Dzik: Niemcy są mądrzejsi - oni swoje symbole pielęgnują

Sierpień '80 jest świetnym historycznym symbolem, z dwóch powodów: symboliczności i historyczności właśnie. Powinien być uczczony wesołym festynem,a nie swojską bijatyką i uczonymi dywagacjami, ile jest procent Solidarności w Solidarności i kto zachowuje do niej swoiście pojęte prawa autorskie.

Nie powinno nikogo dziwić, że ludzie, którzy trzydzieści lat temu działali wspólnie, teraz stoją po dwóch stronach barykady, że organizacja kojarzona kiedyś z walką o godność, dziś może bardziej kojarzyć się z walką o ciepłe posady działaczy. Zmieniają się czasy, okoliczności, priorytety, charaktery. Stałe pozostają tylko symbole - o ile je należycie chronimy.

Pamięć historyczna to rzecz bardzo złożona. Świetnie wyczuł to Conan Barbarzyńca w filmie Johna Miliusa, mówiąc przed finałową walką:_ nikt nie będzie pamiętał, czy byliśmy źli czy dobrzy, dlaczego walczyliśmy, czy dlaczego zginęliśmy, ważne, że dziś dwóch staje przeciw wielu _.

Solidarności udało się uzyskać statut abstrakcyjnego symbolu - nierównej walki ludzi przeciw opresyjnemu systemowi. To symbol bardzo użyteczny na potrzeby edukacji wewnętrznej i prestiżu na arenie międzynarodowej. Powinno się go pielęgnować i chronić. Jak wielkie znaczenie mają takie symbole doskonale świadczy casus muru berlińskiego - wydarzenia w sumie wtórnego i mało istotnego praktycznie, ale tak wymownego, że dziś utożsamianego na świecie z końcem zimniej wojny.

Niemcy doskonale o tym wiedzą i do głowy by im nie przyszło demitologizować czy publicznie kłócić się nad cegłami z berlińskiego muru. U nas tymczasem zrobiono wiele by inny kapitalny symbol, Okrągły Stół, obrzydzić lub przynajmniej przemilczeć. Czy Solidarność będzie następna?

Rozumiałbym jeszcze, gdybyśmy w swej naturze mieli bezpardonową walkę o czystą, nieskażoną symbolami prawdę historyczną, poddaną do bólu trzeźwej i realistycznej analizie. Tak jednak nie jest,czego najlepszym przykładem jest budowana od lat symbolika Powstania Warszawskiego, proces, który bardzo kontrowersyjne wydarzenie usiłuje przekłuć w jednoznaczny, chwalebny znak bohaterskiej walki.

Dobrego pisarza czy reżysera można poznać nie po tym, że decyduje się napisać czy nakręcić kolejną część kasowego cyklu, ale po tym, że wie kiedy powiedzieć stop i wziąć się za coś nowego. Nasi politycy i intelektualiści jeszcze tego nie rozumieją. Gdy kiedyś to pojmą, rocznicę Sierpnia 1980 spędzą wesoło przy grillu, a dogryzać sobie będą przy innej okazji.

Autor felietonu jest ekonomistą specjalizującym się w zagadnieniach racjonalności, ekonomii behawioralnej i psychologii hazardu.