Już nie Polska I Łotwa będą najbiedniejszymi krajami członkowskimi UE. Od 1 stycznia palmę pierwszeństwa w tej niechlubnej klasyfikacji przejmie Rumunia i Bułgaria. Oba kraje czeka daleka droga, by dogonić unijną średnią.
Z danych Eurostatu wynika, że produkt krajowy brutto Rumunii i Bułgarii na głowę mieszkańca to odpowiednio 34 i 33 proc. liczonej jako 100 proc. średniej obecnych 25 krajów członkowskich (dane z 2005 roku). To o wiele mniej, niż na Łotwie, która z 48 proc. średniej unijnej jest obecnie na dole stawki (Polska, z 50 proc., jest druga od dołu).
_ Bułgaria i Rumunia złożyły wnioski o przyjęcie do wspólnoty w 1995 roku. Negocjacje rozpoczęte w lutym 2000 roku zakończyły się w grudniu 2004 roku. _ Połączony PKB obu krajów to w sumie zaledwie 1 proc. PKB dwudziestki piątki: w Bułgarii wynosi 21 mld euro, w Rumunii 79 mld rocznie. PKB obecnej UE to 10.847 mld euro. Na rolnictwo przypada z tego w UE niecałe 2 proc., w Rumunii i Bułgarii - 9-10 proc.
Oba nowe kraje mają wyższą inflację (4,8 proc. w Rumunii i 5,7 proc. w Bułgarii), ale niższe bezrobocie (odpowiednio 7,6 -7,4 proc.) niż średnia unijna (inflacja: 1,8 proc., bezrobocie: 7,9 proc.).
O stopniu ich rozwoju świadczą też inne wskaźniki: niższa niż w innych krajach UE średnia oczekiwana długość życia: w UE 76 lat mężczyźni, 82 lata kobiety, zaś w Rumunii i Bułgarii 68-69 lat mężczyźni i 75-76 lat kobiety. W Rumunii wskaźnik śmiertelności dzieci sięga 15 na tysiąc urodzeń, zaś w Bułgarii - 10,4. Średnia w UE to 4,5.
Oba kraje wydają mniej na edukację niż obecni członkowie UE: Rumunia - 3,4 proc. PKB, zaś Bułgaria - 4,2 proc. Średnia w UE to 5,2 proc. Jeszcze większe dysproporcje widać w proinnowacyjnych wydatkach na badania i rozwój: wynoszą one w tych krajach 0,4-0,5 proc. PKB, podczas gdy średnio w obecnych 25 krajach członkowskich - 1,86 proc. (i tak wciąż za mało w ocenie Komisji Europejskiej)
.
Oba kraje złożyły wnioski o przyjęcie do wspólnoty w 1995 roku. Negocjacje rozpoczęte w lutym 2000 roku zakończyły się w grudniu 2004 roku. Traktat Akcesyjny został podpisany w kwietniu rok później. We wrześniu 2006 roku Komisja Europejska uznała, że Bułgaria i Rumunia są gotowe do członkostwa, ale wytknęła im szereg poważnych braków, głównie w systemie dystrybucji unijnych funduszy, bezpieczeństwie żywności, wymiarze sprawiedliwości, walce z korupcją i zorganizowaną przestępczością. To otwiera drogę to zastosowania tzw. klauzul ochronnych, które mogą ograniczyć korzyści z członkostwa w UE. Już teraz, ze względu na ogniska chorób zwierzęcych, rumuńskie i bułgarskie mięso nie może swobodnie krążyć po wewnętrznym rynku UE.
_ Połączony PKB obu krajów to w sumie zaledwie 1 proc. PKB dwudziestki piątki: w Bułgarii wynosi 21 mld euro, w Rumunii 79 mld rocznie. PKB obecnej UE to 10.847 mld euro. _
Wraz z nowym rozszerzeniem Unii Europejskiej przybędą nowe języki urzędowe: bułgarski i rumuński, ale w sumie ich liczba zwiększy się do 23 - dochodzi także język irlandzki (gaelic), co oznacza konieczność dalszego zwiększenia rzeszy tłumaczy pracujących dla unijnych instytucji, liczącej obecnie 4 tysiące osób. O blisko 30 mln ludzi zwiększy się także liczba mieszkańców Unii Europejskiej.
Rozszerzeni oznacza też konieczność przyznania Rumunom i Bułgarom etatów w unijnych instytucjach - do roku 2011 Komisja Europejska chce zatrudnić ponad 1000 osób z dwóch nowych krajów członkowskich. Na razie, na tymczasowych kontraktach, pracuje ich w Brukseli 230.
| RUMUNIA W PIGUŁCE |
| --- |
|
POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE: Kraj o powierzchni 238 tys. km kwadratowych ma dostęp do Morza Czarnego. Graniczy z Ukrainą, Mołdawią, Węgrami, Serbią i Bułgarią. LUDNOŚĆ: 22 mln mieszkańców. 16 grup mniejszości narodowych, w tym Węgrzy stanowiący 6,6 proc. populacji i Romowie - oficjalnie 2,5 proc. (8 proc. według organizacji pozarządowych). STOLICA: Bukareszt - 2,2 mln mieszkańców. JĘZYK URZĘDOWY: rumuński. RELIGIA: prawosławie - 87 proc. ludności, katolicyzm - 5 proc., protestantyzm - 3,5 proc., islam - 0,8 proc. HISTORIA: W starożytności tereny zamieszkane przez Daków i podbite przez Rzymian, od których pochodzi nazwa państwa. W średniowieczu ukształtowały się dwa księstwa - mołdawskie i wołoskie, z których w XIX wieku uformowało się państwo rumuńskie po zniesieniu panowania osmańskiego. W 1881 roku Rumunię ogłoszono królestwem. W 1918 roku przyłączono Siedmiogród, Besarabię i północną Bukowinę. W międzywojniu -
monarchia parlamentarna. W 1938 r. król Karol II przejmuje władzę dyktatorską i zmienia politykę na proniemiecką. Po 1940 roku Rumunia stała się sojusznikiem Niemiec w wojnie z ZSRR. Po wojnie Besarabia weszła w skład ZSRR jako Mołdawska SRR, a północna Bukowina została włączona do Ukraińskiej SRR. W 1945 roku pod naciskiem radzieckim władzę objęli komuniści, którzy prowadzili w Rumunii politykę ograniczonej niezależności od Moskwy. W grudniu 1989 r. doszło do obalenia i rozstrzelania komunistycznego przywódcy Nicolae Ceausescu. USTRÓJ POLITYCZNY: republika parlamentarna od 1991 roku. Dwuizbowy parlament składający się z Izby Deputowanych i Senatu, wybierane na czteroletnią kadencję w wyborach powszechnych. Prezydent wybierany w wyborach powszechnych na kadencję pięcioletnią (do 2004 roku na 4-letnią). Prezydent: Traian Basescu od 20 grudnia 2004 roku. Premier Calin Popescu-Tariceanu od grudnia 2004 roku, lider Partii Narodowo-Liberalnej (PNL). Rządząca koalicja składała się z początkowo z PNL, Partii
Demokratycznej (PD), Demokratycznego Związku Węgrów w Rumunii (UDMR) i Partii Konserwatywnej (PC), zmodyfikowana na początku grudnia tego roku po odejściu konserwatystów. GOSPODARKA: Od 1991 roku gospodarka Rumunii jest prywatyzowana, ale ok. 30 proc. gospodarki pozostaje w rękach państwa. Najważniejszymi gałęziami są górnictwo, hutnictwo i przemysł maszynowy. Rozwija się również turystyka. Średnia płaca wynosi równowartość 230 euro. BEZROBOCIE: 6,2 proc. (2004 r.) INFLACJA: 9 proc. (2005 r.), w 2006 r. oczekiwana 5 proc. DOCHÓD NARODOWY: 2914 euro na mieszkańca (2005 r.). SIŁY ZBROJNE: 97 tys. ludzi. W październiku podjęto decyzję o rezygnacji z poboru i przejściu wojska na zawodowstwo. Rumunia jest członkiem NATO od 2004 roku. Po wstąpieniu do UE, Rumunia będzie siódmym co do wielkości krajem Wspólnoty. |
| BUŁGARIA W PIGUŁCE |
| --- |
|
POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE: Kraj o powierzchni 111 tys. km kwadratowych leży na Bałkanach, ma dostęp do Morza Czarnego; graniczy z Grecją, Turcją, Macedonią, Serbią i Rumunią. LUDNOŚĆ: 7,7 mln mieszkańców. Liczba ta zmalała z 9 milionów w 1989 roku z powodu emigracji po upadku komunizmu i spadku liczby narodzin. Większość stanowią Bułgarzy - 83 proc. Mniejszość turecka to 9 proc. ludności, a Romowie prawie 5 proc. (według nieoficjalnych danych, liczba ta może sięgać nawet 10 proc.). STOLICA: Sofia - 1,3 mln mieszkańców. JĘZYK URZĘDOWY: bułgarski (alfabet cyrylica). RELIGIA: prawosławie - 83 proc. mieszkańców, islam - 12 proc., katolicyzm - 1 proc. HISTORIA: Państwo założone w 681 roku. W XI i XII wieku znajdowało się pod panowaniem bizantyjskim. Panowanie otomańskie od 1398 do 1878 roku, następnie księstwo zależne od Turcji. Niepodległość od 1908 roku. Bułgaria walczyła w I i II wojnie światowej po stronie Niemiec. Od
1947 do 1989 roku - reżim komunistyczny, oficjalna nazwa kraju - Bułgarska Republika Ludowa. Zgodnie z konstytucją z 1990 roku - Republika Bułgarii. USTRÓJ POLITYCZNY: republika parlamentarna z jednoizbowym parlamentem (Zgromadzenie Narodowe). Prezydent wybierany w wyborach powszechnych na pięcioletnią kadencję. Prezydent: Georgi Pyrwanow wybrany na drugą kadencję 29 października 2006 roku, premier: Sergej Staniszew, lider postkomunistycznej Bułgarskiej Partii Socjalistycznej (BSP) od 16 sierpnia 2005 roku. Nie mając większości po wyborach w czerwcu 2005 roku socjaliści rządzą w koalicji z ugrupowaniem byłego premiera Symeona Sakskoburggotskiego i partią mniejszości tureckiej. GOSPODARKA: Bułgaria przyjęła w 1997 roku zalecenia MFW i wprowadziła restrykcyjną politykę finansową, aby wydostać się z kryzysu. Od 2002 roku PKB rośnie rocznie w tempie 4-5 procent. Główne dziedziny gospodarki to przemysł rolno-spożywczy (30 proc. światowej produkcji olejku różanego - pierwsze miejsce w świecie), turystyka i
petrochemia. Rozwinięty przemysł elektromaszynowy, metalurgiczny, środków transportu, ważną rolę odgrywa transport morski. Bułgaria wielkie nadzieje dotyczące rozwoju gospodarczego wiąże z wstąpieniem do UE. Jednak musi kontynuować reformy, aby nie dopuścić do odcięcia dostępu do wspólnego rynku dla wybranych towarów rolnych niespełniających unijnych standardów. BEZROBOCIE: 11,46 procent (2005 r.), 8,38 proc. (październik 2006 r.). INFLACJA: 5 proc. (2005 r.), 6,1 proc. (listopad 2006 r.). DOCHÓD NARODOWY: 2625 euro na mieszkańca (2005 r.), najniższy w UE. ZADŁUŻENIE ZAGRANICZNE: 18,08 mld euro (wrzesień 2006 r.). SIŁY ZBROJNE: 45 tysięcy ludzi, do 2015 roku siły te mają być zredukowane do 30 tysięcy. Bułgaria jest od 1955 roku członkiem ONZ, od kwietnia 2004 roku należy do NATO. Traktat akcesyjny z UE podpisała 25 kwietnia ubiegłego roku. |
