Od środy mieszkańcy Łotwy będą płacić w euro zamiast w łatach. Wejście do eurolandu kraju, który jeszcze kilka lat temu był w głębokiej recesji, a dziś rozwija się najszybciej w UE, to zachęcający sygnał dla krajów walczących z kryzysem - ocenia KE.
Łotwa przystępuje do eurolandu o północy 1 stycznia 2014 r., czyli w 15. rocznicę wprowadzenia wspólnej europejskiej waluty w 1999 r. Od środy euro obowiązywać będzie już w 18 krajach UE, zamieszkanych przez 333 mln ludzi.
_ Ogromnie się cieszę, że mogę powitać Łotwę jako 18. członka strefy euro. To wielkie wydarzenie nie tylko dla Łotwy, ale także dla samej strefy euro, która pozostaje stabilna, atrakcyjna i otwarta na nowych członków _ - oświadczył szef Komisji Europejskiej Jose Barroso.
Dodał, że w przypadku Łotwy przyjęcie wspólnej waluty jest _ wynikiem imponujących starań oraz niezachwianej determinacji władz oraz narodu _. _ Dzięki tym wysiłkom, podjętym po głębokim kryzysie gospodarczym, Łotwa przystępuje do euro silniejsza niż kiedykolwiek, co jest zachęcającym przesłaniem dla innych krajów, które wdrażają trudne reformy gospodarcze _ - ocenił Barroso.
Komisarz UE ds. gospodarczych i walutowych Olli Rehn podkreślił zaś, że przystępując do strefy euro _ Łotwa kończy powrotną podróż do politycznego i gospodarczego serca naszego kontynentu _.
Łotwie gratulowali przywódcy państw eurolandu. Prezydent Francji Fracois Hollande powiedział, że rozszerzenie strefy euro to dobra wiadomość i dla Łotwy, i dla Europy. _ Przystępując do strefy euro znajdziecie się w otoczeniu stabilnym, solidarnym i bezpiecznym. Dzięki swej decyzji także wzmocnicie euro _ - dodał.
Także premier Portugalii Pedro Passos Coelho, którego kraj zmaga się z kryzysem, ocenił, że poszerzenie o kolejny kraj, Łotwę, wzmacnia strefę wspólnej waluty. _ Mamy szansę pokazać światu, że euro jest znaczącym politycznym projektem _ - oświadczył.
Łotwa zdecydowała się na przyjęcie wspólnej waluty, mimo że sama strefa euro właśnie próbuje się reformować, a niektórzy jej członkowie nadal zmagają się z kryzysem zadłużeniowym i gospodarczym.
Jeszcze niedawno to Łotwa przeżywała poważne trudności wskutek globalnego kryzysu finansowego. W 2009 r. odnotowała recesję na poziomie 18 proc. PKB, ale już dwa lata później, wskutek trudnych reform i konsekwentnej polityki zaciskania pasa, gospodarka tego kraju znów była na plusie. Według najnowszych prognoz KE Łotwa będzie mieć najwyższy wzrost gospodarczy w UE - 4 proc. PKB w 2013 r. oraz 4,1 proc. w 2014 r.
Od środy euro ma stopniowo zastępować walutę łotewską. Jeszcze przez dwa tygodnie w obiegu będą obie waluty: euro i łat.
Już od 1 października 2013 r. ceny towarów na sklepowych półkach podawano zarówno w łatach, jak i w euro. Tak będzie do 30 czerwca 2014 r. Mieszkańcy Łotwy obawiają się, że sprzedawcy będą zaokrąglać ceny w nowej walucie na swoją korzyść. Tak było w przeszłości w niektórych krajach, które wprowadzały euro. Przypadki nadużyć tropi łotewskie Centrum Ochrony Praw Konsumentów, które może nakładać kary i publikować dane nieuczciwych sprzedawców.
Banki komercyjne na Łotwie z wyprzedzeniem otrzymały od centralnego banku tego kraju, Banku Łotwy, banknoty i monety euro, w które następnie zaopatrywały się sklepy i firmy.
Jak informuje Komisja Europejska, od 10 grudnia udostępniono 800 tysięcy tzw. zestawów startowych monet euro z symbolami Łotwy, aby mieszkańcy tego kraju oswoili się z nową walutą. 70 tysięcy zestawów startowych udostępniono handlowcom.
Od 1 stycznia 2014 r. Bank Łotwy będzie wymieniać nieograniczone kwoty w łatach na euro po oficjalnym kursie 1 EUR = 0,702804 LVL. Okres, w którym można dokonywać wymiany walut w banku centralnym nie został ograniczony, a za wymienianie łatów na euro nie będą pobierane opłaty. Z kolei banki komercyjne będą bezpłatnie wymieniać starą walutę na nową do 30 czerwca 2014 r.
W związku z operacją przejścia na euro niektóre banki wydłużają godziny pracy i zatrudniają dodatkowy personel. W Nowy Rok po południu otwarte będą 22 oddziały trzech największych łotewskich banków. Z ostatnich sondaży przeprowadzonych w grudniu na Łotwie wynika, że jedynie 25 procent Łotyszy popierało zastąpienie łata przez euro, 58 procent było temu przeciwnych, a reszta nie miała zdania.
Rząd grozi sprzedawcom
Rząd zapowiada kontrole w sklepach i liczy na uczciwość sprzedawców. Według ostatnich sondaży ponad połowa mieszkańców Łotwy jest przeciwna wstąpieniu ich kraju do strefy euro. Najczęstszy podawany powód w ankietach to groźba podwyżki cen podczas przeliczania łatów na euro.
Rząd uspokaja. Gdy 3 lata temu Estonia przyjęła wspólną walutę, ceny wzrosły tylko o 0,2 procent. Janis Platais doradca ministra finansów zwraca uwagę, że rząd zawarł specjalną umowę ze sprzedawcami.
_ - Największe sieci handlowe podpisały memorandum o uczciwym wprowadzeniu euro. Obiecują, że nie będą tłumaczyć ewentualnych podwyżek nową walutą. Uczestniczy w tym porozumieniu 10 tysięcy podmiotów całym kraju. _ - tłumaczy doradca ministra.
Resort finansów w zamian za podpisanie porozumienia dostarcza specjalne naklejki na drzwi sklepów, które mają zachęcać klientów do robienia zakupów w uczciwych przedsiębiorstwach. Ceny towarów już od 3 miesięcy są podawane w dwóch walutach. Jednak łotewskie centrum ochrony konsumentów alarmuje . Do grudnia przeprowadzono ponad 7500 kontroli cen w sklepach. Naruszenia wykryto w ponad 40 procent przypadków.
Czytaj więcej w Money.pl