Media prześcigają się w licytacji, ile kosztowałoby spełnienie obietnic kandydatów na prezydenta. Jeśli przyjrzymy się dokładniej składowym takich kalkulacji, okaże się, że miliardowe koszty wcale nie wynikają z obiecywania gruszek na wierzbie, a jedynie z tego, ze darmowe gruszki z gruszy mają pozostać darmowe...
Kampanię zarówno Komorowskiego, jak i Kaczyńskiego można by nazwać anty-Obamową. O ile fundamentalnym hasłem amerykańskiego prezydenta było _ change, o tyle rodzimi kandydaci w debatach prześcigali się w licytacji na don't change! _ – nie ruszać KRUSu, wcześniejszych emerytur za pieniądze podatników, czy innych przywilejów branżowych.
Obietnice typu _ don't change! _ spełnić stosunkowo łatwo. Tak jak łatwo jest zignorować przewlekłą, ale jeszcze niezbyt dokuczliwą chorobę, niż podjąć inwazyjne leczenie. Myślenie w kategoriach _ jakoś to będzie _ jest w Polsce tak popularne, że dotyczy chyba w równym stopniu szalonych nastolatków co rasowych polityków.
Oczywiście nikt nie używałby retoryki _ don't change! _ gdyby nie trafiała ona w gusta wyborców. Fakt, że Polakowi nie trzeba już obiecywać stu milionów, ale wystarczy powiedzieć, że nie zabierze się mu dziwacznych branżowych przywilejów, świadczy o tym, jak bardzo wciąż jesteśmy skażeni PRL-em.
W PRL-u funkcjonał specyficznie rozumiany system sprawiedliwości, który polegał na tym, że górnicy dostawali deputaty węglowe, prezenterki telewizyjne talony do fryzjera, a sprzedawczynie w mięsnym mogły schować pod ladę deficytowy kawałek mięsa. Był to system ekonomicznie absurdalny i dużo mniej efektywny niż ten oparty po prostu na bodźcach pieniężnych. Dodatkowo, budował w różnych grupach fałszywe poczucie wyjątkowości, stymulował egoizm i wewnętrznie antagonizował społeczeństwo.
Jest bardzo smutne, że dwóch głównych kandydatów na fotel prezydenta broniło tego dziwacznego systemu. Broniło go w imię fałszywej retoryki _ praw nabytych _, która jest zupełnie arbitralna – równie dobrze w imię praw nabytych nie wolno byłoby nigdy zmieniać skali podatkowej albo przedsiębiorca mógłby się domagać stałego udziału w rynku dla swojej firmy. Zamiast odważnie uświadomić społeczeństwu, że ten system mu szkodzi, pseudo-prawicowi politycy wolą konserwować reliktowy model _ socjalistycznej sprawiedliwości _.
Nie należy zatem wątpić, że Prezydent Komorowski dotrzyma większości przedwyborczych obietnic. Niestety! No może poza tymi drugoplanowymi, jak 1000 km dróg w 500 dni, które raczej przekształcą się w 500 km w 1000 dni, ale to już skażeni komuną miłośnicy darmowych gruszek jakoś mu wybaczą.
Autor felietonu jest ekonomistą specjalizującym się
w zagadnieniach racjonalności, ekonomii behawioralnej i psychologii hazardu