Zyski banków wzrosły do prawie 14 mld zł. 22 instytucje ze stratą

O blisko 9 proc. wzrosły w 2016 roku zyski sektora bankowego, na który w Polsce składa się ponad 600 instytucji. Zdecydowaną większość dochodów - prawie 12 mld zł - wypracowało 11 banków notowanych na giełdzie. Największymi graczami pozostają PKO BP, Pekao i BZ WBK. Ogromny postęp zrobiły Alior i Idea.

Zysk sektora bankowego w 2016 roku wyniósł 13,9 mld zł. To o 8,5 proc. więcej niż rok wcześniej - wynika z najświeższych danych Głównego Urzędu Statystycznego. Na plusie znalazło się 599 banków, choć były również takie, które zakończyły rok pod kreską - 22 banki (11 komercyjnych i 11 spółdzielczych) odnotowało łącznie blisko 500 mln zł strat.

Aktywa wszystkich banków miały w sumie wartość 1 bln 706 mld zł. To prawie tyle, ile wynosi roczny PKB Polski. Oczywiście największą część z nich stanowiły kredyty i inne należności (70 proc.). Wartość kredytów dla klientów indywidualnych i firm zwiększyła się w rok o 5,3 proc., przekraczając minimalnie okrągły bilion złotych. Jednocześnie środki ulokowane przez klientów na rachunkach osiągnęły wartość 1 bln 84 mld zł.

Raport GUS dotyczący wyników banków pokazuje dane zbiorczo dla całego sektora, na który składają się: 63 banki komercyjne, 558 spółdzielczych i 27 oddziałów instytucji kredytowych. Żeby precyzyjniej pokazać sytuację zebraliśmy szczegółowe informacje z 11 największych banków, których akcje są notowane na giełdzie.

Z analizy ich jednostkowych sprawozdań finansowych wynika, że wypracowany przez nie wynik stanowi 85 proc. zysków całego sektora. Można więc śmiało powiedzieć, że trzon polskiej bankowości tworzą: PKO BP, Pekao, BZ WBK, mBank, ING, Millennium, Alior, Handlowy, Idea, Getin Noble i BOŚ. Dokładnie w tej kolejności plasują się, jeśli chodzi o zyskowność biznesu.

W sumie wymienione banki zarobiły "na czysto" w ubiegłym roku około 11 mld 780 mln zł, a pięć przekroczyło granicę miliarda złotych. Zdecydowanym liderem sektora jest PKO BP, któremu do 3 mld zł zysku zabrakło zaledwie 112 mln zł. Taki rezultat zawdzięcza największej bazie klientów, przekraczającej 9 mln osób. Mają oni do spłaty kredyty na ponad 200 mld zł.

źródło: wyliczenia WP money na podstawie jednostkowych sprawozdań finansowych banków notowanych na GPW

Łączny zysk netto giełdowych banków wzrósł przez rok o 933 mln zł, czyli o 8,6 proc. Najbardziej przyczyniły się do tego PKO BP, BZ WBK i Alior Bank - wszystkie trzy poprawiły wyniki sprzed roku o ponad 300 mln zł. Największego skoku w tym gronie dokonał Alior, który podwoił zysk - w 2016 roku zarobił 632 mln zł, a rok wcześniej 311 mln zł.

Bankom udało się poprawić wyniki mimo wprowadzonego w ubiegłym roku podatku bankowego, który kosztował instytucje finansowe blisko 3,5 mld zł.

- To bardzo silne obciążenie wyników PKO BP - przyznał przy okazji prezentacji sprawozdania finansowego wiceprezes Bartosz Drabikowski. Największy polski bank musiał z tego tytułu przekazać do budżetu 829 mln zł, co jednak nie przeszkodziło mu zwiększyć zyski.

Nie Alior jednak jest liderem, jeśli chodzi o procentowy wzrost zysków. Nie jest nim też Idea Bank, choć poprawił wyniki o ponad 150 proc. Jarosław Augustyniak, prezes banku, podkreśla, że udało się je osiągnąć mimo bardzo niskich stóp procentowych, które utrudniały bankom osiąganie dobrej marży odsetkowej. Wynik Idea Banku na odsetkach był jednak aż o 61 proc. lepszy niż w 2015 roku i wyniósł 624 mln zł.

- Co ważne, wynik ten niemal dwukrotnie przewyższył wynik prowizyjny. Rok wcześniej proporcje między tymi dwiema pozycjami były wyrównane - podkreślał Jarosław Augustyniak.

W tyle wszystkich zostawił Getin Noble Bank (kontrolowany - podobnie jak Idea Bank - przez miliardera Leszka Czarneckiego), którego zysk wzrósł z 13 do 109 mln zł, a więc o blisko 750 proc. Dotyczy to jednak samego banku. Uwzględniając spółki zależne od GNB, które mają wpływ na sprawozdanie skonsolidowane, bank był 42 mln zł na minusie wobec zysków rok wcześniej na poziomie 44 mln zł. W skład grupy Getin Noble Banku wchodzą m.in. Noble Funds TFI, Noble Securities, BPI Bank Polskich Inwestycji czy ProEkspert sp. z o.o.

Nie wszystkie czołowe banki mogą pochwalić się poprawą wyników. Symboliczny 1 proc. spadły zyski drugiego z najbardziej rentownych banków w Polsce, czyli Pekao. Gdyby nie musiał zapłacić podatku bankowego statystyki wyglądałyby dużo lepiej. Do budżetu musiał przekazać w ubiegłym roku 449,5 mln zł.

Prawie 329 mln zł daniny z tytułu nowego podatku wpłacił mBank, którego zysk rok do roku zmniejszył się o 82 mln zł. Procentowo oznacza to o 6 proc. gorszy wynik, co jeszcze nie jest tak złym rezultatem. Podobnie jak w przypadku Handlowego, który zarobił o 16 mln zł mniej (-3 proc.). Największy spadek zysków notuje w zestawieniu Millennium - dochody o jedną piątą niższe oznaczają 162 mln zł mniej w kasie banku względem wyniku wypracowanego w 2015 roku. Skąd taka różnica?

- Jednostkowy zysk netto za 2015 był wyjątkowo wysoki ze względu na ekstra dywidendę z Millennium Leasing, czyli spółki zależnej. Powodem tego była konieczność zrównania współczynników wypłacalności banku do poziomu grupy w związku z nowymi buforami KNF - tłumaczy biuro prasowe Millennium. W 2014 roku jednostkowy zysk netto banku wyniósł 619,5 mln zł, a w 2013 496,8 mln zł.

Co by nie mówić o wyniku, ważne że przychody wymienionych banków wciąż są dużo wyższe niż koszty, czyli są rentowne. Tego nie może powiedzieć Bank Ochrony Środowiska, który już drugi rok z rzędu ma stratę. W 2015 roku wynosiła 39 mln zł, a teraz doszło kolejne 68 mln zł straty. Skala w jakiej BOŚ jest na musie jest duża, o czym świadczy fakt, że równie wysokie zyski, które zbilansowałyby ujemny wynik, po raz ostatni notował w 1999 roku.

Na tak fatalny rezultat wpłynęło głównie zaangażowanie banku w udzielanie kredytów na budowę farm wiatrowych. Finansowanie "zielonych" inwestycji było istotnym wyróżnikiem działań BOŚ w przeszłości, w szczególności w latach 2014-2015. Teraz okazało się, że ryzyko tego typu projektów wymusiło przeszacowanie wartości aktywów o kwotę 98 mln zł, co bezpośrednio zaciążyło na zyskach. Prezes Stanisław Kluza podkreśla, że gdyby nie te odpisy, bank miałby 31 mln zł zysku netto, o czym pisaliśmy już w WP money.

Pod koniec 2016 roku działalność operacyjną prowadziło w Polsce 621 banków (o 4 mniej niż rok wcześniej). Liczba banków komercyjnych zmniejszyła się do z 65 do 63, z 53 do 51 spadła liczba banków z przewagą kapitału zagranicznego. Liczba oddziałów instytucji kredytowych nie zmieniła się i wyniosła 27. Ponadto funkcjonowało 558 banków spółdzielczych (o 2 mniej niż w końcu 2015 roku).

"Zmiany liczby banków ogółem oraz w poszczególnych grupach były spowodowane głównie przez procesy konsolidacyjne w sektorze. Ponadto, jeden bank ze 100 proc. udziałem kapitału zagranicznego został przekształcony w oddział instytucji kredytowej, a jeden oddział instytucji kredytowej zaprzestał działalności z powodu postawienia go w stan likwidacji przez zagranicznego właściciela. W 2016 roku ogłoszono upadłość jednego banku spółdzielczego, podobnie jak w 2015 roku, ale był to znacznie mniejszy bank" - czytamy w podsumowaniu raportu GUS.