Polsce potrzebna jest dalsza decentralizacja, a okazją do tego może być Narodowy Plan Rozwoju (NPR) na lata 2007-2013 - uważają przedstawiciele samorządu i rządu, którzy w poniedziałek uczestniczyli w Warszawie w okrągłym stole "Polska resortowa czy samorządowa" podczas konferencji "Państwo w mikro- i makroskali".
Otwierając dyskusję minister nauki i informatyzacji prof. Michał Kleiber powiedział, że projekt NPR na lata 2007-2013, przewiduje utworzenie 16 regionalnych programów operacyjnych, co przełoży się na zwiększenie roli samorządu.
"W ten sposób o wydatkowaniu jednej trzeciej z kwoty ponad 500 miliardów złotych, na jaką jest przewidziany NPR, będą decydowały samorządy" - zaznaczył Kleiber. Nie wykluczył, że samorząd może mieć do dyspozycji nawet 50 proc. tej kwoty.
Zdaniem wiceprezydenta Wrocławia, Sławomira Najnigiera sam NPR, choć bardzo istotny dla Polski, nie rozwiąże problemów ustrojowych, które nabrzmiały po reformie samorządowej w 1998 r.
"Choć sam NPR, jak na dokument stworzony przez rząd, jest radykalny, to Polska potrzebuje kolejnej reformy samorządowej, która w końcu zdefiniuje czym dokładnie powinna zajmować się administracja centralna, a czym samorządowa" - mówił Najnigier.
Dodał, że w ramach tej reformy administracja rządowa powinna zostać odchudzona, a Polska powinna przejść na zadaniowy i wieloletni budżet, zamiast budżetów rocznych.
Prezydent Łodzi Jerzy Kropiwnicki zaznaczył, że po stronie administracji rządowej istnieje silny opór wobec dzielenia się władzą z samorządami co powoduje, że demontaż "Polski resortowej będzie trudnym zadaniem". Według Kropiwnickiego, przekazanie do dyspozycji samorządów jednej trzeciej kwoty NPR to olbrzymi postęp, wobec obecnej sytuacji, kiedy samorządy dostają za mało pieniędzy.
Wiceminister spraw wewnętrznych i administracji Jerzy Mazurek powiedział zaś, że należy zmodyfikować ustrój samorządowy, lecz bez żadnych rewolucyjnych posunięć. Jego zdaniem, można to zrobić przekazując w ręce samorządów więcej kompetencji oraz środków finansowych. Mazurek zauważył, że NPR przewiduje, iż samorządy będą dostawały pieniądze pochodzące z podatku VAT, o co starały się od ponad 10 lat.
Natomiast prezydent Poznania Ryszard Grobelny uznał, że najpierw powinno się wzmocnić administrację, a dopiero później przeprowadzić regionalizację. Według niego, centralizacja jest odpowiedzią na słabą jakość administracji.
"Urzędnicy nie potrafią sami podjąć decyzji i wszystkie sprawy +spychają+ w ręce swoich przełożonych. To powoduje, że zamiast tworzyć wzorce działania dla samorządu, administracja rządowa chce sama podejmować wszystkie decyzje, choćby w najdrobniejszych sprawach" - powiedział Grobelny.
Jego zdaniem, przykładem takiego absurdu jest ustawowa regulacja, zakazująca pobierania w soboty opłat w miejskich strefach płatnego parkowania.
"W Narodowym Planie Rozwoju brakuje kluczowego celu, jakim jest stworzenie w Polsce sprawnie funkcjonującej administracji" - dodał podczas debaty wiceprezes Stowarzyszenia Rozwoju Gospodarczego Gmin, Janusz Szewczuk.
Jego zdaniem, potrzebna jest także zmiana nastawienia samorządów, co do celów inwestycji. "Samorządy nie mogą przeznaczać pieniędzy tylko na naprawę dziur, ale powinny je przede wszystkim wydawać na nowoczesną infrastrukturę, która uczyni je konkurencyjnymi wobec innych samorządów" - powiedział.
Według wiceprezesa Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK)
, Mirosława Czekaja, samorządy, które nie będą inwestowały np. w infrastrukturę teleinformatyczną czy w szkolnictwo, za kilkanaście lat staną się przegranymi NPR.
Wstępny projekt NPR na lata 2007-2013 rząd przyjął w ubiegłym tygodniu. Teraz rozpoczęła się ogólnonarodowa debata nad planem. W poniedziałek we Wrocławiu nad NPR dyskutowali m.in. samorządowcy z Dolnego Śląska. W debacie uczestniczył minister skarbu Jacek Socha.
Z danych resortu gospodarki wynika, że w ramach NPR zostanie wydane 142 mld euro (ponad 560 mld zł). Cześć tych środków ma pochodzić z UE.
