Rada do spraw Gospodarczych i Finansowych Unii Europejskiej (ECOFIN) przyjęła w nocy dyrektywę z pakietu walki z unikaniem opodatkowania. Nowe rozwiązania zamiast ograniczać proceder, słabym prawem sankcjonują dalszą działalność rajów podatkowych. Na unikaniu podatków UE traci rocznie 70 mld euro. Jak podkreśla prof. Dominik Gajewski, kierownik Centrum Analiz i Studiów Podatkowych SGH, metod na unikanie jest ponad 600.
Nowa dyrektywa ECOFIN zamiast ograniczać nadużywanie rajów podatkowych pozwala im działać w sposób niezmieniony. Jak przypomina Instytut Globalnej Odpowiedzialności, słaby pakiet mający służyć walce z unikaniem opodatkowania, przyjęty w styczniu 2016 roku przez Komisję Europejską, został teraz jeszcze bardziej osłabiony. Kraje członkowskie po raz kolejny pokazały, że nie zamierzają walczyć z rajami podatkowymi, że wolą konkurować ze sobą systemem podatkowym i nie przedkładają interesu publicznego Unii ponad interesy narodowe.
Do wczoraj w nocy państwa mogły zgłaszać sprzeciw wobec przyjęcia dyrektywy ATAD w ustalonym kształcie. Żadne z państw nie zgłosiło zastrzeżeń. Korporacje międzynarodowe dostały zielone światło na kontynuowanie działalności w rajach podatkowych, której głównym celem jest obniżenie podatku.
Prof. Dominik Gajewski, który jest ekspertem od podatków przy Komisji Europejskiej, od dawnazwraca uwagę, że problem szkodliwej konkurencji podatkowej między państwami członkowskimi już teraz jest dostrzegalny.
- Możemy mówić o zjawisku, w którym państwa świadomie wprowadzają pewne rozwiązania, które zachęcają podatników z innych państw, by do nich przeniosły się ze swoimi dochodami do opodatkowania. Takim przykładem może być Austria czy Luksemburg, coraz więcej mówi się o Czechach i Słowacji - to tak zwane inteligentne raje podatkowe w obrębie Unii Europejskiej - mówi kierownik Centrum Analiz i Studiów Podatkowych SGH.
W ramach prac nad ATAD swoje propozycje zgłosiła Komisja Europejska. Niestety rozwiązania, które miały na celu ograniczyć transfer zysków do rajów podatkowych nie zostały uwzględnione.
KE zaproponowała m.in., aby kraje członkowskie miały prawo opodatkowywać zyski transferowane z państwa, w którym stawki podatkowe są o 40 proc. niższe niż w UE. Próg ten został jednak usunięty. Dodatkowo proponowała ograniczenie kwoty odsetek odliczanych w ciągu roku dla firm, które udzielają swoim spółkom zależnym pożyczek. Dług wewnątrz holdingu to jeden z najpopularniejszych sposobów na obniżanie podatków do zapłaty. Wejście w życie tych przepisów przesunięto na rok 2024.
- To absurd. Kraje członkowskie UE po raz kolejny zaprzepaściły szansę na wprowadzenie efektywnych rozwiązań przeciwko unikaniu opodatkowania w całej Unii - komentuje Daria Żebrowska-Fresenbet z IGO.
Wydawałoby się, że Unia Europejska, będzie miała skuteczniejsze środki do walki z tym zjawiskiem. Tymczasem Komisja Europejska okazuje się nieskuteczna. - To problem bardzo istotny i dostrzegalny. Walka z międzynarodowym unikaniem opodatkowania w Komisji Europejskiej do tej pory była numerem jeden. W tej chwili wyparły ją kryzys imigrancki oraz Brexit - stwierdza prof. Gajewski.
W ramach prac Komisji Europejskiej ekspert badał ten proceder, wskazując ponad 600 instrumentów optymalizujących opodatkowanie. - To trochę jak z konstruowaniem zamka antywłamaniowego. Są firmy i ludzie, którzy dochodzą do mistrzostwa w budowaniu zabezpieczeń i eksperci od ich łamania oraz patentowania. Idealny system nie istnieje, ale ściśle precyzyjny i wysoko zaawansowany wyeliminuje całą masę złodziei i oszustów - podsumowuje ekspert SGH. - Zjawiska tego nie da się w pełni wyeliminować, ale można je ograniczyć.
Dlaczego prace nad ograniczeniem szkodliwego zjawiska unika opodatkowania kończą się po raz kolejny fiaskiem? - Ministrowie stwierdzili, że w uszczelnionym systemie korporacje unijne stałyby się mniej konkurencyjne w świecie - odpowiada Żebrowska-Fresenbet.
To zdaniem IGO dobitnie pokazuje, że reforma światowego systemu podatkowego powinna być przeniesiona na forum ONZ, aby wszystkie kraje mogły w sposób jednolity walczyć z unikaniem opodatkowania, by wyrównać szanse korporacji w skali globalnej oraz zlikwidować raje podatkowe, które są największym problemem w walce z unikaniem opodatkowania.