Urlop w przypadku siły wyższej - co to takiego?
Do 2 sierpnia 2022 roku Polska jest zobowiązana wdrożyć dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów (work-life balance). Zmiany, jakie wdraża państwo, będą jednak dotyczyć nie tylko tej grupy osób. Nowelizacja przewiduje bowiem urlop od działania siły wyższej, który przysługuje każdemu pracownikowi świadczącemu pracę na podstawie Kodeksu pracy.
Urlop z powodu siły wyższej w Kodeksie pracy
Wszelkie kwestie dotyczące urlopu od działania siły wyższej zostały uregulowane w Kodeksie pracy. Zgodnie z jego treścią, jak zostało wspomniane, urlop ten przysługuje wszystkim pracownikom pracującym na podstawie umowy o pracę, niezależnie od ich wymiaru pracy.
Ponadto pracodawca, który nie zgodzi się na urlop, a tym samym naruszy przepisy dotyczące zwolnienia od pracy z powodu siły wyższej, popełnia wykroczenie niezgodne z prawami pracownika. Wobec tego może on zostać ukarany karą grzywny od 1 tys. zł do 30 tys. zł.
Warto wiedzieć, że prawo do urlopu od działania siły wyższej stosowanie do treści Kodeksu pracy przysługuje również określonym grupom pracowników, takim jak:
- policjanci,
- strażacy,
- żołnierze zawodowi,
- funkcjonariusze Straży Granicznej,
- funkcjonariusze Służby Więziennej,
- funkcjonariusze Krajowej Administracji Skarbowej.
Kiedy można wziąć urlop w przypadku siły wyższej?
Urlop w przypadku siły wyższej przysługuje pracownikom z powodu działania siły wyższej, w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna będzie natychmiastowa obecność pracownika.
Kiedy złożyć wniosek na urlop z powodu działania siły wyższej? Pracodawca ma obowiązek przyjęcia wniosku od pracownika w terminie wskazanym przez niego pod warunkiem, że wniosek został złożony najpóźniej w dniu korzystania z tego zwolnienia. Oznacza to więc, że wniosek może być złożony w tym samym dniu, co ma odbywać się zwolnienie.
Urlop z powodu działania siły wyższej - ile dni?
Urlop od siły wyższej przysługuje pracownikowi w wymiarze 2 dni lub 16 godzin w roku kalendarzowym. Pracownik samodzielnie wybiera, czy chce korzystać z czasu rozliczanego w dniach, czy na podstawie godzin. Musi jednak zadecydować o tym podczas składania pierwszego wniosku o wolne. Jeżeli pracownik zadecyduje, że weźmie 1 dzień urlopu, wtedy będzie musiał wykorzystać resztę wolnego w wymiarze godzinowym.
Pracownicy, którzy wykonują obowiązki zawodowe w niepełnym wymiarze godzinowym, również mają prawo do urlopu od siły wyższej. W takim przypadku urlop obliczany jest proporcjonalnie do wymiaru czasu. Niepełną godzinę zwolnienia zaokrągla się zaś w górę do pełnej.
Czym się różni urlop w przypadku siły wyższej od urlopu na żądanie?
Urlop od siły wyższej przypomina niejako obowiązujący od dawna urlop na żądanie. W rzeczywistości jednak występują między nimi pewne różnice. Urlop na żądanie jest częścią urlopu wypoczynkowego i przysługuje on pracownikowi na maksymalnie 4 dni urlopu z puli wszystkich dni wolnych w danym roku kalendarzowym. Urlop w przypadku siły wyższej z kolei jest dodatkowym zwolnieniem, rozszerzającym urlop o dodatkowe 2 dni lub 16 godzin w roku kalendarzowym.
Za urlop na żądanie pracownikowi przysługuje pełne wynagrodzenia. W przypadku urlopu z powodu działania siły wyższej pracownik otrzyma wyłącznie 50 proc. wynagrodzenia obliczanego w ten sam sposób, co urlopu wypoczynkowego.
Podobieństwem między urlop od siły wyższej a urlopem na żądanie jest natomiast termin składania wniosku. Wnioski o oba urlopy mogą być złożone najpóźniej w dniu rozpoczęcia zwolnienia.