z czterech krajów, gdzie współczynnik minimalnej do średniej jest najwyższy w OECD, są też w top "6" pod względem nierówności (Kostaryka, Chile i Turcja). "Najgorsze", jeśli chodzi o stosunek minimalnej do średniej, Stany Zjednoczone są na 7. miejscu, gdy weźmiemy pod uwagę współczynnik Giniego (0,4).

Polska z wynikiem 0,28 współczynnika Giniego jest na dobrym - 11. miejscu - od końca tej listy (im niżej, tym mniejsza nierówność). W top "3" od końca są jednak Czechy (0,25), gdzie płaca minimalna jest stosunkowo niska w porównaniu do średniej (0,43). W posiadającej najniższy współczynnik Giniego Słowacji (0,22) stosunek płacy minimalnej do średniej wyniósł w 2022 r. 0,55.