Czy ZUS będzie finansował z polskich składek emerytury dla Ukraińców? Portal kresy. pl podaje, że "tak". Zakład Ubezpieczeń Społecznych odniósł się do doniesień serwisu. Jego zdaniem nie są one zgodne z prawdą.
Zawarta w 2012 r. polsko-ukraińska umowa miała zagwarantować osiedlającym się w kraju Polakom ze Wschodu wypłatę emerytury za lata pracy na Ukrainie. W praktyce skorzystają głównie masowo napływający do Polski Ukraińcy – podały kresy.pl.
ZUS w odpowiedzi na pytanie zadane przez portal zaznacza, że praca podjęta przez Ukraińca nawet na krótki czas, ale w legalny sposób, zapewnia możliwość pobierania emerytury w wysokości 1000 zł brutto. Jedyny warunek wypłacenia świadczenia - emeryt mieszka w Polsce na stałe.
To duża różnica względem standardów ukraińskich, ponieważ tam średnia emerytura wynosi 2000 hrywien, czyli ok. 270 zł. Pojawiły się obawy, że ludzie ze Wschodu będą przyjeżdżać do Polski tylko ze względu na wyższą emeryturę.
- Jutro składamy interpelację w tej sprawie. Jeśli informacja się potwierdzi to ... grubo (po ukraińsku "bohato")... Na dziś to ok. 2 milionów emerytur... - tak sprawę skomentował Paweł Kukiz na swoim profilu na Facebooku.
Cezary Mech, ekonomista i były wiceminister finansów w rozmowie z kresy.pl uważa, że zapisy umowy w obecnym kontekście są niekorzystne i nielogiczne, a zarazem atrakcyjne dla Ukraińców, co może skłaniać do imigracji emerytalnej osób starszych, chcących łatwo nabyć prawo do emerytury z ZUS.
Sprawa dotyczy też kwestii przyznawania rent. W umowie z 2012 r. określone są warunki nabywania tych świadczeń. Według art. 16, jeżeli prawo do emerytury lub renty przysługuje po zastosowaniu zasady sumowania okresów ubezpieczenia, instytucja właściwa tej strony umowy ustala emeryturę lub rentę.
Co na to ZUS?
Zakład Ubezpieczeń Społecznych opublikował oświadczenie, w którym odnosi się do doniesień portalu kresy.pl.
"Umowa między Polską a Ukrainą o zabezpieczeniu społecznym z 18 maja 2012 r. mówi o tym, że osoba, która pracowała i podlegała ubezpieczeniom społecznym w Polsce i na Ukrainie, emeryturę może uzyskać zarówno z Polski, jak i z Ukrainy. Oczywistym jest, że osoba ta musi spełnić warunki wymagane do nabycia prawa do świadczenia w tych państwach. Jeśli do nabycia prawa do emerytury lub renty przepisy danego państwa wymagają posiadania określonej długości okresów ubezpieczenia, instytucja ustalająca uprawnienia do świadczeń w danym państwie uwzględnia również okresy przebyte w drugim państwie - stronie umowy. Co ważne okresy te nie mogą się pokrywać".
Polsko-ukraińska umowa o zabezpieczeniu społecznym została zawarta na analogicznych zasadach jak inne tego typu dwustronne umowy zawarte przez stronę polską. Zdaniem ZUS "nie jest prawdą, że będzie on finansował emerytury i renty obywateli Ukrainy za okresy pracy na terenie ich macierzystego kraju. Dzięki postanowieniom umowy możliwe jest natomiast transferowanie świadczeń dla świadczeniobiorców mieszkających w Polsce, na ich rachunki bankowe".
Jak pisze Zakład, "podobne uprawnienie przysługuje Polakom mieszkającym na Ukrainie i w innych krajach, z którymi Polska zawarła umowy oraz na obszarze Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Pamiętać należy, że zasada równego traktowania stron, na której oparta jest umowa, zobowiązuje Polskę do uwzględnienia uprawnień obywateli państwa trzeciego w takim samym zakresie jak robi to państwo będące stroną umowy".
Jak wylicza ZUS, "inną zasadą, na której oparto tę i inne tego typu umowy dwustronne, jest zasada sumowania okresów emerytalnych. Pozwala ona na uwzględnienie okresów zatrudniania przy nadaniu uprawnień np. do minimalnej emerytury. W takim przypadku zsumowane zostaną polskie i ukraińskie okresy pracy, ale - co bardzo istotne - wyrównanie świadczenia do kwoty minimalnej emerytury nastąpi od kwoty zsumowanych świadczeń wypracowanych w Polsce i na Ukrainie".
Zakład obrazuje to na następującym przykładzie: jeżeli obywatel Ukrainy przepracuje 15 lat w ojczyźnie i 10 lat w Polsce, osiągnie okres uprawniający do minimalnej emerytury (od 1 października w Polsce wynoszący 25 lat dla mężczyzn). Następnie zsumowane zostanie świadczenie wypracowane na Ukrainie. Warunkiem wypłacanie minimalnej emerytury przez ZUS obywatelom Ukrainy jest ich stałe zamieszkanie na terytorium Polski.
"Warto zaznaczyć, że koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego w UE na podobnych zasadach pozwala Polakom na korzystanie z sumowania okresów przepracowanych w Polsce i w Unii Europejskiej. Mimo dużych różnić w poziomie wynagrodzeń i świadczeń między poszczególnymi krajami nie zaobserwowano masowego wykorzystywania tego mechanizmu do korzystania z wyższych świadczeń poza granicami kraju" - czytamy w stanowisku ZUS.