W latach 1997-2012 liczba działających organizacji trzeciego sektora (pozarządowych) wzrosła trzykrotnie. Blisko trzykrotnie wzrosły też ich przychody, a o ponad połowę zwiększyła się liczba ich etatowych pracowników - wynika z badań GUS.
W 1997 roku działało 27,4 tys. organizacji trzeciego sektora, w 2005 roku - 67,5 tys., a w 2010 - 80,4 tys. W 2012 r. był ich 83,5 tys. Spośród nich 69,6 tys. stanowiły stowarzyszenia i podobne organizacje społeczne, 8,5 tys. - fundacje, 3,6 tys. - samorząd gospodarczy i zawodowy oraz organizacje pracodawców, a 1,8 tys. - społeczne podmioty wyznaniowe.
Co dziesiąty podmiot z tej grupy miał status organizacji pożytku publicznego (OPP) - działało ich w sumie 8,0 tys. Organizacje prowadzące działalność w 2012 r. najczęściej miały swe siedziby na Mazowszu (13,4 tys.), w Wielkopolsce (8,4 tys.) i Małopolsce (7,4 tys.).
Najwięcej organizacji miało średni zasięg działalności. Na skalę gminy prowadziło ją 38 procent z nich, a powiatu - 22 procent. Organizacje obejmujące swoją działalnością obszar większy niż powiat, ale nieprzekraczający województwa, stanowiły 18 proc., zaś na poziomie ponadwojewódzkim, krajowym, działało 17 procent. Najmniej liczne były organizacje o najszerszym i najwęższym zakresie działania - wykraczające poza granice kraju stanowiły 6 proc., a aktywne jedynie w swoim najbliższym sąsiedztwie - 9 proc.
Trzy czwarte (75 procent) badanych organizacji prowadziło wyłącznie nieodpłatną działalność statutową. Stosunkowo liczne były także podmioty, które prowadziły działalność statutową zarówno w formie odpłatnej, jak i nieodpłatnej, ale nie prowadziły działalności gospodarczej (18 procent). Organizacje prowadzące działalność gospodarczą, bez względu na to, czy towarzyszyła jej odpłatna działalność statutowa, czy też nie, stanowiły jedynie 7 procent wszystkich badanych przez GUS podmiotów.
Jako główną dziedzinę swej działalności organizacje najczęściej deklarowały sport, turystykę, rekreację, hobby oraz ratownictwo - jedną z tych dwóch dziedzin wykazała niemal połowa jednostek (odpowiednio 30 procent i 18 procent). Kolejnymi pod względem popularności dziedzinami działalności były kultura i sztuka (11 procent), edukacja i wychowanie, badania naukowe (9 procent) oraz pomoc społeczna i humanitarna (8 procent).
Aktywne organizacje wykazały, że na koniec 2012 roku miały łącznie 10 mln członków (o 3,4 mln mniej niż w roku 2005). Najwięcej miały ich organizacje pracodawców, samorządu gospodarczego i zawodowego bez kółek rolniczych (zrzeszały średnio po 563 osoby) oraz typowe stowarzyszenia i podobne organizacje społeczne (średnio po 206 osób).
Korzystanie z pracy społecznej zadeklarowało 90 procent organizacji. Wykazały one, że łącznie w 2012 roku wolontariat na ich rzecz świadczyło 2,3 mln osób - zarówno członków organizacji, jak i osób, które bezpłatnie i dobrowolnie pomagały w działalności, chociaż nie były ich członkami.
Większość organizacji działała wyłącznie w oparciu o pracę społeczną. Brak korzystania z płatnego personelu deklarowało 61 procent z nich.
Na koniec 2012 roku organizacje trzeciego sektora zatrudniały na podstawie stosunku pracy 147 tys. osób. Dla niemal 126 tys. osób praca ta stanowiła główne miejsce zatrudnienia. Aż 72 procent zatrudnionych stanowiły kobiety. W organizacjach, które korzystały z pracy płatnej, częściej (22 procent) występowało zatrudnienie wyłącznie na umowy cywilnoprawne (umowy-zlecenia, umowy o dzieło itp.) niż zatrudnienie etatowe (17 procent). W sumie organizacje dysponowały 128,4 tys. etatami (w 1997 r. - 81,2 tys.).
Ponad 90 procent objętych badaniem organizacji wypracowywało w 2012 r. środki finansowe samodzielnie lub je otrzymało. W zdecydowanej większości przypadków nie były to duże kwoty - roczne przychody nieprzekraczające 10 tys. zł wykazało 41 proc. organizacji. Podmioty o przychodach powyżej 1 mln zł stanowiły jedynie 5 proc. organizacji.
Łączne przychody organizacji wyniosły w 2012 roku 23,9 mld zł - o 15,8 mld zł więcej niż w roku 1997. Badania zostały zrealizowane wiosną 2013 roku przez Urząd Statystyczny w Krakowie.
Czytaj więcej w Money.pl
