Polacy długo mieszkają z rodzicami. Trend nasili się przez pandemię?

Aż 44 proc. młodych Polaków w wieku 25-34 lata mieszka z rodzicami, wynika z najnowszych danych za 2019 rok opublikowanych przez Eurostat.

To więcej niż średnia unijna na poziomie 30 proc. Liderami w rankingu są młodzi Chorwaci, dla których odsetek ten wynosi 62 proc. Na kolejnych miejscach znaleźli się Grecy (58 proc.), Słowacy (56 proc.) oraz Włosi (49 proc.).

Z kolei najszybciej usamodzielniają się Duńczycy, Finowie oraz Szwedzi, wśród których odsetek młodych osób mieszkających z rodzicami jest mniejszy niż 6 proc.

Średnio młodzi Europejczycy opuszczają rodzinne gniazdo w wieku 26,2 lat. Polacy robią to nieco później, bo średnio w wieku 27,4 lat.

Przeciętny młody Polak zaczyna życie na własny rachunek znacznie później niż przeciętny Szwed, który usamodzielnia się, mając niespełna 18 lat. Z kolei Chorwaci, Słowacy czy Włosi mieszkają z rodzicami do trzydziestki lub nawet nieco dłużej.

W prawie wszystkich krajach UE to kobiety szybciej wyprowadzają się od rodziców. Jest tak również w Polsce. W naszym kraju w domu rodzinnym mieszka 51 proc. mężczyzn oraz 37 proc. kobiet z grupy wiekowej 25-34 lata.

Wpływ na to kiedy młodzi ludzie wyprowadzają się od rodziców, ma wiele czynników. Nie bez znaczenia są normy kulturowe - mieszkańcy południowych krajów, np. Włosi, postrzegani są jako bardziej rodzinni. Jednak bardzo duże znaczenie ma też sytuacja na rynku pracy i dostępność mieszkań w danym kraju.

Zobacz też: Koronawiurs i niepewny powrót na uczelnie. Trzęsienie ziemi na rynku studenckich mieszkań. "Mogą wrócić stancje"

Mimo że nieco odstajemy od unijnej średniej, dobra sytuacja na rynku pracy, relatywnie tani kredyt czy rządowe programy spowodowały, że przez ostatnie 4 lata z domu rodzinnego wyprowadziło się prawie 1,3 mln dorosłych Polaków (w wieku 25-34) – wynika z szacunków HRE Investments opartych zarówno o dane Eurostatu, jak i dane GUS-u.

Rok 2019 był pod tym względem jednym z najlepszych w ostatnich latach, bo ten symboliczny krok w dorosłość wykonało aż 350 tysięcy młodych Polaków.

Trochę lepiej było tylko w 2017 roku, kiedy około 362 tysiące młodych zdecydowało się na założenie samodzielnego gospodarstwa domowego. – Przypomnijmy, że wtedy mieliśmy do czynienia z dużym optymizmem Polaków, czemu sprzyjały szybko rosnące wynagrodzenia, PKB i konsumpcja napędzana programem 500 plus – zauważa Bartosz Turek, główny analityk HRE Investments.

Najgorzej w ostatnich latach było natomiast w 2015 roku. Zdaniem analityka, wtedy optymizm Polaków był jeszcze znacznie niższy, gospodarka słabiej się rozwijała, a sytuacja na rynku pracy dopiero się poprawiała.

Zobacz też: Raport cen nieruchomości. Na rynku pierwotnym kryzysu już nie ma

Na decyzje młodych Polaków w 2015 roku mogły też wpłynąć zawirowania związane z notowaniami franka szwajcarskiego. Przypomnijmy, że to na samym początku 2015 roku bank centralny Szwajcarii przestał bronić kursu franka wobec euro. W efekcie kurs franka wobec złotego wystrzelił z poziomu 3,5 zł za franka do momentalnie nawet 5 zł.

Konsekwencją były skokowe wzrosty rat kredytów zaciągniętych w tej walucie. Według analityka, choć wtedy banki niemal nie sprzedawały nowych kredytów walutowych, to problemy frankowiczów były szeroko nagłaśniane i mogły stanowić przestrogę dla osób chcących zadłużyć się na zakup mieszkania.

Natomiast w 2020 roku epidemia pogorszyła sytuację na rynku pracy i doprowadziła do zakręcenia kurków z kredytami. Szczególnie dotyka to osób kupujących pierwsze mieszanie.

– Pamiętajmy, że młodzi często pracują na tzw. umowach śmieciowych lub na samozatrudnieniu, a na te źródła dochodu banki patrzą dziś szczególnie nieprzychylnym okiem. Rozwiązaniem może być więc najem, ale ten jest co do zasady rozwiązaniem droższym niż zakup na własność – zauważa Bartosz Turek.

Zobacz też: Klienci banków odchodzą z kwitkiem. Strach przed drugą falą epidemii

Jego zdaniem, słaby dostęp do kredytów dla osób kupujących pierwsze mieszkanie to przestrzeń dla rządowej interwencji. O taką pokuszono się na przykład w Nowej Zelandii.

Działa tam system gwarancji dla osób kupujących relatywnie tanie pierwsze własne „cztery kąty”. Wymaganiem jest posiadanie w gotówce 5 proc. wkładu własnego (zamiast standardowych 20 proc.). Resztę wymaganego przez bank wkładu własnego gwarantuje publiczny podmiot działający na rynku nieruchomości. Co istotne, jest to wsparcie dla osób mających pracę i posiadających zdolność kredytową, które jedynie nie mają odłożonego 20-proc. wkładu własnego.