Spółki państwowe za PO-PSL radziły sobie lepiej niż za PiS. Warunki rynkowe były gorsze

Wiele dobrych słów wylało się ostatnio na menadżerów nominowanych przez rząd Prawa i Sprawiedliwości. Zyski kilku spółek wzrosły spektakularnie, a za nimi ich wartość rynkowa. Teoretycznie menadżerowie mianowani przez PO-PSL nie wytrzymują porównania. Ale tylko, jeśli nie weźmiemy pod uwagę, w jakich warunkach działali.

Wojciech Jasiński, prezes PKN Orlen, został ostatnio uznany najbardziej wartościowym menadżerem w rankingu przygotowanym przez firmę public relations Martis Consulting. Firma zarabia w ostatnich kilku kwartałach po ponad 1,5 mld zł, co w dotychczasowej historii udało jej się przedtem tylko dwa razy.

Teoretycznie PiS-owscy menadżerowie radzą sobie świetnie. Wartość kierowanych przez nich spółek wzrosła w ostatnim roku o 100 mld zł.

Bardzo dobrze, że spółki mają zyski, ale czy aby na pewno menadżerowie PiS są lepsi niż ci, mianowani przez poprzednie rządy wybierane przez koalicję PO-PSL?

Postanowiliśmy to sprawdzić i pokazać, jak zmieniała się wartość państwowych spółek w skali porównawczej, czyli względem WIG20. W tym celu wykorzystaliśmy stworzony przez nas w tym roku PiS Index i skonstruowaliśmy analogiczny PO-PSL Index. Dzięki temu można zobaczyć, jaki wzrost zaliczyły "państwowe" spółki za obecnej i poprzedniej koalicji.

Zestawiając to z ruchami indeksu WIG20 - podobnego w zasadach budowy do PiS Index i PO-PSL Index - możemy zobaczyć, którzy menadżerowie radzili sobie lepiej na tle rynku.

Z takiego porównania dla PiS wynika nieco mniej optymistyczny obraz, niż obowiązuje w obliczu świetnych wyników spółek. Owszem PiS Index wzrósł aż o 19,5 proc. w ciągu niecałych dwóch lat ich rządów, tyle że w tym czasie WIG20 zyskał 20,6 proc. Można więc powiedzieć, że prezesi udźwignęli ciężar obowiązków, ale ich wysiłki dały efekt prawie taki sam, jak pozostałych największych spółek giełdowych.

Co ciekawe, o wiele lepiej na tle WIG20 wyglądają dokonania menadżerów z PO-PSL. Mimo że wartość spółek przez nich zarządzanych spadła w osiem lat o średnio 34,5 proc. (tak pokazuje zmiana indeksu PO Index), to w tym czasie WIG20 stracił więcej - 43,6 proc. Po prostu koniunktura była gorsza.

Na osiem lat rządów: w czterech latach spółki państwowe radziły sobie na giełdzie lepiej niż reszta rynku, a w czterech pozostałych - gorzej. Tyle że drugi rok rządów PO-PSL wyrobił znaczącą przewagę, której nie udało się stracić do końca kadencji.

Jak da się zauważyć z wykresu PO-PSL Index, wzrost wartości państwowych spółek na giełdzie skończył się w czerwcu 2011 roku - potem ich poziom wyceny coraz bardziej zbliżał się do reszty rynku. Wzrost PiS Index trwa, ale w tym samym tempie co całego WIG20, tj. w pierwszym roku rządów państwowe firmy radziły sobie gorzej, w drugim dużo lepiej, a w rezultacie mamy podobny wzrost co całego WIG20.

Oczywiście w przypadku PiS Index trzeba wziąć pod uwagę, że repolonizacja spowodowała, że obecnie już połowa kapitalizacji giełdy jest w rękach państwa - "odzyskano" Pekao, przejęto Alior Bank (przez PZU)
. Spółki państwowe zdominowały giełdę, a więc zarazem WIG20, więc nie dziwne, że skonstruowany na ich bazie indeks porusza się podobnie do WIG20 (choć akurat w ostatnim roku zachowywał się dużo lepiej).

Inaczej wyglądało to za koalicji PO-PSL. Gdy przejmowała rządy w 2007 roku, na giełdzie notowanych było 10 spółek, w których państwo sprawowało kontrolę. Ich wartość giełdowa stanowiła 27 proc. kapitalizacji całej giełdy.

Rząd Tuska zasilił giełdę o nowe spółki - pojawiła się cała energetyka, zadebiutowało PZU i wreszcie sama GPW, a do tego JSW i PKP Cargo, części się pozbywał (Bogdanka, która potem trafiła pod skrzydła Enei, Ciech, Ruch, Mennica Polska). Po wszystkich debiutach, na koniec 2013 r. spółki "państwowe" stanowiły już 42 proc. kapitalizacji giełdy.

Pierwszą wartość zarówno PiS Index, jak i PO Index - 1000 pkt. - ustaliliśmy na dzień po wyborach. W portfelu indeksu PiS Index jest obecnie 21 spółek, w których państwo, lub jego instytucje, czy firmy mają kontrolę, w tym prawo mianowania menadżerów. W portfelu PO-PSL Index pod koniec rządów było 19 spółek, a na początku 10.

Wagę poszczególnych spółek w indeksie ustaliliśmy na podstawie kapitalizacji ich akcji na zaraz po wyborach, pomniejszonej o udział państwa w kapitale akcyjnym. To ostatnie zrobiliśmy, by uwzględnić faktyczną dostępność akcji w obrocie na giełdzie.

Zgodnie z formułą stosowaną przy konstrukcji WIG20 ograniczyliśmy wpływ pojedynczej spółki na indeks do 15 proc.

Przy wyliczaniu indeksu, podobnie jak w WIG20 nie braliśmy pod uwagę wypłaconych dywidend i praw poboru przyznanych akcjonariuszom. Jest to więc indeks cenowy, a nie dochodowy, a w ten sposób jego kwotowania są porównywalne z WIG20.

Zarówno w przypadku PiS Index, jak i PO Index zmienialiśmy skład przy zmianach bezpośredniego, lub pośredniego udziału Skarbu Państwa o więcej niż 1 proc. kapitału.