Pastusiak: Wobec Jemenu Amerykanie są hipokrytami

*Prof. Longin Pastusiak, politolog, amerykanista: *Prezydent Saleh faktycznie jest autorytarnym dyktatorem, który sprawuje władzę od ponad trzydziestu lat. Spodziewał się zamieszek społecznych i teraz wyraźnie kluczy. Raz mówi, że ustąpi, raz że nie ustąpi, innym razem, że poczeka aż będzie miał komu przekazać władzę. Jego los jest jednak przesądzony. Ustąpienie czy ucieczka to tylko kwestia czasu.

Raczej nikt się na nią nie zdecyduje. Trzeba przyznać, że w postawie Stanów Zjednoczonych jest w obecnej sytuacji dużo hipokryzji. Przecież także w Jemenie zginęło już sporo ludzi, były krwawe starcia, a Amerykanie zachowują się dość powściągliwie. Jeżeli krytykują postępowanie władz Jemenu, to tylko _ półgębkiem _. W przypadku Libii reakcja była o wiele bardziej zdecydowana.

Od lat prezydent Jemenu jest sojusznikiem Amerykanów. Proamerykański rząd zwalcza Al Kaidę, a w zamian Amerykanie finansują między innymi jemeńską armię. Dla USA Jemen to niezwykle ważne miejsce na mapie świata. Leży w strategicznym miejscu, bo przecież przez kanał w Zatoce Adeńskiej przypływa amerykańska flota. Gdy do tego dołożymy interesy związane z ropą naftową, to Stanom Zjednoczonym nie może być obojętne, kto jest u władzy w Jemenie, muszą żyć w przyjaźni.

W obecnej chwili nie wierzę, by władzę w Jemenie miała przejąć Al Kaida. Po upadku prezydenta Saleha kontrolę nad krajem przejmie zapewne armia. A z nią Amerykanie będą chcieli się dogadywać. Mają argumenty, bo - jak już wspomniałem - od lat wspierają ją finansowo. Poza tym centrum protestów w Jemenie jest zlokalizowane na uniwersytetach, to nie terroryści z Al Kaidy. Zaznaczam, że mówię o najbardziej prawdopodobnym scenariuszu. Trzeba jednak pamiętać, że na Bliskim Wschodzie wszystko jest możliwe.

Stanowisko USA wobec wydarzeń w Syrii będzie zapewne o wiele bardziej krytyczne. Jeżeli dalej będzie dochodzić do krwawych zajść to można spodziewać się, że rząd USA wyraźnie potępi Syrię i prezydenta Assada. Tutaj trudno liczyć na dobre stosunki.

Amerykanie za wszelką cenę będą chcieli uniknąć wikłania się w interwencję wojskową, zwłaszcza lądową, w którymkolwiek z krajów Bliskiego Wschodu. Ten region jest dla nich niezwykle ważny nie tylko ze względu na surowce. Chodzi również o wspieranie interesów Izraela za wszelką cenę oraz o sentyment do czasów zimnej wojny, podczas której Bliski Wschód był _ miękkim podbrzuszem _ Związku Radzieckiego. Dziś również toczy się tu walka o wpływy. Dlatego Amerykanie dopóki mogą, będą powściągliwi, a jakąkolwiek interwencję najchętniej załatwiliby rękami Europejczyków.

Rosja, póki może, będzie w tej sytuacji powściągliwa i ostrożna, wstrzymując się od głosu przy głosowaniach nad przeróżnymi rezolucjami. Dopóki Amerykanie będą pogarszać swoje stosunki i wizerunek na Bliskim Wschodzie, Rosja będzie siedzieć cicho, bo dla niej taki konflikt jest bardzo dobry.

Taki proces już powoli się zaczął. Widać, że Barack Obama jest bardzo ostrożny w stosunkach z krajami arabskimi. Chce pokazać, że wbrew licznym sondażom USA nie są głównym wrogiem świata islamu, nawet są jego przyjacielem. Obama podkreślał to już między innymi w przemówieniu na Uniwersytecie w Kairze czy w parlamencie tureckim. Dlatego w tak skomplikowanej sytuacji trudno oczekiwać jednoznacznych decyzji ze strony USA.