2,2 miliardy dolarów, 10 milionów wspierających i ponad 100 tysięcy projektów zrealizowanych z powodzeniem. Takimi liczbami może się poszczycić najbardziej znana międzynarodowa platforma finansowania społecznego, Kickstarter. Portali crowdfundingowych jest jednak znacznie więcej, działają one także w Polsce. Wystarczyło kilka lat ich intensywnego rozwoju, by pomogły zrealizować plany setek tysięcy internautów z całego świata. Jak można uzyskać wsparcie, z jakim ryzykiem się to wiąże i jak się to wszystko zaczęło?
Bez wsparcia internautów prawdopodobnie nie byłoby smartwatcha Pebble, nie powstałaby gra planszowa "Piwne Imperium", a konkurs organizowany przez NASA odbyłby się bez udziału wrocławskich studentów z projektu "Space Is More".
Kreatywne i nowatorskie inicjatywy mogą liczyć na finansowe wsparcie nie tylko od zamożnych inwestorów, ale także ze strony entuzjastycznie nastawionego tłumu. Crowdfunding to źródło kapitału dostarczanego przez szeroką społeczność wirtualną, która wspiera nieszablonowych pomysłodawców.
Jakie pomysły mają szansę na dotację?
Publikacja książki, pomoc dzieciom, innowacyjny projekt edukacyjny, nowa aplikacja mobilna, a nawet podróż na koniec świata. Każda propozycja może pozyskać dofinansowanie pod warunkiem, że wzbudzi aprobatę wśród odbiorców.
Niezależnie od kategorii przedsięwzięcia (czy to charytatywne, kulturalne czy biznesowe), jego autor może liczyć na wsparcie tłumu, jeśli upubliczni spójną i przekonującą ofertę. Grupa osób jest nie mniej wybredna niż pojedynczy inwestor, dlatego domaga się solidnego przygotowania ze strony twórcy.
Dokładny plan, przejrzyste działania i zaangażowanie w projekt korzystnie wpływają na wrażenia użytkowników, a to oni inwestują pieniądze. I choć zazwyczaj dysponują niewielkimi sumami, to dokładnie zastanawiają się, jak je wydać - nie dadzą nawet kilku groszy, jeśli projekt już na pierwszy rzut oka wyda im się niewiarygodny.
Finansowanie społecznościowe - na czym to polega?
Crowdfunding pozwala pozyskać kapitał na realizację różnych, zazwyczaj innowacyjnych, projektów od internautów, których prezentowana koncepcja zachęci do wpłaty drobnych kwot. Serwisy crowdfundingowe oferują szansę na sukces. Za ich pośrednictwem można nie tylko pozyskać pieniądze na urzeczywistnienie pomysłu, ale też sprawdzić, czy drzemie w nim komercyjny potencjał.
Twórcy nowego projektu tworzą profil na platformie internetowej, gdzie zamieszczają zazwyczaj krótki film, ogólny opis inicjatywy i ilustracje lub zdjęcia, aby ukazać więcej szczegółów. Chodzi o stworzenie jak najbardziej kreatywnej wizytówki, która zachęci użytkowników do współudziału w realizacji planu.
Finansowanie społecznościowe to bezpieczny sposób, działający na zasadzie "all-or-nothing" (wszystko albo nic). Jeśli pomysłodawca nie zbierze wymaganej kwoty, nie poniesie żadnych kosztów, a wszyscy fundatorzy otrzymują zwrot wpłaconych pieniędzy bez dodatkowych opłat. Platformy pobierają prowizje tylko w przypadku zrealizowanego projektu.
Prezent za wsparcie
Nieodłącznym elementem takiej działalności są nagrody, oferowane przez twórców dla osób udzielających wsparcia. Wartość bonusów przygotowywanych w zamian za dofinansowanie zależy od wysokości wpłaty fundatorów oraz kategorii projektu.
Mogą to być obrandowane gadżety, bilety na premierę realizowanego spektaklu, egzemplarz płyty czy książki, a czasem także osobiste spotkanie. Taka forma rekompensaty za dotację to bodziec, który może skłonić ludzi do dofinansowania przedsięwzięcia.
Platformy crowdfundingowe w Polsce
Finansowanie społecznościowe od kilku lat zdobywa coraz większą popularność w Polsce. Powstają różne platformy, gdzie ludzie mogą bezpośrednio prosić o pomoc innych użytkowników. Pierwszym takim portalem był PolakPotrafi.pl, utworzony w 2011 roku.
Poza polskim prekursorem serwisów crowdfundingowych, do najbardziej rozpoznawalnych platform należą obecnie: wspieram.to, wspólnyprojekt.pl, siępomaga.pl czy wspieramkulturę.pl. Za ich pośrednictwem finansowane są różne propozycje prywatne, ale także kampanie społeczne. Najbardziej popularnymi inicjatywami w Polsce są projekty charytatywne.
Krótka historia crowdfundingu
W 1997 roku amerykańscy fani brytyjskiej grupy rockowej Marillion przeprowadzili w internecie zbiórkę pieniężną na organizację trasy koncertowej po Stanach Zjednoczonych. W wyniku kampanii socialowej zebrali 60 tysięcy dolarów. Po kilku latach, zespół wykorzystał tę metodę finansowania przy powstawaniu albumów "Anoraknophobia", "Marbles" i "Happiness Is the Road".
Pierwsze platformy internetowe, które umożliwiały finansowanie projektów przez zbiórkę środków od fanów, były związane stricte z działalnością muzyczną. Od 2000 roku twórczość muzyków mogła być wspierana za pośrednictwem ArtistShare.net. Następne tego typu portale powstały w 2006 i 2009 roku (Sellaband i Pledge Music).
W 2008 roku powstał pierwszy serwis, który pozwalał na finansowanie projektów o dowolnej tematyce, Indiegogo. Rok później pojawił się Kickstarter - największa strona crowdfundingowa na świecie.
Obecnie do najbardziej rozpoznawalnych platform finansowania społecznościowego należą: Kickstarter, Indiegogo, RocketHub i Onevest.