Kilka miesięcy temu Ministerstwo Finansów przygotowało projekt założeń do ustawy o odwróconym kredycie hipotecznym. Chodzi w nim o to, by emeryci, którzy mają problemy finansowe, mogli poprawić swoją sytuację poprzez skorzystanie z majątku zgromadzonego w ciągu swojego życia.
Nowa ustawa ma uregulować rynek, na którym w tej chwili produkt działający na zasadzie odwróconej hipoteki oferuje tylko jedna instytucja nie będąca bankiem. Wykorzystuje ona tzw. umowę dożywocia. Czyli w zamian za wypłacane co miesiąc świadczenie, staje się właścicielem mieszkania, w którym dotychczasowy właściciel ma prawo zamieszkiwać do końca życia.
W tym przypadku prawo własności mieszkania przenoszone jest już przy podpisaniu umowy. Rząd chce, by w przypadku oferowanej przez banki odwróconej hipoteki, następowało to po śmierci osoby, która do tej pory miała prawo własności lub użytkowania wieczystego nieruchomości.
Resort finansów podkreśla, że nowe rozwiązania zapewnią starszym osobom bezpieczeństwo. Bo instytucje oferujące umowy dożywocia nie podlegają nadzorowi finansowemu ani żadnym szczególnym regulacjom. - Ponadto nie mają obowiązku szczegółowego informowania klientów o oferowanym produkcie, co może utrudniać osobom starszym pełne zapoznanie się z ofertą oraz podjęcie świadomej decyzji. Oferty oparte o konstrukcję dożywocia nie zabezpieczają ponadto interesów spadkobierców - podkreśla ministerstwo w komunikacie.
Do tej pory banki nie oferowały odwróconej hipoteki, bo obecne przepisy w praktyce uniemożliwiają udzielanie odwróconych kredytów przez te instytucje. Na czym ma więc polegać nowy w Polsce - choć wzorowany na funkcjonujących od kilkudziesięciu lat m.in. w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii - produkt? Senior, który chce poprawić swoją sytuację finansową, może otrzymywać od instytucji kredytującej kwotę kredytu w ratach przez czas określony w umowie lub otrzymać całą kwotę w formie wypłaty jednorazowej.
By otrzymać kredyt nie trzeba będzie wykazać się posiadaniem zdolności kredytowej. A pieniądze będzie może przeznaczyć na dowolny cel.
Wierzytelność z tytułu odwróconego kredytu hipotecznego będzie zabezpieczona hipoteką. Po śmierci kredytobiorcy instytucja kredytująca zaspokoi roszczenie z kwoty uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości.
Nie znaczy to, że spadkobiercy osoby korzystającej z odwróconej hipoteki będą musieli pogodzić się ze stratą majątku po zmarłym. Spłata odwróconego kredytu będzie odroczona o 6 miesięcy od dnia określenia wartości całego majątku i jego podziału pomiędzy spadkobierców. W tym czasie spadkobiercy będą mogli spłacić kredyt, jeżeli będą chcieli zachować prawo do nieruchomości.
Umowę z bankiem będą mogły zawrzeć nie tylko osoby samotne, ale też małżeństwa będące współwłaścicielami nieruchomości. Świadczenia będą wypłacane do momentu śmierci obu małżonków.
Odwróconą hipoteką mogłyby być objęte też nieruchomości obciążone hipoteką. Pod warunkiem, że to zadłużenie zostanie spłacone ze środków uzyskanych z odwróconej hipoteki.
Obok 10 państw UE, instytucja kredytu odwróconego jest popularna m.in. w USA i Australii.
Kredytobiorcy będą zobowiązani do utrzymania nieruchomości w należytym stanie. Oprócz terminowego opłacania podatku i czynszu, trzeba będzie wykonywać należyte remonty, a także ubezpieczyć nieruchomość od zdarzeń losowych. Banki będą tu miały pole do działania, możliwe, że niektóre część z tych obowiązków przejmą na siebie – dla starszych osób byłoby to duże ułatwienie.
Odwrócona hipoteka nie jest umową, od której nie można by odstąpić. Nieruchomość, której ona dotyczy, może zostać nawet sprzedana, lecz wówczas trzeba będzie wraz z odsetkami oddać wypłacone dotąd pieniądze.
Eksperci Open Finance podkreślają, że rządowy pomysł budzi jednak kilka wątpliwości. - _ Najwięcej obaw budzi sytuacja, w której dojdzie do zgonu klienta w krótkim czasie po uruchomieniu umowy i dotychczas wypłacone środki w niewielkiej części pokrywają wartość nieruchomości - _podkreśla Marcin Krasoń, analityk OF.
I choć prawni spadkobiercy zmarłego będą mieli pół roku na ewentualne spłacenie kredytu, to dla wielu osób zgromadzenie kilkudziesięciu lub więcej tysięcy złotych w ciągu kilku miesięcy może być zbyt trudne i wtedy nieruchomość przepadnie.
KTO BĘDZIE MÓGŁ SKORZYSTAĆ Z ODWRÓCONEJ HIPOTEKI?
| Instytucja kredytująca może zawrzeć umowę odwróconego kredytu hipotecznego z osobą fizyczną, która ukończyła 60. rok życia oraz posiada: prawo własności nieruchomości lub prawo własności ułamkowej części nieruchomości, lub prawo wieczystego użytkowania gruntu zabudowanego budynkiem lub budynkami, o ile posiada jednocześnie prawo własności tych budynków, lub spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. |
| --- |