Ukraińcy masowo tracą prawo do 500 plus. ZUS dostaje zawiadomienia o ich wyjazdach

Z ostatnich danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wynika, że w okresie rozliczeniowym, który trwa obecnie - czyli od maja 2022 do maja 2023 - prawo do zasiłku 500 plus otrzymało 440 tysięcy ukraińskich uchodźców. To dużo mniej w stosunku do danych z maja br., kiedy to ZUS poinformował, że o 500 plus ubiegało się aż 700 tys. Ukraińców.

Nie wszyscy jednak nawet z tej grupy 440 tys. świadczenie to pobierają. Jak się okazuje, co piąty rodzic lub opiekun już go nie dostaje. To wynik zmasowanych kontroli Zakładu.

- W wyniku podjętych działań na 440 tys. przyznanych świadczeń wychowawczych 500 plus na okres świadczeniowy 2022/2023 i 18 tys. rodzinnych kapitałów opiekuńczych przyznanych obywatelom Ukrainy wstrzymaliśmy wypłatę świadczeń dla ponad 80 tys. obywateli Ukrainy z uwagi na nieprzebywanie w Polsce – informuje rzecznik prasowy ZUS Paweł Żebrowski.

Przypomnijmy: warunkiem koniecznym do uzyskania 500 plus jest faktyczne zamieszkiwanie rodzica lub opiekuna prawnego (lub tymczasowego) dziecka wraz z nieletnim w Polsce. Dziecko nie może mieć skończonych 18 lat.

W przypadku rodzinnych kapitałów opiekuńczych świadczenia w wysokości 12 tys. zł jest przyznawane na drugie i następne dziecko.

W czerwcu - gdy bardzo duża grupa uchodźców wróciła do swoich domów na Ukrainę, a co trzeci wybrał emigrację do innych państw UE lub Kanady - zmieniały się warunki udzielania świadczeń.

Według nowych przepisów ci, którzy opuszczali Polskę na dłużej niż 30 dni - bez względu na to, gdzie jechali - automatycznie tracili prawo do świadczenia na dzieci.

ZUS zaczął masowo wzywać uchodźców do swoich oddziałów, dając im trzy dni na stawienie się i wyjaśnienie, gdzie mieszkają. Jeśli w wyznaczonym terminie osoby nie pojawiły się w ZUS, automatycznie traciły prawo do 500+.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych prowadzi działania, które mają na celu weryfikowanie dalszego prawa do świadczenia dla obywateli Ukrainy, którzy przybyli do Polski w związku z działaniami wojennymi, w wyniku których wstrzymane są wypłaty do świadczeń dla rodzin dla obywateli Ukrainy – przyznaje rzecznik ZUS.

Podkreśla, że podstawą tych działań są dane z rejestru Straży Granicznej, a także informacje od samych Ukraińców "o wystąpieniu przesłanek, które powodują utratę prawa do 500 plus". Również "informacje od osób trzecich o wyjeździe obywatela Ukrainy z Polski".

Paweł Żebrowski dodaje ponadto, że ZUS wysyła przesiewowe wezwania skierowane do obywateli Ukrainy ws. wyjaśnienia sytuacji.

Straż graniczna udostępniła swój rejestr

Jak informuje z kolei rzeczniczka Komendy Głównej Straży Granicznej por. Anna Michalska, ZUS posiada "automatyczny dostęp do informacji o dacie końca uprawnień cudzoziemca do korzystania z benefitów nadanych mocą tej ustawy osobom ewakuującym się przed konfliktem zbrojnym na Ukrainie".

Mówiąc wprost: ma on informację o wyjeździe obywatela Ukrainy z terytorium RP na okres powyżej miesiąca.

- Realizacja powyższego odbywa się poprzez zautomatyzowany (systemowy) przepływ informacji w tym zakresie między ZUS a KGSG – wyjaśnia por. Michalska.

Chociaż mało kto z rządu o tym publicznie mówi, nasze możliwości finansowe pomagania uchodźcom z Ukrainy są już na skrajnym wyczerpaniu.

Tymczasem kolejni uchodźcy cały czas do nas napływają.

Jak poinformował w weekend w rozmowie w RMF FM wiceminister spraw wewnętrznych Paweł Szefernaker na 23 tys. Ukraińców, którzy codziennie przekraczają naszą granicę, 5 proc. podaje się za uchodźców. W skali miesiąca daje to 34,5 tys. osób.

Jak poinformował również wiceminister, na utrzymaniu państwa w miejscach zbiorowego zakwaterowania (przerobione remizy strażackie, hale wystawowe itd.) przebywa aktualnie 80 tys. Ukraińców. Od stycznia 2023 r. osoby te będą musiały zwracać państwu połowę kosztów swojego utrzymania, a od czerwca 2023 r. – utrzymywać się już na własny koszt.

W przypadku dzieci z Ukrainy i świadczenia 500 plus wsparcie finansowe zaoferował kilka dni temu Fundusz Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci (UNICEF). Polska dostanie z niego 20 mln dol. na zasiłki 500 plus dla ukraińskich dzieci.

Katarzyna Bartman, dziennikarz money.pl