Plany rozmieszczenia elementów tarczy antyrakietowej w Czechach i w Polsce były konsultowane na forum NATO, w tym w ramach Rady NATO-Rosja - powiedział wiceminister spraw zagranicznych Witold Waszczykowski na wspólnym posiedzeniu senackich komisji spraw zagranicznych i obrony narodowej.
Jak poinformował, takie konsultacje prowadzili przedstawiciele USA oraz Czech.
We wtorkowym posiedzeniu komisji poświęconym perspektywom wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii Europejskiej uczestniczyli - oprócz senatorów i przedstawicieli MON oraz MSZ - eksperci z uczelni wyższych i organizacji pozarządowych.
Senatorowie ciekawi byli czy plany rozmieszczenia elementów amerykańskiego systemu obrony w Europie nie podzielą UE i nie storpedują działań zmierzających do stworzenia unijnej polityki bezpieczeństwa.
Prezes Centrum Stosunków Międzynarodowych Eugeniusz Smolar ocenił, że nie ma takiego zagrożenia. "Żadne unijne państwo nie zgłosiło sprzeciwu wobec takich planów i wątpię by taki sprzeciw się pojawił. Ponadto Amerykanie podkreślali, że tarcza może w przyszłości służyć zarówno NATO, jak i zjednoczonej Europie" - mówił.
Podsekretarz stanu w MON Marek Zająkała zapewniał, że Polska nie zamierza zaniedbywać wojskowej współpracy wewnątrzunijnej na korzyść sojuszu z USA, choć przyznał, że podstawowym gwarantem bezpieczeństwa Polski jest NATO.
"Polska traktuje politykę bezpieczeństwa UE jako uzupełnienie NATO" - podkreślił. Co - jak dodał - nie oznacza, że Polska nie angażuje się w unijne projekty. "Ważnym elementem wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa są grupy bojowe. Polska ma zamiar uczestniczyć w dwóch takich grupach. W obu chcemy być państwem wiodącym" - mówił Zająkała.
Jak wyjaśnił, pierwsza grupa, którą współtworzyć będziemy z Litwą, Łotwą, Niemcami i Słowacją, powstanie w pierwszej połowie 2010 r. Druga - utworzona przez Polskę, Francję i Niemcy - powstanie w 2013 r.
Zająkała podkreślił też, że Polska aktywnie uczestniczy w międzynarodowych misjach pokojowych pod sztandarem Unii, a nasze wojska brały udział w trzech, z czterech takich przedsięwzięć: w Macedonii, Bośni i Hercegowinie oraz w Demokratycznej Republice Konga.
Te zapewnienia nie przekonały prof. Ryszarda Zięby z Instytutu Stosunków Międzynarodowych UW, który zarzucił obecnemu rządowi jak i poprzednim gabinetom niechęć do współpracy w ramach tzw. drugiego filaru UE, w ramach którego Unia Europejska podejmuje działania w skali międzynarodowej.
"Polskie elity stworzyły sztuczny dylemat polegający na wyborze między USA a UE. To wahanie między Brukselą a Waszyngtonem jest powodem małej aktywności na forum Unii" - ocenił.
Współpraca obronna początkowo była prowadzona poprzez Unię Zachodnioeuropejską (UZE). UZE to organizacja polityczno- militarna. Państwa członkowskie tej grupy zobowiązały się do przestrzegania zasady wspólnej obrony i do użycia wszelkich środków dla odparcia agresji militarnej zastosowanej przeciwko jednemu z nich. W jej skład prócz Belgii, Francji, Holandii, Luksemburga i Wielkiej Brytanii, które stanowiły trzon grupy od 1948 roku, wchodzą Włochy i Niemcy, a także Hiszpania, Portugalia i Grecja.
Pomysł przeniesienia tej współpracy na forum UE pojawił się na początku lat 70. Jednak formalne wprowadzenie polityki obronnej w ramy Unii Europejskiej nastąpiło w ramach Traktatu z Maastricht podpisanego w 1992 r.
Jak twierdzą niektórzy politycy opozycji, umieszczenie elementów tarczy w Polsce byłoby sprzeczne ze zobowiązaniami naszego kraju wynikającymi z członkostwa w Unii i NATO.
W styczniu USA oficjalnie zaproponowały Polsce i Czechom umieszczenie na terytorium obu państw elementów tarczy antyrakietowej. W Czechach miałaby się znaleźć baza radarowa, a w Polsce wyrzutnie rakiet przechwytujących. Amerykańska tarcza antyrakietowa ma chronić USA i ich sojuszników przed atakami ze strony tzw. nieprzewidywalnych państw jak np. Iran. (PAP)
och/ mok/ jra/
